COVID-19 Ấn Độ có thể gây cú sốc với kinh tế toàn cầu

Ấn Độ đã phải vật lộn suốt nhiều tuần qua nhằm kiểm soát sóng COVID-19 thứ hai đang tạo nên cơn hoảng loạn khắp nước này. Hàng trăm nghìn ca nhiễm mới được báo cáo mỗi ngày và các nhà kinh tế đang xem xét lại dự báo về mức tăng trưởng hai con số của nền kinh tế lớn thứ ba châu Á trong năm nay.

Đây là dấu hiệu đáng lo ngại đối với Ấn Độ, bởi hồi năm ngoái, họ lần đầu tiên rơi vào suy thoái sau gần 1/4 thế kỷ, trong đó nguyên nhân một phần là do lệnh phong tỏa toàn quốc khắc nghiệt được chính phủ ban hành nhằm ứng phó làn sóng COVID-19 thứ nhất.

Thủ tướng Narendra Modi đến nay vẫn phản đối những lời kêu gọi áp đặt một đợt phong tỏa toàn quốc thứ hai, ngay cả khi nhiều bang đã ban hành những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt của riêng mình. Dù vậy, một số ngành công nghiệp toàn cầu chịu sự phụ thuộc vào Ấn Độ đang lo lắng dõi theo.

Nếu cuộc khủng hoảng trở nên trầm trọng hơn, tất cả mọi thứ, từ quần áo, dược phẩm đến dịch vụ tài chính và vận chuyển toàn cầu đều sẽ phải chịu cú sốc từ cuộc khủng hoảng COVID-19 Ấn Độ.

Các lọ vaccine Covid-19 trong phòng thí nghiệm tại Viện Huyết thanh Ấn Độ hồi tháng một (Ảnh: AFP)

Theo Hội nghị Thế giới về Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc, khoảng 80% lượng hàng hóa toàn cầu được vận chuyển bằng tàu thủy và Ấn Độ cung cấp lượng nhân công không nhỏ cho ngành này.

Hơn 200.000 trong khoảng 1,7 triệu thuyền viên trên các tàu chở hàng toàn cầu đến từ Ấn Độ, theo Guy Platten, Tổng thư ký Văn phòng Vận tải Biển Quốc tế. Nhiều vị trí đòi hỏi kinh nghiệm và kỹ năng không phải ai cũng có.

"Chúng tôi hy vọng tình hình hiện nay sẽ được giải quyết", Platten nói trong cuộc phỏng vấn với CNN. Nếu không, nó sẽ dẫn tới tình trạng "thiếu hụt nghiêm trọng thuyền viên, gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu", ông cho biết thêm.

Do hàng loạt quốc gia đã cấm các chuyến bay từ Ấn Độ nên việc di chuyển thuyền viên Ấn Độ đến các cảng trên khắp thế giới và thay đổi thủy thủ đoàn là bất khả thi.

René Piil Pedersen, người đứng đầu bộ phận Quan hệ Hàng hải của Maersk, hãng vận tải biển lớn nhất thế giới, mong các quốc gia có cơ chế phân biệt giữa những người di chuyển thông thường và thuyền viên. Nếu không, dòng chảy hàng hóa toàn cầu có thể đối diện mối đe dọa nghiêm trọng. Mặt khác, "khủng hoảng nhân đạo" cũng là một nguy cơ hiện hữu khi các thuỷ thủ không thể rời tàu để trở về nhà.

"Sức khỏe tinh thần của các thuyền viên sẽ bị ảnh hưởng nặng nề", Pedersen nói. Công ty ông sử dụng 30% thuyền viên đến từ Ấn Độ.

COVID-19 hồi năm ngoái đã khiến ngành vận tải biển toàn cầu trở nên hỗn loạn, với gần 200.000 thuyền viên bị mắc kẹt suốt nhiều tháng do bến cảng bị đóng và các chuyến bay bị cấm. Một số thủy thủ còn gọi tàu hàng của họ là những "nhà tù nổi". Pedersen lo ngại kịch bản đó sẽ tái diễn nếu cuộc khủng hoảng COVID-19 Ấn Độ không suy giảm.

