Kỳ 2: Nâng tầm giá trị cây chè trên cao nguyên Mộc Châu

Xây dựng vùng chè ứng dụng công nghệ cao

Ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất nông nghiệp là một xu hướng tất yếu, nhằm từng bước giảm công lao động, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập cho bà con nông dân. Với Mộc Châu, chè là một trong những loại cây trồng chủ lực, vì vậy việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất chè lại càng có ý nghĩa.

Thi hái chè tại Hội trà cao nguyên Mộc Châu

Là đơn vị sản xuất chè thành lập sớm nhất tại Sơn La, Vinatea Mộc Châu đã và đang có những bước phát triển mới, khẳng định thương hiệu, sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Ông Nguyễn Hồng Anh, Tổng Giám đốc Vinatea, thông tin: Nhiều năm qua, Công ty đã thực hiện mô hình sản xuất chè theo chuỗi giá trị. Các khâu từ trồng, chăm sóc, thu hái đến thu gom chế biến và phân phối tiêu thụ đều được kiểm soát theo hợp đồng nhằm tạo sản phẩm an toàn cho sức khỏe người dùng, có truy xuất nguồn gốc, hướng đến nền sản xuất nông nghiệp bền vững, hiện đại, mang lại giá trị kinh tế cao.

Hiện, tất cả các hộ làm chè đều ký hợp đồng và tham gia chuỗi liên kết sản xuất chè với Công ty; 100% diện tích sử dụng máy làm đất; chè được thu hái bằng máy; toàn bộ diện tích vùng trồng áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) trên cây trồng; 100% sản lượng chè búp tươi được vận chuyển bằng phương tiện cơ giới về nhà máy; hệ thống đường trục chính vào khu sản xuất, đường nội đồng đều được cứng hóa... Ông Phạm Hồng Việt, Đội trưởng Đội sản xuất 66, Vinatea Mộc Châu, cho biết: Trong quá trình sản xuất, chúng tôi thường xuyên quán triệt đến các thành viên trong đội sản xuất các quy định trình tự và yêu cầu kỹ thuật của tất cả các khâu công việc liên quan đến đầu tư, chăm sóc vườn chè... Qua đó, giúp người làm chè hiểu và tuân thủ thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật, giúp vận hành sản xuất một cách hiệu quả nhất, nâng cao năng suất lao động, nâng cao hiệu quả đầu tư phân bón, giảm dần sử dụng thuốc BVTV, nâng cao chất lượng nguyên liệu, sản phẩm sản xuất đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu của khách hàng trong và ngoài nước.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh tham quan vùng chè ứng dụng công nghệ cao Vinatea Mộc Châu

Với những nỗ lực của Vinatea Mộc Châu và các hộ trồng chè Vinatea Mộc Châu và các hộ trồng chè, ngày 15/2/2022, UBND tỉnh đã có Quyết định công nhận vùng chè ứng dụng công nghệ cao Vinatea Mộc Châu có tổng diện tích hơn 329 ha chè của 1.179 hộ dân trồng chè tại thị trấn Nông trường Mộc Châu liên kết sản xuất với Vinatea Mộc Châu.

Ngoài vùng chè ứng dụng công nghệ cao của Vinatea Mộc Châu đã được tỉnh công nhận, các công ty, đơn vị sản xuất chế biến chè trên cao nguyên Mộc Châu cũng tập trung xây dựng vùng nguyên liệu sạch, an toàn, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất chế biến chè. Bởi vậy, không có gì ngạc nhiên khi hơn 80 ha giống chè Ô long nhập từ Đài Loan của Công ty TNHH chè Mộc Sương được trồng, chăm sóc theo phương thức sản xuất hữu cơ, sử dụng phân bón vi sinh thay cho phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật. Hiện, sản phẩm chè của Công ty đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định. Sản phẩm của Công ty được xuất khẩu sang thị trường Đài Loan - Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, góp phần tăng giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu.

