Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị liệt dây thần kinh số 7

Biểu hiện chính của bệnh là liệt nửa mặt, méo miệng, tuy không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng để lại di chứng nặng nề nếu không được điều trị đúng cách. 

Dây thần kinh số 7 là dây thần kinh vận động, chi phối vận động cơ mặt. Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là tình trạng mất vận động hoàn toàn hay một phần các cơ của nửa mặt, do tổn thương dây thần kinh mặt. Bệnh xảy ra khi dây thần kinh số 7 bị chèn ép và gây sưng viêm.

Theo y học cổ truyền, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên có bệnh danh là "Khẩu nhãn oa tà" do phong hàn, phong nhiệt, huyết ứ xâm phạm vào lạc mạch của ba kinh dương ở mặt làm khí huyết kém điều hoà, kinh cân thiếu dinh dưỡng không co lại được. Người bệnh thường có biểu hiện miệng méo, liệt mặt, mắt bên liệt nhắm không kín.

Châm cứu điều trị cho bệnh nhân (Ảnh: BVCC)

Trong y học cổ truyền, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên chủ yếu do những nhóm nguyên nhân sau:

Thể phong hàn: Bệnh xuất hiện sau khi gặp mưa, gió lạnh hoặc sáng sớm thức dậy sợ lạnh, rêu lưỡi trắng, thường do nhiễm lạnh.

Thể phong nhiệt: Sốt, sợ gió, rêu lưỡi trắng dày, thường do nhiễm khuẩn (viêm tai giữa, zona tai, vùng mặt).

Thể huyết ứ: Đau nhức ở mặt, hàm hoặc sau tai bên bệnh, thường do di chứng sau chấn thương (té ngã, sau mổ vùng chũm, hàm…).

Bệnh thường xuất hiện đột ngột với các triệu chứng:

- Yếu một phần tới liệt hoàn toàn một bên mặt, tiến triển trong vài giờ hoặc vài ngày.

- Chảy nước dãi bên mặt bị bệnh, thức ăn giắt vào kẽ răng và má.

- Tê bì nửa mặt, quanh xương hàm hoặc sau tai.

- Đau đầu, tăng cảm giác về âm thanh của tai bên bệnh.

- Giảm vị giác ở trước lưỡi bên bệnh kèm giảm tiết nước bọt, nước mắt.

- Mắt nhắm không kín, chảy nước mắt.

Để điều trị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên, bên cạnh những phương pháp điều trị bằng y học hiện đại như sử dụng nhóm thuốc Corticoid, vitamin B liều cao, tăng dẫn truyền thần kinh… thì tại Khoa Y học cổ truyền - Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, người bệnh bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên sẽ được trị liệu phối kết hợp bằng các phương pháp điện châm, cứu ngải, xoa bóp - bấm huyệt, thủy châm và uống thuốc sắc.

Đặc biệt, phương pháp châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, cứu ngải là một trong những phương pháp hữu hiệu giúp điều trị liệt dây thần kinh số VII được ứng dụng rộng rãi trong chẩn trị y học cổ truyền. Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh và tình trạng cơ địa của mỗi người để đưa ra phác đồ phù hợp với từng phương pháp, bởi hầu hết các trường hợp liệt dây thần kinh số VII ở giai đoạn đầu đều có thể chữa trị bằng vật lý trị liệu kết hợp với một số loại thuốc khác mà không cần can thiệp ngoại khoa.

Theo TS.BS Nguyễn Thị Thuý, Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp Hải Phòng chia sẻ: Bệnh lý ở giai đoạn đầu không gây nguy hiểm nhưng ảnh hưởng tới hình thái khuôn mặt, khả năng ăn nhai và người bệnh có thể khó khăn trong nhắm, mở mắt… Nếu không được điều trị sớm và dứt điểm, bệnh sẽ ngày một nặng, gây nguy hiểm và khó điều trị khỏi hơn.

Việc kết hợp giữa phương pháp xoa bóp - bấm huyệt, châm cứu và cứu ngải cùng vật lý trị liệu tự nhiên có tỉ lệ chữa khỏi bệnh lên đến 90%. Do vậy, đây chính là liệu pháp được nhiều người bệnh lựa chọn. Nếu thực hiện điều trị sớm và đúng phương pháp thì bệnh sẽ dần dần được hồi phục nhanh chóng.

Để phòng ngừa liệt dây thần kinh số 7 tái phát, người bệnh cần lưu ý:

- Duy trì thói quen vận động vừa sức, tập thể dục thể thao mỗi ngày giúp tăng cường lưu thông máu, chống sự co cứng cơ mặt và tránh ăn đồ cay nóng, sống lạnh.

- Vào mùa nóng, khi đi ngủ, không nên bật quạt đứng một chỗ hay để gió thổi trực tiếp vào mặt hoặc sau gáy.

- Khi thức dậy nên ngồi lại trong chăn vài phút để cơ thể thích nghi với nhiệt độ, nhiệt độ của điều hòa cần điều chỉnh cho phù hợp, không nên để nhiệt độ quá thấp so với nhiệt độ ngoài trời.

- Nếu phải di chuyển xa bằng tàu xe, hãy đóng kín cửa xe và đeo khẩu trang để tránh gió mạnh tạt vào mặt.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và hỗ trợ điều trị sớm các bệnh dễ gây liệt dây thần kinh số 7 như: Cảm cúm, bệnh về tai mũi họng.

- Đặc biệt, khi có các dấu hiệu đau, tê giảm cảm giác một nửa bên mặt, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Theo Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp Hải Phòng