Lợi ích và những rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng nước mưa

Trong điều kiện lý tưởng, nước mưa có thể mang lại một số lợi ích đáng kể. Trước hết, đây là một nguồn nước tự nhiên, hình thành từ chu trình bốc hơi và ngưng tụ của nước trong tự nhiên, không chứa các khoáng chất hòa tan như nước ngầm. Nhờ vậy, nước mưa thường có độ “mềm” hơn so với nước giếng hay nước máy, giúp hạn chế hiện tượng đóng cặn trong thiết bị gia dụng và có thể tốt hơn cho việc giặt giũ. Ngoài ra, việc thu gom và sử dụng nước mưa còn giúp tiết kiệm chi phí sử dụng nước máy, đặc biệt hữu ích tại những khu vực khan hiếm nước hoặc thường xuyên đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch.

Song song với những lợi ích nêu trên, nước mưa cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe nếu không được thu gom và xử lý đúng cách. Trong quá trình rơi xuống mặt đất, nước mưa có thể hấp thụ các chất ô nhiễm từ bầu khí quyển như bụi, khói, các hạt kim loại nặng (chì, thủy ngân, asen), cùng các hợp chất hóa học từ khí thải công nghiệp và giao thông như sulfate và nitrate. Đây là một trong những nguyên nhân khiến nước mưa tại khu vực ô nhiễm có thể chứa các chất độc hại không thể nhìn thấy bằng mắt thường.

(Ảnh minh họa: HCDC)

Không chỉ vậy, bề mặt thu gom nước mưa như mái nhà, máng xối hoặc các ống dẫn nước có thể bị phủ bụi bẩn, lá cây mục nát, phân chim, rỉ sét hay các chất hóa học từ vật liệu xây dựng cũ như amiăng. Khi nước mưa chảy qua các bề mặt này, các tạp chất sẽ dễ dàng hòa lẫn vào nước, làm giảm chất lượng và độ an toàn của nguồn nước.

Ngoài ra, hệ thống lưu trữ nước mưa nếu không được vệ sinh và bảo trì định kỳ cũng có thể trở thành nơi sinh sản lý tưởng cho vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng, cũng như là nơi tích tụ cặn bẩn, rong rêu. Những yếu tố này khiến nước mưa dễ bị ô nhiễm vi sinh vật như vi khuẩn E. coli, Salmonella; vi rút như Norovirus, Rotavirus; hoặc ký sinh trùng như Giardia và Cryptosporidium. Khi sử dụng nước mưa nhiễm vi sinh vật, người dùng có thể mắc các bệnh về tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng, hoặc các bệnh truyền nhiễm khác.

Tại những khu vực gần khu công nghiệp hoặc vùng nông nghiệp có sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nước mưa còn có thể bị nhiễm các hóa chất độc hại từ môi trường xung quanh. Sự tích tụ các chất này theo thời gian có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu nước không được xử lý đúng cách. Ngoài ra, ở nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao, nước mưa có thể mang tính axit, gây ăn mòn các bồn chứa kim loại và tiềm ẩn nguy cơ kích ứng da hoặc mắt nếu tiếp xúc thường xuyên.

Để phát huy được các lợi ích về mặt kinh tế và môi trường, việc sử dụng nước mưa đòi hỏi người dùng phải có hiểu biết đúng đắn và áp dụng các biện pháp thu gom, xử lý nước mưa đúng cách. Để đảm bảo an toàn, hệ thống thu gom và lưu trữ nước mưa cần được thiết kế hợp vệ sinh, che chắn cẩn thận, thường xuyên làm sạch và bảo trì. Đặc biệt, nếu sử dụng nước mưa cho mục đích ăn uống, cần xử lý trước bằng cách đun sôi hoặc lọc kỹ. Trong trường hợp có nghi ngờ về chất lượng nước mưa, hãy liên hệ với chuyên gia y tế hoặc cơ quan chuyên môn để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh