Vi nhựa vẫn tồn tại trong nước uống bất chấp những tiến bộ của nhà máy xử lý

Không chỉ nhiều người trên Trái Đất đã bị nhiễm vi nhựa, mà chúng ta còn đang tiếp tục phơi nhiễm hằng ngày, do có rất ít quy định kiểm soát các hạt li ti này.

(Catherine Falls Commercial/Getty Images)

Theo một tổng quan tài liệu mới, một phần đáng kể việc phơi nhiễm vi nhựa của con người có thể đến từ nước uống, do các nhà máy xử lý nước thải vẫn chưa loại bỏ hiệu quả vi nhựa.

Khoảng 9 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất trên toàn cầu kể từ khi ngành công nghiệp nhựa bắt đầu, và phần lớn trong số đó đã phân rã dần thành các mảnh nhỏ hơn mà không thực sự bị phân hủy, tạo thành lớp bụi nhựa mịn hiện đang lan rộng khắp hành tinh.

Những hạt nhỏ này, có kích thước từ 5mm trở xuống, hiện diện phổ biến trong đất và nước trên toàn thế giới. Các nhà máy xử lý nước thải thực tế có loại bỏ một phần lớn số này, theo nghiên cứu mới, nhưng vẫn chưa đủ.

“Điều mà tổng quan hệ thống của chúng tôi phát hiện là mặc dù hầu hết các cơ sở xử lý nước thải làm giảm đáng kể lượng vi nhựa, việc loại bỏ hoàn toàn vẫn không thể đạt được với các công nghệ hiện tại”, theo lời tác giả chính Kim Un Jung, kỹ sư môi trường tại Đại học Texas ở Arlington (UTA). Kết quả là, nhiều vi nhựa đang được đưa trở lại môi trường, có khả năng mang theo các chất ô nhiễm độc hại còn lại trong nước thải, như bisphenol, PFAS và kháng sinh.

Những vi nhựa và chất ô nhiễm hữu cơ này có thể tồn tại ở mức độ rất nhỏ, nhưng con người vẫn có thể bị phơi nhiễm chỉ qua các hành động đơn giản như uống nước, giặt đồ hay tưới cây và điều này có thể dẫn đến các tác động nghiêm trọng lâu dài đến sức khỏe như bệnh tim mạch hay ung thư.

Bản tổng quan chỉ ra một rào cản quan trọng là sự thiếu vắng một định nghĩa thống nhất cho vi nhựa, cũng như việc chưa có phương pháp đo lường tiêu chuẩn để xác định chúng trong nước.

“Chúng tôi phát hiện hiệu quả xử lý khác nhau tùy thuộc vào công nghệ mà các cộng đồng sử dụng, cũng như cách họ đo lường vi nhựa để tính toán tỷ lệ loại bỏ”, theo Jenny Kim Nguyen, nhà hóa học môi trường tại UTA và là tác giả chính của nghiên cứu.

“Một cách để giải quyết vấn đề vi nhựa đang gia tăng là phát triển các phương pháp kiểm tra tiêu chuẩn hóa nhằm giúp hiểu rõ hơn về vấn đề này”, cô nói thêm.

Nguyen hiện đang làm việc để xây dựng các phương pháp như vậy – một bước quan trọng nhằm đối phó với mối đe dọa nghiêm trọng mà vi nhựa gây ra cho sức khỏe cộng đồng.

“Nghiên cứu này giúp chúng ta hiểu được vấn đề vi nhựa hiện tại, để từ đó có thể đối phó với các tác động sức khỏe lâu dài và đưa ra các biện pháp giảm thiểu hiệu quả hơn”, theo Karthikraj Rajendiran, nhà hóa học phân tích tại UTA, đồng tác giả nghiên cứu.

Mặc dù còn nhiều điều chưa biết về tác động của vi nhựa đến sức khỏe con người và hệ sinh thái, các dấu hiệu ban đầu nhìn chung là không mấy khả quan.

Các nghiên cứu trước đây đã đưa ra bằng chứng về ảnh hưởng độc hại của vi nhựa trong chuỗi thức ăn, dù vẫn cần thêm nghiên cứu để làm rõ chính xác điều gì đang xảy ra trong cơ thể và môi trường của chúng ta.

Có các dấu hiệu cho thấy vi nhựa có thể gây viêm, stress oxy hóa, phản ứng miễn dịch và ung thư, với các tác động sức khỏe rất khác nhau tùy thuộc vào loại và lượng vi nhựa, cũng như các chất độc kèm theo có thể bám vào các mảnh này.

Một nghiên cứu gần đây phát hiện nồng độ vi nhựa cao trong động mạch của bệnh nhân đột quỵ, làm dấy lên lo ngại sâu sắc hơn về tác động sức khỏe khi các chất ô nhiễm này tích tụ trong các cơ quan quan trọng. Rộng hơn nữa, có những lo ngại rằng ô nhiễm vi nhựa có thể làm gián đoạn quá trình quang hợp trên diện rộng với hậu quả nghiêm trọng có thể đoán trước.

Trong khi chờ đợi các quy định chặt chẽ hơn về vi nhựa, người tiêu dùng phần lớn vẫn phải tự bảo vệ mình. Tuy nhiên, nếu có đủ thông tin, việc giảm đáng kể phơi nhiễm là hoàn toàn khả thi. Một điểm quan trọng cần ghi nhớ là sợi vi nhựa (microfiber) chiếm phần lớn trong ô nhiễm vi nhựa và nhiều trong số đó bắt nguồn từ quần áo làm từ sợi tổng hợp.

“Trong khi các cộng đồng cần tăng cường phát hiện và kiểm soát vi nhựa tại các trạm xử lý nước thải và giám sát chất lượng nước, người tiêu dùng có thể tạo ra sự khác biệt ngay từ bây giờ bằng cách chọn mua quần áo và vải vóc ít nhựa hơn khi có thể, vì sợi vi nhựa là loại vi nhựa phổ biến nhất được thải ra liên tục qua nước thải,” Kim cho biết.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science of the Total Environment.

Theo Science Alert