Ngưng tim ngoại viện: Mối nguy hiểm âm thầm

 Ngưng tim ngoại viện là gì?

Ngưng tim ngoại viện (Out-of-Hospital Cardiac Arrest – OHCA) là một tình trạng y khoa tối khẩn cấp xảy ra khi tim đột ngột ngừng hoạt động bên ngoài môi trường bệnh viện. Điều này đồng nghĩa với việc máu không còn được bơm đi nuôi cơ thể, đặc biệt là não – cơ quan cực kỳ nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Nếu không được cấp cứu trong vòng vài phút, người bệnh có nguy cơ tử vong cao hoặc bị tổn thương não không thể phục hồi. Khác với các ca ngưng tim xảy ra trong bệnh viện vốn có đầy đủ trang thiết bị và nhân lực, OHCA thường xảy ra bất ngờ tại nhà, nơi làm việc, hoặc ngoài đường phố, khiến việc can thiệp không kịp thời trở nên cực kỳ thách thức.

Ngưng tim ngoại viện thường xảy ra một cách bất ngờ (Ảnh minh họa)

Nguyên nhân dẫn đến triệu chứng ngừng tim

Tình trạng này có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể độ tuổi hay tiền sử bệnh lý. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim, loạn nhịp tim; rối loạn điện giải; ngộ độc do thuốc hoặc chất kích thích; chấn thương do tai nạn; và các trường hợp ngạt thở. Đáng lo ngại hơn cả là có những trường hợp hoàn toàn không có dấu hiệu báo trước. Chính vì vậy, ngưng tim ngoại viện được ví như "kẻ giết người thầm lặng", tấn công bất ngờ và đe dọa tính mạng chỉ trong tích tắc.

Phải làm gì khi gặp người bị ngưng tim ngoại viện?

Trong hoàn cảnh đó, hành động của người chứng kiến có thể quyết định giữa sự sống và cái chết. Mỗi phút trôi qua mà không được ép tim, khả năng sống sót của nạn nhân giảm từ 7–10%. Do đó, việc thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức là điều tối quan trọng. CPR bao gồm các động tác ép ngực đều và sâu (khoảng 5–6 cm đối với người lớn), thực hiện liên tục với tốc độ 100–120 lần/phút. Nếu biết cách thổi ngạt, người sơ cứu có thể kết hợp theo tỷ lệ 30 lần ép và 2 lần thổi. Trong trường hợp có máy khử rung tim tự động (AED) gần đó, thiết bị này có thể giúp khởi động lại tim nếu tim đang rối loạn điện học. Việc triển khai sơ cứu đúng cách và kịp thời có thể giữ cho máu tiếp tục lưu thông tạm thời, duy trì sự sống cho đến khi đội cấp cứu chuyên nghiệp đến nơi.

Việc triển khai sơ cứu kịp thời có thể giúp người bệnh trụ đến khi được cấp cứu (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có người biết sơ cứu ở gần. Vì vậy, việc học kỹ năng sơ cứu cơ bản, đặc biệt là CPR, là một trong những biện pháp thiết thực và nhân đạo nhất mà mỗi người dân có thể trang bị cho mình. Tại nhiều quốc gia, các chương trình đào tạo CPR đã được đưa vào trường học, công sở và cộng đồng nhằm xây dựng một mạng lưới cứu sinh rộng khắp. Việc đặt máy AED tại các khu vực công cộng như trung tâm thương mại, sân vận động, nhà ga hay trường học cũng đang ngày càng phổ biến, giúp tăng khả năng phản ứng nhanh với các ca OHCA.

Ngoài ra, phòng ngừa vẫn là yếu tố then chốt để giảm thiểu nguy cơ ngưng tim ngoại viện. Những người có nguy cơ cao như bệnh nhân cao huyết áp, tiểu đường, béo phì, hút thuốc lá lâu năm hoặc có tiền sử bệnh tim, cần được theo dõi sức khỏe định kỳ và tuân thủ điều trị. Bên cạnh đó, xây dựng lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thể dục đều đặn và quản lý căng thẳng hiệu quả cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho trái tim khỏe mạnh và ổn định nhịp đập.

Thảo Nguyên (Tổng hợp)