8 điều ba mẹ nên làm để giúp bé giỏi ngôn ngữ từ sớm

Dù mỗi bé có tốc độ phát triển riêng, phần lớn trẻ bắt đầu bập bẹ từ khoảng 6 tháng tuổi và có thể nói những từ đơn giản khi tròn 1 tuổi. Để hỗ trợ bé phát triển ngôn ngữ hiệu quả ngay tại nhà, cha mẹ có thể áp dụng 8 phương pháp đơn giản dưới đây.

- Thường xuyên trò chuyện với bé

Trò chuyện hằng ngày là cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để giúp bé phát triển ngôn ngữ. Dù bé còn nhỏ và chưa hiểu hết, việc tiếp xúc thường xuyên với âm thanh, ngữ điệu và từ vựng sẽ hình thành nền tảng ngôn ngữ ban đầu. Qua đó, bé học cách nhận biết âm thanh, phát âm và làm quen với ngữ pháp cơ bản. Đồng thời, giao tiếp cũng tăng cường sự kết nối tình cảm giữa cha mẹ và bé, hỗ trợ phát triển cả ngôn ngữ lẫn cảm xúc.

Trò chuyện thường xuyên để bé tập làm quen với ngôn ngữ (Ảnh minh họa)

Duy trì thói quen đọc sách mỗi ngày cùng bé

Đọc sách cùng bé mỗi ngày không chỉ giúp phát triển ngôn ngữ mà còn nuôi dưỡng tình yêu học hỏi từ sớm. Cha mẹ nên chọn truyện tranh có hình ảnh sinh động, màu sắc tươi sáng để thu hút bé và kích thích trí tưởng tượng. Qua mỗi trang sách, bé được làm quen với từ vựng mới, học cách liên kết hình ảnh với ý nghĩa, từ đó mở rộng vốn từ và nâng cao khả năng tư duy.

Đọc truyện tranh hoặc sách có tranh minh họa sinh động sẽ giúp bé phát triển vốn từ vựng (Ảnh minh họa)

Khi đọc sách cho bé, mẹ nên dùng giọng nói sinh động, thay đổi ngữ điệu linh hoạt để giữ sự hứng thú và thu hút bé vào câu chuyện. Hãy chỉ tay vào hình ảnh và đọc to tên các con vật, đồ vật hoặc nhân vật, giúp bé nhận biết và ghi nhớ từ vựng dễ hơn. Cách đọc tương tác này không chỉ hỗ trợ phát triển ngôn ngữ mà còn mang lại trải nghiệm học tập vui vẻ và gần gũi cho bé.

Hát các bài hát thiếu nhi cùng bé

Âm nhạc là công cụ tuyệt vời giúp bé học ngôn ngữ một cách tự nhiên. Những bài hát thiếu nhi với giai điệu vui tươi, lời ca lặp lại và dễ nhớ giúp bé làm quen từ vựng, luyện phát âm và nhận biết ngữ điệu.

Mẹ có thể hát cùng bé, vỗ tay theo nhịp để tăng sự hứng thú và khuyến khích bé tham gia. Việc này không chỉ giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ mà còn tăng sự tự tin và khả năng giao tiếp của bé thông qua tương tác vui vẻ mỗi ngày.

Khơi gợi khả năng bắt chước ở trẻ

Trẻ nhỏ học ngôn ngữ chủ yếu thông qua quan sát và bắt chước, vì vậy việc khuyến khích bé lặp lại những gì người lớn nói là một cách học hiệu quả. Mẹ có thể bắt đầu bằng các từ đơn giản, quen thuộc như “bố”, “mẹ”, “ăn”, “uống”, “ngủ”, “xin chào”… Khi nói những từ này, hãy nhẹ nhàng hướng dẫn và khích lệ bé lặp lại, dù bé chỉ mới bập bẹ hay phát âm chưa rõ ràng.

Ban đầu, bé có thể gặp khó khăn trong việc phát âm đúng, nhưng nếu mẹ kiên nhẫn và đều đặn thực hành cùng con, bé sẽ tiến bộ theo thời gian. Điều quan trọng là tạo một môi trường học tập thoải mái, vui vẻ, không áp lực để bé cảm thấy an toàn khi thể hiện bản thân, từ đó phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên.

- Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

Việc hạn chế cho trẻ sử dụng điện thoại, máy tính bảng hay tivi là rất cần thiết trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ. Các thiết bị điện tử thường không mang lại sự tương tác hai chiều – yếu tố quan trọng giúp trẻ học nói và giao tiếp. Khi tiếp xúc quá nhiều với màn hình, trẻ dễ trở nên thụ động, ít phản xạ và giảm khả năng tương tác xã hội.

Thay vì dành thời gian trước màn hình, trẻ cần được trò chuyện trực tiếp với cha mẹ, bạn bè và những người thân xung quanh. Những cuộc trao đổi hàng ngày không chỉ giúp trẻ học cách nói, lắng nghe và phản hồi mà còn góp phần phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc. 

- Xây dựng môi trường giao tiếp tích cực cho bé

Một môi trường giao tiếp cởi mở đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Khi bé được tiếp xúc thường xuyên với ông bà, người thân hoặc bạn bè cùng độ tuổi, bé sẽ học hỏi ngôn ngữ một cách tự nhiên qua việc quan sát và tương tác.

Ở trong không gian có nhiều người trò chuyện, bé sẽ có thêm động lực để lắng nghe, bắt chước và tham gia vào các cuộc đối thoại. Những trải nghiệm này không chỉ giúp bé mở rộng vốn từ và cải thiện khả năng ngôn ngữ mà còn rèn luyện kỹ năng xã hội, tăng sự tự tin và khả năng biểu đạt cảm xúc trong giao tiếp hàng ngày.

Lắng nghe và phản hồi tích cực

Lắng nghe và phản hồi tích cực là yếu tố then chốt trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ. Khi bé nói được một từ, dù chưa rõ ràng hay còn ngọng nghịu thì cha mẹ nên khen ngợi và khích lệ. Sự công nhận này không chỉ khiến bé cảm thấy vui và tự tin, mà còn tạo động lực để bé tiếp tục học hỏi và luyện nói.

Sau lời khen, cha mẹ có thể nhẹ nhàng lặp lại từ đó với cách phát âm đúng, giúp bé tiếp nhận và ghi nhớ chuẩn xác hơn. Việc tương tác theo cách tích cực như vậy sẽ giúp bé dần cải thiện phát âm, mở rộng vốn từ và giữ được niềm hứng thú trong việc học ngôn ngữ mỗi ngày.

Thường xuyên khen ngợi để tạo động lực cho bé (Ảnh minh họa)

Kiên nhẫn đồng hành, không so sánh tạo áp lực

Trong hành trình phát triển ngôn ngữ của trẻ, sự kiên nhẫn và thấu hiểu từ cha mẹ đóng vai trò rất quan trọng. Mỗi bé có tốc độ phát triển khác nhau, có bé nói sớm, có bé lại cần thêm thời gian. Việc so sánh bé với những trẻ khác hay tạo áp lực vô tình có thể khiến bé mất tự tin, căng thẳng và ngại giao tiếp.

Thay vì so sánh, cha mẹ hãy tin tưởng vào quá trình riêng của con và kiên nhẫn đồng hành. Khi bé cảm nhận được sự chấp nhận và động viên từ người thân, bé sẽ cảm thấy an toàn, từ đó tự tin hơn trong việc học nói và giao tiếp một cách tự nhiên, thoải mái.

Khả Bích (Tổng hợp)