Tại sao các biến thể của SARS-CoV-2 lại đáng lo ngại?

Chúng có thực sự dễ lây lan hơn không? Chúng có cản trở hiệu quả của vaccine không? Chúng ta biết những gì về các biến thể của virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện ở Vương quốc Anh và Nam Phi và sự bành trướng của chúng khiến cộng đồng quốc tế lo ngại?

Những biến thể này của SARS-CoV-2 là gì?

Tất cả các virus đều đột biến. Những đột biến này là những thay đổi xảy ra theo thời gian khi virus nhân lên. Các nhà khoa học đã quan sát thấy nhiều đột biến trong SARS-CoV-2 kể từ khi nó xuất hiện. Hầu hết chúng không quan trọng. Nhưng một số có thể cải thiện khả năng tồn tại của virus, bao gồm cả việc làm cho virus dễ lây lan hơn hoặc giúp virus bỏ qua khả năng miễn dịch.

Những người chăm sóc trò chuyện gần xe cấp cứu ở Pretoria, Nam Phi (Ảnh: SIPHIWE SIBEKO/REUTERS)

Được phát hiện vào tháng 11 ở Anh, một biến thể thường được gọi là biến thể Anh (VUI 202012/01, nay được gọi là VOC 202012/01) có khả năng xuất hiện ở phía Đông Nam nước Anh vào tháng 9/2020.

Nó nhanh chóng lan rộng khắp Vương quốc Anh và sau đó là phần còn lại của thế giới. Vào giữa tháng 1 năm 2021, nó đã có mặt tại 50 quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Pháp.

Một dạng đột biến khác, được gọi là 501.V2 hay biến thể Nam Phi, cũng đang khiến các nhà chức trách thế giới lo ngại. Hiện nay ở phần lớn ở Nam Phi, biến thể này cũng đã được phát hiện ở 20 quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Vương quốc Anh và Pháp.

Cuối cùng, một đột biến thứ ba đặt câu hỏi cho cộng đồng quốc tế nhưng có rất ít thông tin về nó. Đây là một chủng được phát hiện ở Nhật Bản ở những du khách trở về từ Brazil.

Ba biến thể này có điểm chung là đột biến được gọi là N501Y. Nằm trên protein đột biến của virus Sars-CoV-2- một đột biến cho phép nó xâm nhập vào tế bào - đột biến này sẽ làm cho các biến thể dễ lây lan hơn.

Các biến thể có nguy hiểm hơn không?

Một số nghiên cứu khoa học kết luận rằng biến thể của Anh dễ lây lan hơn nhiều. Khả năng lây nhiễm sẽ tăng từ 50 đến 70%. Lên đến 74%, theo đánh giá tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London (LSHTM). Kết quả sơ bộ đối với biến thể Nam Phi cũng cho thấy khả năng lây lan cao hơn.

Vincent Enouf, Trung tâm Tham khảo Quốc gia về virus đường hô hấp của Viện Pasteur Paris, giải thích: “Có vẻ như một hoặc hai đột biến là nguyên nhân gây ra khả năng lây lan tốt nhất nhưng nó vẫn còn phải được xác minh”. Ông nhấn mạnh: "Thực hiện các phân tích để chứng minh một cách chắc chắn khả năng lây lan lớn nhất của một biến thể là một quy trình phức tạp và lâu dài".

Tuy nhiên, điều này được cho là có khả năng lây lan lớn hơn khiến các nhà chức trách trên thế giới lo ngại. "Loại virus này lây lan nhanh hơn trong dân số, do đó có nhiều trường hợp mắc hơn, nhập viện nhiều hơn và do đó cũng có nhiều ca tử vong hơn", bác sĩ François Chieze số 1 của Reunion giải thích về biến thể Nam Phi.

Tại vùng đô thị của Pháp, những biến thể này cũng có thể là nguyên nhân gây ra một đợt "bùng phát" dịch bệnh có thể xảy ra từ tháng 3, nhà dịch tễ học và thành viên của hội đồng khoa học cho biết vào ngày 17/1 trên RTL Arnaud Fontanet.

Ngoài ra, các nghiên cứu đầu tiên về biến thể của Anh đã đưa ra giả thuyết về khả năng nhiễm bệnh nhiều hơn ở những người trẻ tuổi. Giả thuyết chưa được xác nhận tuy nhiên cũng như không phải không có giá trị.

Bình Minh (dịch)