10 lưu ý quan trọng để tránh đột quỵ

1. Thu xếp đi kiểm soát sức khoẻ định kỳ sớm nhất có thể (Nếu năm nay chưa thực hiện). Đặc biệt quan tâm đến các thông số như đường máu, mỡ máu, huyết áp… để kịp thời điều chỉnh ngay. Mỗi gia đình cũng nên sắm một cân sức khoẻ và một máy đo huyết áp để theo dõi trọng lượng và huyết áp định kỳ cho các thành viên trong nhà.

2. Xây dựng và duy trì những thói quen tốt cho sức khoẻ hằng ngày như không hút thuốc lá, giảm rượu mạnh, ngủ trước 23h và dậy sớm, thể dục thể thao mỗi ngày (Đi bộ, chạy bộ, đạp xe, tập Yoga, dưỡng sinh, bài tập với bóng Gym tại nhà...). Lưu ý, nếu trời lạnh thì mọi người không nên dậy quá sớm, nhớ khởi động nhẹ nhàng trên giường trước khi tung chăn ngồi dậy và mặc ấm khi ra khỏi nhà. Vận động thể chất mỗi ngày, cố gắng giảm cân nặng nếu quá cân… là những điều rất quan trọng giúp dự phòng biến cố này.

3. Tránh những thói quen không tốt trong ăn uống làm tăng nguy cơ bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim như ăn mặn, sử dụng nhiều thực phẩm xào-rán-quay-nướng, thịt nguội, xúc xích hay những thực phẩm đóng hộp công nghiệp. Chúng ta nên tạo thói quen ăn sáng đủ đầy-ăn trưa vừa phải và ăn tối ít. Ưu tiên thực phẩm kho nhạt-luộc-hấp-nấu canh-salad, nguyên liệu nên ưu tiên các loại hạt, rau, củ, quả, cá tươi.

4. Tránh ngồi lâu một tư thế vì rất dễ hình thành những cục huyết khối bắn đi gây tắc mạch não, mạch vành, mạch phổi. Khi ngồi máy bay-ô tô dường dài, ngồi làm việc lâu thì cứ 60 phút rời khỏi vị trí, vận động ép giãn cơ thể, vươn thở, co duỗi tay chân vài phút.

5. Tránh tự ý dừng thuốc, thay đổi thuốc, điều chỉnh liều lượng và thời điểm dùng thuốc, đặc biệt thuốc huyết áp, thuốc điều chỉnh nhịp tim, mỡ máu, tiểu đường…

Ths.BS Trần Quốc Khánh - Khoa phẫu thuật cột sống - Bệnh Viện Hữu Nghị Việt Đức 

6. Tránh những động tác gắng sức đột ngột như bê vật nặng, bê chậu cây cảnh, bê vali trên đường chuyền sân bay, nâng tạ, tập luyện gắng sức trong thời gian ngắn… Tốt nhất mọi động tác vận động đều cần nhẹ nhàng tăng dần và khởi động trước.

7. Tránh để cơ thể tiếp xúc với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, đặc biệt là người già. Sau khi tỉnh giấc chưa vội tung chăn rời khỏi giường hoặc sau tiệc rượu chưa vội “lao” ra đường ngay, mọi người nhé! Luôn xoa lòng bàn tay bàn chân vào nhau hoặc khởi động cơ thể trong chăn một lúc trước khi ra ngoài hoặc cần mặc ấm trước khi rời tiệc. Cứ mỗi mùa Noel và năm mới, trên khắp châu âu luôn có nhiều trường hợp tử vong do rời quán rượu ra về giữa băng tuyết, đăch biệt là vùng Đông Âu.

8. Những người có nguy cơ cao bị đột quỵ (Hút thuốc lá, uống nhiều rượu, bệnh lý tim mạch, rung nhĩ, loạn nhịp tim, tăng cân béo phì, tăng mỡ máu, tăng huyết áp, ít vận động thể thao, tiểu đường, người có tiền sử người thân bị tai biến-nhồi máu, người đang chữa ung thư, người bị bệnh thận mạn tính hoặc bị bệnh hệ thống-miễn dịch, phụ nữ có tiền sử bị tiểu đường thai nghén hoặc tiền sản giật, người nằm lâu sau phẫu thuật thay khớp, phẫu thuật ổ bụng...) cần tạo thói quen đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ hằng năm đặc biệt là khám chuyên khoa tim mạch cũng như xây dựng kế hoạch loại bỏ dần những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được (Giảm rượu, bỏ thuốc lá, tăng thể thao…). Nếu có điều kiện và cẩn thận, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động chụp cắt lớp vi tính khảo sát mạch vành tim, chụp cộng hưởng từ sọ não mạch máu não, siêu âm động mạch cảnh hai bên...để phát hiện sớm những bất thường trong hệ thống mạch máu nếu có.

9. Chủ động thay đổi cách nhìn cuộc sống theo hướng tích cực, lạc quan và hãy luôn trân quý từng ngày được sống. Căng thẳng kéo dài sẽ kích thích các phản ứng cường thần kinh giao cảm làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến cố tim mạch. Được khoẻ mạnh có mặt trên cuộc đời này để gặp gỡ mọi người đã là một hạnh phúc rồi. Không nên quá mải mê theo đuổi những danh vọng mà đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống. 

10. Hết sức để ý những dấu hiêu báo trước dù mơ hồ nhưng lại có ý nghĩa rất lớn để xử lý kịp thời tai biến như đột ngột đau nhức đầu hoặc đang ăn cơm tự nhiên rơi đũa hoặc lắp bắp nói khó (Dấu hiệu của đột quỵ) hoặc tự nhiên đổ gục... Những lúc như vậy thì chúng ta có thể kiểm tra nhanh thêm những dấu hiệu như lưỡi lệch một bên, khó khăn khi huýt sáo, méo miệng, không nói tròn vành chữa A... Gọi cấp cứu 115 ngay để đưa bệnh nhân đến viện nhanh nhất có thể. Trong quá trình theo dõi ở nhà và trên đường đến viện nên cởi bớt áo quần tư trang, đặt bệnh nhân nằm ngửa và đầu nghiêng một bên để tránh trào ngược-tụt lưỡi, đo huyết áp và bắt đếm mạch nếu có máy đo huyết áp, tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn uống bất cứ thứ gì kể cả An Cung Hoàng khi chưa có chẩn đoán xác định bệnh và chỉ định từ các bác sĩ.

Nguyễn Trang