Chia sẻ của nhà văn Hoàng Anh Tú về vấn đề trầm cảm

"Một trong số những bình luận tiêu biểu thường thấy trên mạng xã hội: “Trầm cảm à? Có sao không? Cố gắng lên nhé!”. Cho thấy việc ai đó bị trầm cảm giống như bị cảm cúm vậy. Chỉ cần cố gắng tí là hết trầm cảm liền. Bọn trẻ ấy, nhất là mấy đứa đang tuổi mới lớn, trầm cảm ở chúng chỉ được người lớn hiểu là bệnh tâm sinh lý lứa tuổi ẩm ương không đáng lo. Kiểu tuổi 16 làm thơ 17 vậy. Trầm cảm được coi như lãng đãng tuổi mới lớn. Chỉ cho đến khi chúng tự tử.

Mà ngay cả khi chúng tự tử, thứ mà nhiều người nhảy vào cho ý kiến cũng vậy. Nào là “sao dại dột thế em ơi”, nào là “sao không nghĩ cho cha mẹ”, nào là “ngày xưa của mình nếu chỉ vậy mà tự tử chắc mình tự tử 7749 lần rồi. Lũ trẻ ngày nay đúng là yếu đuối hơn lũ mình ngày xưa”. Rồi rất nhiều nữa, rất nhiều nữa những lời răn dạy cha mẹ chiều chuộng, bảo bọc con quá tạo ra một thế hệ mong manh. Rồi đưa ra bài học vĩ đại về việc than đá chịu sức ép thế nào mới trở thành kim cương. Rốt cuộc: Trẻ trầm cảm tự tử là do bố mẹ, do bọn trẻ. Chẳng hạt mưa nào nghĩ mình góp phần tạo ra cơn lũ. Khi mà chính chúng ta cũng góp phần tạo ra căng thẳng, trầm cảm bằng những bình luận thóa mạ, vùi dập, phán xét người khác trên mạng xã hội, trong đời sống thường ngày.

(Ảnh minh họa)

Chỉ trong 3 phút sử dụng Google, tôi đã tìm thấy những số liệu này:

“Thống kê của Viện Sức khỏe tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai cho thấy tại Việt Nam, hiện có khoảng 30% dân số có rối loạn tâm thần, trong đó tỉ lệ trầm cảm chiếm 25%. Mỗi năm, số người tự sát do trầm cảm ở nước ta từ 36.000 - 40.000 người”

“Việt Nam có ít nhất ba triệu thanh thiếu niên bị rối loạn tâm thần, chỉ 20% trong số đó được chẩn đoán và điều trị thích hợp. Số đông tìm đến rượu bia, ma túy, và các chất kích thích như những giải pháp tạm thời. Chính phủ Việt Nam đã thành lập Chiến Lược Quốc Gia về Sức Khoẻ Tâm Thần từ năm 1999 với mục tiêu cụ thể là sử dụng 5% ngân sách y tế từ năm 2020 và mở rộng nguồn lực về sức khỏe tâm thần vào năm 2025. Tuy nhiên, Chiến Lược này đến nay chỉ bao gồm khoảng 30% dân số của đất nước, và sử dụng một danh sách bệnh tâm thần rất hẹp; phần lớn bệnh nhân vẫn chưa được điều trị hoặc chẩn đoán sai”

“Khảo sát của WHO năm 2014 báo cáo rằng chỉ có 0, 91 bác sĩ tâm thần trên 100.000 dân ở Việt Nam. Hệ thống bệnh viện tâm thần ở Việt Nam hiện tại bao gồm các bệnh viện Nhà nước với 36 bệnh viện và 6000 giường bệnh được bố trí rộng khắp cả nước nhưng chỉ dành cho những bệnh nhân nặng”

“Theo PGS, TS Đặng Hoàng Minh, Trung tâm Thông tin hướng nghiệp và nghiên cứu, ứng dụng tâm lý (Đại học Quốc gia Hà Nội): Các yếu tố nguy cơ dẫn đến những vấn đề tâm trí ở trẻ gồm sự cô lập về cảm xúc khiến thanh, thiếu niên lựa chọn không chia sẻ cảm xúc với ai, sử dụng quá nhiều mạng xã hội cũng như internet, gia đình quá nghiêm khắc, kỳ vọng cao của cha mẹ, áp lực học tập, thiếu sự hỗ trợ, bị bắt nạt, sống xa gia đình…”

“Theo nghiên cứu, một nửa các bệnh lý về tâm thần khởi phát ở độ tuổi 14 nhưng phần lớn đều không được phát hiện hay điều trị. Trong đó, trầm cảm được xem là rối loạn tâm thần phổ biến thứ ba trong thanh, thiếu niên. Tự sát là nguyên nhân gây tử vong thứ hai trong nhóm độ tuổi từ 15-29”

Câu chuyện về cái chết của cậu sinh viên người Bình Định ám ảnh chúng ta về 10 kg gạch đá trong ba lô. Tiffanie DeBartolo nói rằng: “Những người tự tử chắc gì đã muốn chết? Họ chỉ muốn chấm dứt nỗi đau đớn mà thôi”. Có lẽ cậu trai 19 tuổi này là vậy. Sẽ có thêm bao nhiêu đứa trẻ như cậu muốn chấm dứt nỗi đau đớn của chúng khi mà trầm cảm vẫn chỉ bị coi nhẹ ở Việt Nam, ở chính chúng ta? Con số trẻ tự sát vì trầm cảm đáng sợ bao nhiêu cũng không bằng con số trẻ tự tìm cách chữa bằng rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích hay kể cả việc quan hệ tình dục hoặc cả những hành động mà chúng ta vẫn hay lên án như đua xe, bạo lực, bắt nạt… Bởi đó cũng là những biểu hiện cho thấy trẻ trầm cảm và muốn tự chữa cho mình vì không ai giúp.

“Trầm cảm à, cố gắng lên” cũng chính là cách chúng ta khiến người trầm cảm đủ dũng khí để tự sát vậy!".

Nguyễn Trang