Hướng đến bữa ăn đảm bảo cho sự phát triển toàn diện của học sinh

Vẫn còn hạn chế trong xây dựng bữa ăn học đường

Bữa ăn học đường đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện của học sinh. Có hai giai đoạn quan trọng để phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của trẻ em đó là 1.000 ngày đầu đời và giai đoạn từ 2-12 tuổi, lứa tuổi học đường. Vì vậy, vấn đề chăm lo dinh dưỡng cho trẻ em ở giai đoạn này, đặc biệt là dinh dưỡng học đường cần được quan tâm, thực thi một cách có hiệu quả. 

Thực tế cho thấy học sinh Việt Nam đang phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng ở tuổi học đường ở cả vùng nông thôn và thành thị, đó là tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu vi chất và thừa cân béo phì.

Việc triển khai xây dựng những khẩu phần ăn tại các trường học vẫn còn một số điểm hạn chế. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để cải thiện bữa ăn trở nên cân đối và phù hợp hơn với nhu cầu dinh dưỡng của lứa tuổi học đường.

TS.BS Nguyễn Đỗ Vân Anh - Khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề, Viện Dinh dưỡng cho biết: Hiện nay trong quá trình triển khai bữa ăn học đường tại các trường học, vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần được quan tâm khắc phục. Một trong số đó là việc xây dựng thực đơn dựa vào kinh nghiệm hoặc thói quen nấu nướng sẵn có, thay vì dựa vào nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị theo lứa tuổi học sinh. Điều này dễ dẫn đến khẩu phần mất cân đối, thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ.

Ngoài ra, việc lựa chọn thực phẩm trong thực đơn bữa ăn học đường ở một số trường vẫn chưa đáp ứng các tiêu chí về dinh dưỡng lành mạnh. Nhiều thực đơn vẫn sử dụng các món chế biến sẵn, thực phẩm chứa nhiều đường, muối và chất béo bão hòa, trong khi lại thiếu rau xanh, trái cây tươi và các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất.

Ngoài ra, nhiều trường vẫn còn thiếu linh hoạt trong thiết kế thực đơn, chưa điều chỉnh phù hợp với khẩu vị vùng miền hoặc văn hóa ẩm thực địa phương, học sinh có thể chán ăn, ăn ít hoặc bỏ bữa, từ đó làm giảm hiệu quả của bữa ăn học đường...

Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến bữa ăn dinh dưỡng học đường đó là cơ sở vật chất và nhân sự nhà bếp. Một số trường chưa có điều kiện về bếp ăn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, hoặc đội ngũ nhân viên nhà bếp chưa được đào tạo bài bản về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiến thức dinh dưỡng cơ bản.

Giải pháp để xây dựng bữa ăn học đường hiệu quả

Để xây dựng bữa ăn học đường hiệu quả thì một trong những giải pháp chủ yếu là thực hiện hoạt động dinh dưỡng học đường tại trường học với nhiều phương diện, từ giáo dục về dinh dưỡng đến thể chất, bữa ăn học đường đảm bảo dinh dưỡng đến cơ chế phối hợp gia đình và nhà trường. Cụ thể như:

Trong bữa ăn học đường, cần xây dựng hướng dẫn, tổ chức bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý theo lứa tuổi, vùng, miền và bảo đảm đa dạng thực phẩm; ban hành các quy định nhằm hạn chế học sinh tiếp cận với các thực phẩm không có lợi cho sức khỏe.

Trong đó, ưu tiên sử dụng thực phẩm địa phương theo mùa như rau, củ, quả, cá nhỏ, đậu đỗ… Đây là nguồn nguyên liệu có giá thành hợp lý, dễ tìm và giàu giá trị dinh dưỡng. Việc dùng thực phẩm tươi tại chỗ không chỉ tiết kiệm chi phí vận chuyển mà còn đảm bảo độ tươi ngon cho món ăn.

Ngoài ra, chú trọng nâng cao năng lực cho người lập thực đơn và nhân viên bếp ăn thông qua các khóa tập huấn về dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Khi đội ngũ này được trang bị kiến thức cơ bản, họ sẽ biết cách lựa chọn thực phẩm và thiết kế thực đơn phù hợp với số lượng lớn, điều kiện bếp ăn của nhà trường. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, nhân lực mà vẫn đảm bảo chất lượng bữa ăn.

Cùng với đó là xây dựng cơ chế phối hợp, liên kết giữa nhà trường và gia đình trong chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ em, học sinh; thông tin cho phụ huynh về tình trạng dinh dưỡng của trẻ em, học sinh trong trường học.

Việc giáo dục dinh dưỡng cần thiết cho học sinh, cán bộ, giáo viên, nhân viên nấu ăn và cả phụ huynh để tạo sự thay đổi nhận thức đồng bộ, nhằm tăng cường ý thức và trách nhiệm của các bên về vai trò của bữa ăn học đường nói riêng và dinh dưỡng cho trẻ em nói chung. Có như vậy mới giúp học sinh có bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, góp phần hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho các em.

Q.T (tổng hợp)