Trước đòi hỏi ngày càng cao của thị trường, Công ty cổ phần chè Chiềng Ve chú trọng tổ chức lại sản xuất, đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, cải tạo đồng ruộng, chú trọng đến công tác thâm canh cây chè, hiện Công ty đã hình thành được vùng nguyên liệu hơn 300 ha để phục vụ sản xuất. Ông Nguyễn Văn Khiêm, Giám đốc Công ty cho biết: Công ty chủ động ứng trước phân bón cho người trồng chè; khuyến khích các hộ tận dụng các phụ phẩm từ trồng trọt, chăn nuôi vào sản xuất nhằm hạ giá thành. Tăng cường kiểm tra, giám sát, hướng dẫn và chuyển giao kỹ thuật để người trồng chè tăng năng suất, chất lượng đảm bảo đời sống cho công nhân lao động và các hộ trồng chè.

Việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong trồng, chăm sóc, chế biến chè là hướng đi đúng đắn, giúp ngành chè Mộc Châu khẳng định thương hiệu, tạo ra sản phẩm chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường.

Phát triển cây chè gắn với du lịch

Một hướng đi khác cũng được chính quyền và doanh nghiệp chè ở Mộc Châu tích cực triển khai, đó là kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch sinh thái. Hiện, trên địa bàn đã hình thành nhiều sản phẩm du lịch sinh thái, trải nghiệm gắn với cây chè, như: Làng chè của Công ty cổ phần Vinatea Mộc Châu, khu vực đồi chè trái tim, đồi chè vân tay, vùng nguyên liệu chất lượng cao gắn với phát triển du lịch sinh thái của Công ty TNHH Chè Mộc Sương... Cùng với đó, Mộc Châu đã xây dựng quy hoạch để bảo tồn các khu đồng cỏ, đồi chè để phục vụ du lịch. Hàng năm, huyện tổ chức Ngày hội trà trên cao nguyên Mộc Châu, vừa là dịp giới thiệu, quảng bá sản phẩm trà Mộc Châu, vừa tôn vinh, tạo cơ hội để những người sản xuất, kinh doanh chè được giao lưu, học hỏi.

Người dân thị trấn Nông trường Mộc Châu đưa cơ giới hóa vào thu hái chè

Bất cứ ai đến với Cao nguyên Mộc Châu đều muốn tới khám phá Làng chè Mộc Châu của Vinatea Mộc Châu, bởi vẻ đẹp xanh tươi ngút ngàn của những đồi chè, cùng hương thơm đậm đà và vị chè quyến rũ. Tới đây, du khách sẽ được rong ruổi trên cung đường bê tông uốn lượn dưới chân đồi, ngắm nhìn những hàng chè xanh ngát trải dài tít tắp. Đứng trên đỉnh đồi cao, phóng tầm mắt nhìn xuống, những đồi chè lúp xúp tròn vo, được phủ đầy sóng chè. Hiện nay, Vinatea Mộc Châu đang tiếp tục triển khai phát triển du lịch sinh thái, gắn với Làng chè Mộc Châu; xây dựng các ki ốt giới thiệu sản phẩm để du khách trực tiếp được thưởng thức hương vị chè và trải nghiệm, ngắm cảnh tại làng chè.

Cùng gia đình lên Mộc Châu nghỉ dưỡng vào dịp cuối tuần, anh Đỗ Hữu Tuyến, ở tỉnh Bắc Ninh, chia sẻ: Trước khi lên Mộc Châu, chúng tôi được giới thiệu có điểm du lịch làng chè Mộc Châu rất đẹp. Phải công nhận, nơi đây thật tuyệt vời, gần gũi với thiên nhiên, không khí trong lành, thoáng mát, đặc biệt được thưởng thức hương vị chè do chính người dân địa phương pha với những nét tinh túy là cảm giác khó quên khi đặt chân đến Mộc Châu.

