Tân di trị cảm mạo, ho, nghẹt mũi

Tân di là nụ hoa mộc lan phơi khô. Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy tân di có tác dụng: làm giãn mạch cục bộ, tăng cường lưu lượng dòng máu, nhờ đó mà cải thiện tình trạng vi tuần hoàn; giảm đau và tiêu viêm; ức chế virus cúm và một số vi khuẩn như tụ cầu vàng, trực khuẩn bạch hầu, liên cầu khuẩn type A, trực khuẩn lỵ; chống dị ứng và chống ngưng tập tiểu cầu; làm hưng phấn hô hấp; ức chế co thắt cơ trơn thành ruột; hạ huyết áp và kháng ung.

Theo dược học cổ truyền, tân di thuộc nhóm Tân ôn giải biểu. Tân di trông giống như cái ngòi của bút lông, bên ngoài nâu sẫm có nhiều lông nhung như sợi tơ, có mùi thơm đặc biệt, bởi vậy tân di còn có tên gọi là mộc bút hoa. Tân di vị cay, tính ấm, không độc, vào hai đường kinh phế và vị, có công dụng trừ phong, tán hàn, thông khiếu, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau đầu, đau răng, nghẹt mũi, chảy nước mũi...

Tân di trị cảm mạo đau đầu, nghẹt mũi: (dùng 1 trong số bài thuốc sau)

- Tân di 3g, tô diệp 6g, hãm nước sôi uống.

- Tân di, phòng phong, bạch chỉ, xuyên khung lượng bằng nhau, sắc uống.

- Tân di lượng vừa đủ, sấy khô, tán thành bột thật mịn, mỗi lần lấy một chút bột thuốc hít vào trong mũi, mỗi ngày 2 lần.

Tân di trị ho: Tân di 7 cái, sắc kỹ lấy nước, chế thêm mật ong, uống ấm.

Tân di trị tăng huyết áp, đau đầu: Tân di 3-12g, sắc hoặc hãm uống thay trà, có thể pha thêm một chút đường phèn.

Tân di trị say nắng, hoa mắt chóng mặt, bức bối trong ngực: Tân di 5-7 cái, hãm với một chút trà mạn uống.

Tân di trị viêm mũi, viêm xoang: (dùng 1 trong số món ăn, bài thuốc sau)

- Tân di 9g, trứng gà 3 quả, hai thứ đem luộc chín, ăn trứng và uống nước.

- Tân di 20g, nga bất thực thảo 5g, hai thứ đem ngâm nước trong 48 giờ rồi chưng cất lấy nước nhỏ mũi vài lần trong ngày.

- Tân di 9g, ké đầu ngựa 15g, bạc hà 6g, sắc lấy nước uống, bã thuốc lại sắc tiếp, lấy nước cô thật đặc rồi hòa với nước ép của hành củ để nhỏ mũi.

- Tân di 3g, sắc uống hàng ngày.

- Tân di, ké đầu ngựa, bạc hà, bạch chỉ lượng bằng nhau, sắc uống.

- Tân di 9g, hồng đằng 30g, sắc uống.

- Tân di 3g, mộc hương 3g, rượu ngâm tri mẫu 9 ml, rượu ngâm hoàng bá 9 ml, sắc uống.

- Tân di 3g, ké đầu ngựa 6g, sắc uống ấm.

- Tân di, tạo giác và thạch xương bồ lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, mỗi lần lấy một chút bột thuốc bọc trong vải gạc sạch, nhét vào trong lỗ mũi.

Tân di trị cổ chướng do xơ gan: Rễ tân di 1.000g, sắc 3 lần, mỗi lần sắc trong 2 giờ, hòa nước thuốc cả 3 lần, cô lại còn 2.000 ml, uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 20 ml.

Tân di trị vàng da do rượu:  Tân di 30g, hoàng kỳ 60g, sấy khô tán bột, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 1g với rượu.

Tân di trị đau răng: 

- Tân di 30g, sà sàng tử 60g, muối tinh 15g, tất cả tán bột, mỗi lần lấy một chút bột thuốc xát vào răng đau.

- Tân di 1,5g sắc uống.

Tân di trị xuất huyết do chấn thương: Tân di lượng vừa đủ, sấy khô, tán bột, trộn với một chút băng phiến rồi rắc lên vết thương.

Tân di trị rắn cắn: Rễ tân di lượng vừa đủ, tán vụn, ngâm với rượu, dùng bông thấm rượu thuốc bôi quanh vết rắn cắn.

Tân di trị thống kinh (đau bụng kinh, khó thụ thai):  Tân di 30g, tán vụn, uống vào lúc sáng sớm khi chưa điểm tâm.

Tân di trị hôi nách: Tân di, mộc hương, tế tân, xuyên khung, lượng bằng nhau, tán bột, xát vào nách.

Tân di trị eczema: Tân di, cúc hoa, hoạt thạch, bột gạo, tất cả sấy khô tán bột, mỗi lần lấy một chút bột thuốc xoa vào nơi tổn thương.

BS. Thanh Hà