Ngoài ra, việc di chuyển của các tàu hàng cũng bị hạn chế đáng kể. Một số nơi, như Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Singapore hay Trung Quốc "đã áp đặt những biện pháp cách ly nghiêm ngặt đối với tàu đến từ cảng Ấn Độ", Sankar Narayanan, quản lý cấp cao tại công ty vận tải và hậu cần GAC Ấn Độ, cho hay.

Các chuyên gia cho rằng tiêm chủng cho đội ngũ thuyền viên có thể là một giải pháp song tương đối khó thực hiện.

Động lực tiêm chủng toàn cầu đang bị ảnh hưởng không nhỏ bởi làn sóng COVID-19 tại Ấn Độ, nước sản xuất hơn 60% lượng vaccine bán ra trên toàn cầu. Viện Huyết thanh Ấn Độ (SII), nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới, cũng đặt nhà máy tại nước này.

SII năm ngoái đồng ý sản xuất tới 200 triệu liều vaccine COVID-19 cho 92 quốc gia. Nhưng do hiện tại mới chỉ có 2% dân số Ấn Độ được tiêm chủng đầy đủ nên SII và chính phủ đã phải chuyển hướng tập trung sang ưu tiên cung cấp vaccine cho người dân trong nước trước.

Tin xấu chưa dừng lại ở đó. Ngoài tình trạng thiếu hụt vaccine, ngành công nghiệp dược phẩm toàn cầu cũng có nguy cơ phải hứng chịu thiệt hại nếu COVID-19 tại Ấn Độ không sớm được kiểm soát.

Ấn Độ là nhà cung cấp thuốc generic lớn nhất thế giới. Thuốc generic là loại thuốc có tác dụng sinh học tương đương biệt dược gốc nhưng có giá thành rẻ hơn. Tại Mỹ, 90% số đơn thuốc có chứa thuốc generic và cứ ba viên thuốc được tiêu thụ thì có một viên từ nhà sản xuất thuốc generic Ấn Độ, theo một nghiên cứu năm 2020 của Liên đoàn Công nghiệp Ấn Độ và KPMG.

Nhưng các nhà sản xuất thuốc Ấn Độ lại nhập 70% nguyên liệu thô từ Trung Quốc, một mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu dễ bị tổn thương do Covid-19. Hồi cuối tháng trước, hãng hàng không Sichuan Airlines của Trung Quốc đã đình chỉ các chuyến bay chở hàng đến Ấn Độ trong 15 ngày.

Trong một bức thư gửi đại sứ quán Ấn Độ tại Bắc Kinh, Ravi Udaya Bhaskar, tổng giám đốc Hội đồng Xúc tiến Xuất khẩu Dược phẩm Ấn Độ, gọi việc đình chỉ hoạt động chở hàng của Sichuan Airlines là "đáng lo ngại", thêm rằng nó có thể gây ra "hiệu ứng dây chuyền" đối với chuỗi cung ứng.

"Hầu hết các nước đều phụ thuộc vào Ấn Độ với nguồn cung thuốc generic và Ấn Độ lại phụ thuộc vào Trung Quốc về nguyên liệu thô. Đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu nếu thương mại giữa đôi bên bị gián đoạn", Tinglong Dai, chuyên gia tại Trường Kinh doanh Carey thuộc Đại học Johns Hopkins, đánh giá.

Tác động hiện tại với lĩnh vực này chưa thực sự rõ ràng. Theo Bhaskar, đến nay vẫn chưa xuất hiện tình trạng thiếu thuốc do các công ty lớn vẫn có đủ nguyên liệu thô phục vụ sản xuất trong ba đến bốn tháng nữa.

Công nhân làm việc tại một nhà máy dệt kim ở Kolkata, Ấn Độ, hồi tháng một (Ảnh: AFP)

Ấn Độ là một trong những nước xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới và ngành này cũng đang phải vật lộn với tình trạng thiếu lao động trầm trọng.

