Phòng chống ung thư cổ tử cung - Kỳ 2

Kính thưa quý độc giả, để tổng quát kiến thức và phòng ngừa căn bệnh ung thư cổ tử cung, ban biên tập chuyên trang trân trọng gửi đến quý vị loạt bài viết chuyên sâu của các chuyên gia đến từ Bệnh viện quốc tế DNA - TP. Hồ Chí Minh. Kính mời quý vị theo dõi !

02/05/2023 10:11

Kỳ 2 : NGUYÊN NHÂN GÂY UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Xem thêm: Kỳ 1 – UNG THƯ CỔ TỬ CUNG NGUY HIỂM VÀ PHỔ BIẾN Ở PHỤ NỮ

Đó là virus HPV (virus gây u nhú ở người). Viết tắt từ chữ tiếng Anh là Human Papilloma Virus.

Ở hầu hết phụ nữ, nhiễm HPV không cần điều trị và có thể tự khỏi. Nhưng trong một số trường hợp, đây chính là tác nhân gây ung thư cổ tử cung cũng như các bệnh ung thư khác ung thư âm đạo, ung thư âm hộ…

Virus gây u nhú ở người viết tắt là HPV là một nhóm virus có khoảng 100 týp (chủng) khác nhau. Chúng được gọi là virus gây u nhú vì chúng có thể gây ra mào gà sinh dục, hoặc u nhú lành tính. HPV gây mào gà thường gặp này phát triển trên tay, chân hầu họng và bộ phận sinh dục. Một số týp (chủng) khác gây bệnh ung thư. Nhóm này gọi là nhóm HPV nguy cơ cao sinh ung hay gây bệnh ung thư.

Trong hơn 100 týp (chủng) HPV có hơn 30 týp (chủng) lây truyền qua đường tình dục và hơn 20 týp (chủng) có khả năng gây bệnh ung thư. Khoảng 6 triệu trường hợp nhiễm HPV mới xảy ra mỗi năm tại Mỹ. Tuy nhiên, đôi khi nhiễm HPV có thể kéo dài trong nhiều năm, có hoặc không có gây ra bất thường tế bào.

Nhiễm HPV là nguyên nhân chính của ung thư cổ tử cung. Hầu hết phụ nữ đều có nhiễm HPV tại một số thời điểm nào đó trong cuộc đời họ, nhưng chỉ một số rất ít mắc bệnh ung thư cổ tử cung. Chỉ những trường hợp nhiễm HPV dai dẳng (hơn 2 năm) có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung. Trong năm 2007, hơn 11.000 phụ nữ Mỹ được chẩn đoán bị ung thư với nhiễm HPV các týp này và gần 4.000 người chết vì nó. Ung thư cổ tử cung giết chết hàng năm gần nữa triệu người trên toàn thế giới. Nhiều nghiên cứu khác cũng cho rằng HPV cũng đóng vai trò trong ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo và dương vật.

Biện pháp chắc chắn nhất để loại bỏ nguy cơ cho nhiễm HPV đường sinh dục là không quan hệ tình dục với bất kỳ ai khác. Đây là điều khó có thể thực hiện và thực tế là không cần thiết phải làm như thế.

Đối với những người đã quan hệ tình dục, trong một thời gian dài, mối quan hệ một vợ một chồng với người không nhiễm là một khả năng ngăn ngừa được nhiễm HPV sinh dục. Tuy nhiên, quả thật là khó để xác định là người bạn tình có quan hệ với mình đã nhiễm chưa.

Không thể chắc rằng bao cao su có thể giúp ngăn ngừa nhiễm HPV, bởi vì vùng không được phủ vẫn có thể nhiễm.

Số ca ước tính và tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung hàng năm

Ung thư cổ tử cung và vi rút gây u nhú ở người (HPV)

Hàng năm, có khoảng một nửa triệu ca ung thư cổ tử cung mới được chẩn đoán, khoảng một nửa trong số đó chưa từng được sàng lọc ung thư cổ tử cung trước đó. Trên toàn thế giới, hàng năm có trên 250 ngàn phụ nữ tử vong vì căn bệnh này. Tại vùng cận sa mạc Saharan Châu Phi, Mỹ La tinh và Nam Á, số người mới nhiễm và tỷ lệ tử vong là cao nhất.