Rời làng chè Mộc Châu đến với Công ty TNHH Chè Mộc Sương, tại xã Tân Lập. Đây là một điểm đến không thể thiếu của du khách khi trải nghiệm tour du lịch nông nghiệp ở Mộc Châu. Nằm giữa những đồi chè ô long lá xanh mơn mởn là khu du lịch sinh thái, Công ty đầu tư đưa vào sử dụng từ đầu năm 2020. Với quy mô gần 100 phòng, du khách có thể lựa chọn từ phòng đơn đến phòng dành cho gia đình có bếp trong 5 khu bungalow thiết kế thân thiện, hòa hợp cùng cảnh quan đồi chè, 3 nhà sàn cộng đồng, hay khách sạn hiện đại với hệ thống thang máy, nhà hàng, quán trà, cà phê... đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng, theo từng sở thích. Ông Nguyễn Phú Hậu, Phó Giám đốc Công ty TNHH chè Mộc Sương, cho biết: Tất cả các phòng nghỉ dưỡng đều nằm trên những đồi chè, nên du khách có thể nhìn bao quát khung cảnh từ trên cao nhìn xuống, với màu xanh bát ngát của những đồi chè, vườn cây ăn quả, đón những cơn gió đưa hương chè thơm nồng, hay đơn giản ra ban công ngồi hóng gió, nhâm nhi tách trà ô long Mộc Sương thoang thoảng mùi hoa mộc lan. Cùng với đó, du khách có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm nông nghiệp để làm người nông dân thực thụ: từ hái chè, làm trà ô long...

Chị Nguyễn Minh Hạnh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Điều tôi ấn tượng nhất khi đến với Khu du lịch sinh thái Mộc Sương là được hòa mình vào thiên nhiên thơ mộng, trong màu xanh của những nương chè trải dài, thoang thoảng hương thơm. Ngắm nhìn những đồi chè xanh ngát, những cô gái dân tộc trong bộ váy áo sặc sỡ, tôi cảm thấy thật bình yên, thoải mái. Rồi khi được tự tay hái từng búp chè xanh non đã mang đến cho tôi trải nghiệm rất thú vị, giúp tôi hiểu hơn về mảnh đất và con người nơi cao nguyên tươi đẹp này. Ngoài ra còn rất nhiều sản phẩm từ chè để lựa chọn về làm quà. Lần sau gia đình tôi sẽ trở lại nơi đây và giới thiệu cho gia đình, người thân và bạn bè đến thăm quan trải nghiệm.

Cung đường Giải chạy Marathon đường mòn Việt Nam 2021 qua những đồi chè của Mộc Châu

Mang câu chuyện về cây chè trên cao nguyên Mộc Châu trao đổi với ông Long Trung Tâm, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu, được biết: Huyện Mộc Châu đang tiếp tục phát triển vùng chè nguyên liệu với mục tiêu nâng cao chất lượng sản phẩm, ứng dụng khoa học công nghệ, dần thay thế các cây chè truyền thống bằng cây chè chất lượng cao để đa dạng hóa sản phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền địa phương xác định sẽ tạo mọi điều kiện cho người nông dân Mộc Châu tham gia làm du lịch, hướng tới mục tiêu, mỗi người dân Mộc Châu sẽ là một đại sứ du lịch để giới thiệu với bạn bè và du khách về cảnh đẹp, sản phẩm của Mộc Châu. Đặc biệt, với tiềm năng, lợi thế sẵn có cây chè sẽ là loại “cây đa mục tiêu”, mang lại nguồn thu cho người dân địa phương và là sản phẩm hấp dẫn của khách du lịch

Với sự phát triển mạnh mẽ, chè đã trở thành cây mũi nhọn trong phát triển kinh tế ở cao nguyên Mộc Châu. Không những thế, khi Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu được hoàn thiện, những đồi chè trải dài nơi đây sẽ trở thành dấu ấn đặc biệt với du khách gần, xa khi đến vùng đất này. Đây cũng là một trong những định hướng phát triển lâu dài mà tỉnh Sơn La đang hướng đến để phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn bền vững theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho đồng bào các dân tộc trên  cao nguyên Mộc Châu.

Việt Anh - Huy Thành