"Đây là lần đầu tiên thế hệ chúng tôi phải trải qua tình cảnh như vậy. Không ai chuẩn bị cho viễn cảnh đáng sợ này", Arpit Aryan Gupta, đối tác kiêm giám đốc phát triển kinh doanh tại nhà sản xuất may mặc NG Apparels ở Ludhiana, Punjab, Ấn Độ, cho hay.

NG Apparels, sản xuất hàng cho nhiều thương hiệu nổi tiếng như New Balance hay Nordstrom, thuê khoảng 100 công nhân lành nghề và bán lành nghề tại Ấn Độ, nhưng gần một nửa trong số họ đã nghỉ việc kể từ thời điểm sóng Covid-19 bùng phát.

Theo lời Gupta, ông phải cung cấp nhà ở miễn phí cho số công nhân còn lại để giữ nhà máy tiếp tục hoạt động.

Tại những nơi khác, tình hình sản xuất cũng không khả quan hơn. Tại Bangalore và Delhi, hai trung tâm sản xuất may mặc lớn của Ấn Độ nhưng cũng là những bang chứng kiến tình hình dịch bệnh rất nghiêm trọng, tỷ lệ công nhân nghỉ việc lên đến 50%, theo công ty tư vấn Wazir Advisors. Và đối với nhiều công ty, an toàn của người lao động đang trở thành mối quan tâm lớn.

Wazir Advisors cho hay tiêu thụ và xuất khẩu hàng may mặc của Ấn Độ năm ngoái sụt giảm lần lượt 30% và 24%. "Nhưng đối với năm 2021, việc dự đoán là rất khó bởi chúng tôi không biết chắc bao giờ dịch bệnh sẽ kết thúc", công ty lưu ý thêm.

Ấn Độ còn là một trung tâm quan trọng đặt các văn phòng hỗ trợ của những ngân hàng và công ty kế toán lớn. Dịch bệnh Covid-19 khiến họ gặp không ít khó khăn để duy trì hoạt động những văn phòng này.

Nhiều công ty trong vài thập kỷ trở lại đây đã thuê dịch vụ công nghệ thông tin (IT) và vận hành tại Ấn Độ do nhân công có trình độ và chi phí lao động rẻ. Nước này có khoảng 4,4 triệu lao động đang làm việc trong lĩnh vực IT và quản lý quy trình kinh doanh, theo Hiệp hội các Công ty Phần mềm và Dịch vụ Quốc gia Ấn Độ.

Một số công ty đang phải tìm cách xử lý cuộc khủng hoảng bằng nhiều biện pháp khác nhau, như chuyển văn phòng sang quốc gia khác, khuyến khích nhân viên làm việc từ xa hay kéo dài thời hạn của dự án.

Goldman Sachs và Wells Fargo đã áp dụng quy định làm việc từ xa với tất cả người lao động. Nhưng làm việc tại nhà giữa đại dịch cũng rất phức tạp, nhất là khi nhân viên phải chăm sóc người thân bị ốm. Mặt khác, việc bảo vệ dữ liệu và bảo mật cũng đặt ra thách thức vì nhân viên có thể xử lý những thông tin nhạy cảm của công ty hay khách hàng.

Các ngân hàng Anh như Barclays, NatWest và Standard Chartered đang chuyển công việc sang những nước khác nhằm giảm bớt áp lực cho nhân viên ở Ấn Độ, khi nhiều người trong số họ mắc COVID-19 hoặc phải chăm sóc người thân nhiễm virus tại nhà.

Khi sóng COVID-19 mới bùng phát, EY India, với hơn 56.000 lao động, đã kích hoạt kế hoạch làm việc liên tục, chuyển công việc sang các khu vực địa lý khác và gần như toàn bộ nhân viên của họ giờ đây đều làm việc tại nhà, theo Julie Teigland, quản lý cấp cao tại công ty. "Một lượng lớn nhân viên EY và người thân của họ đã bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sóng COVID-19 thứ hai tại Ấn Độ", bà nói.

Vũ Hoàng (Theo CNN)