Số ca ước tính và tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung hàng năm

Nhìn chung, tỷ lệ tử vong tại các nước đang phát triển cao gấp 4 lần tại các nước công nghiệp; 80% đến 85% ca tử vong do ung thư cổ tử cung xảy ra tại các nước đang phát triển.

Vi rút gây u nhú ở người (HPV)

Hầu như tất cả các ca ung thư cổ tử cung đều có liên quan đến HPV, một loại vi rút dễ lây lan và lây lan rộng rãi qua đường tình dục. Không có điều trị đặc hiệu cho nhiễm HPV.

Hiện tại, trên toàn thế giới có khoảng 630 triệu người nhiễm HPV, phụ nữ mắc nhiều hơn nam giới.Tại Mỹ, có khoảng 40% phụ nữ trẻ nhiễm HPV trong vòng 3 năm sau khi có quan hệ tình dục. Trên toàn thế giới, có khoảng 50% đến 80% phụ nữ có quan hệ tình dục bị nhiễm HPV ít nhất là một lần trong đời. Thông thường phụ nữ nhiễm HPV vào những năm cuối tuổi vị thành niên đến đầu những năm 30 tuổi, và tỷ lệ nhiễm HPV cao nhất vào thời điểm mới bắt đầu có quan hệ tình dục ở các em gái và phụ nữ trẻ dưới 25 tuổi. Trong hầu hết các trường hợp, ung thư cổ tử cung được phát hiện ở độ tuổi muộn hơn nhiều, thường là sau tuổi 40 và số ca phát hiện cao nhất là ở độ tuổi khoảng 45- 55. Có một thời kỳ dài kể từ khi nhiễm vi rút và tiến triển thànhung thư.

Các loại HPV

HPV là một tổ hợp các týp (chủng) vi rút khác nhau. Người ta biết tới hơn 100 týp(chủng) HPV. Một số týp có khả năng gây ung thư cao hơn (các týp có nguy cơ cao), một số týp khác có ít khả năng gây ung thư hơn (các týp có nguy cơ thấp). Các týp có nguy cơ cao gây ra hầu hết các bệnh ung thư vùng hậu môn-sinh dục, có khoảng 20 týp HPV nguy cơ cao.

Hình ảnh HPV (Human Papilomavirus)

Hai loại HPV có nguy cơ cao có liên quan tới khoảng 70% tất cả các ca ung thư cổ tử cung: HPV-16 và -18. HPV-45, -33 và -31 cũng có liên quan đến ung thư cổ tử cung, chiếm khoảng 4% số ca mỗi loại. Các nghiên cứu cũng cho thấy sự khác nhau trong các loại HPV phổ biến tại mỗi vùng.

Hình ảnh HPV (Human Papilomavirus)

Sự tiến triển từ nhiễm HPV thành ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung bắt nguồn từ nhiễm HPV. Hầu hết các viêm nhiễm đều tự biến mất mà không hề có triệu chứng, nhưng viêm nhiễm kéo dài với các loại có nguy cơ cao có thể dẫn đến bị các bất thường tiền ung thư cổ tử cung và gây nên các tổn thương trong biểu mô cổ tử cung độ thấp. Trong số các phụ nữ nhiễm các loại HPV nguy cơ cao, khoảng từ 5% đến 10% sẽ chuyển thành viêm nhiễm HPV kéo dài và vì vậy làm tăng nguy cơ xuất hiện các tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung. Nếu không được điều trị, các tổn thương tiền ung thư này sẽ tiến triển thành ung thư cổ tử cung xâm lấn. Cả ung thư và tiền ung thư thường xuất hiện ở “khu vực ranh giới” ở cổ tử cung, gọi là vùng chuyển tiếp. Trước tiên tế bào sẽ trở thành bất thường (tiền ung thư), và sau đó sẽ xâm lấn tới các biểu mô phía dưới (ung thư xâm lấn), sự tiến triển từ nhiễm HPV đến ung thư xâm lấn là rất chậm, thường kéo dài hàng chục năm, cho nên chúng ta thường gặp ở phụ nữ ở độ tuổi 40 và 50.