Quán cafe kiêm trạm sạc xe điện nở rộ và bài toán để đảm bảo an toàn cháy nổ

Báo Thanh niên cho biết nhiều người chạy xe công nghệ dùng xe điện thẳng thắn chia sẻ: "Trạm sạc xe điện chính hãng chưa đủ để phục vụ nhu cầu của tài xế". Đó là lý do họ tìm đến trạm sạc xe điện tự phát "mọc lên như nấm" tại các quán cà phê nhỏ khoảng 1 năm qua. 

Với sự tiện ích và giá thành rẻ, các tài xế công nghệ xem đây như chốn dừng chân vừa để nghỉ ngơi và sạc đầy pin cho chặng đường tiếp theo. Pin xe điện còn trên 50% giá sạc 20.000 đồng, dưới 50% 30.000 đồng. 

Cũng theo Báo Tiền Phong, ông Bình, chủ một quán cà phê ở phường Tân Thuận cho biết, thấy nhiều khách có nhu cầu sạc xe nên ông mày mò tìm hiểu, rồi kêu thợ điện đến lắp hệ thống điện ba pha nhằm tăng công suất để có thể sạc được nhiều xe cùng một lúc. Từ ngày có dịch vụ này, quán nước của ông Bình đa số khách đến đều là tài xế công nghệ, giao hàng.

Một quán ăn kiêm dịch vụ sạc xe khác, chủ quán câu thêm các ổ điện gắn trên tường để phục vụ khách hàng. Có nơi hiện đại hơn thì lắp thêm bộ cảm biến.

Tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao

Một số quán cho phép sạc cùng lúc từ 5 đến 20 xe bằng các ổ cắm dân dụng thông thường. Không có thiết bị hạn dòng, không kiểm soát công suất tải, càng không có bất kỳ cảnh báo nào về nguy cơ cháy nổ.

Ghi nhận của Báo Lao Động cho thấy, tại nhiều khu dân cư, hẻm nhỏ hay bãi xe ở TP. Hồ Chí Minh, không khó để bắt gặp các điểm sạc xe điện được thiết lập tự phát. Một ổ cắm kéo dài, vài bộ sạc đặt sát tường, đây là cách nhiều người dân, chủ quán cà phê hay bãi xe tận dụng mặt bằng để phục vụ nhu cầu ngày càng lớn của người sử dụng xe máy, ô tô điện.

Theo TS.Đỗ Chí Phi, Trưởng khoa Điện – Điện tử trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, điều nguy hiểm nhất ở các điểm sạc kiểu tự phát này là người vận hành không nắm rõ hệ thống điện trong quán của mình chịu được bao nhiêu tải.

“Nguy cơ cháy không đến từ bộ sạc hay pin xe mà đến từ dây dẫn điện âm tường, vốn thiết kế chỉ để phục vụ vài thiết bị gia dụng. Khi sạc nhiều xe cùng lúc, dòng điện tăng cao, dây dẫn sinh nhiệt, nếu không đủ tải sẽ âm ỉ cháy từ bên trong rất khó phát hiện cho đến khi lửa bùng lên” - ông Phi phân tích.

Ông Lê Hải, chuyên gia độc lập phân tích: "Một quán cà phê bình thường chỉ tiêu thụ điện cho quạt, đèn, máy pha cà phê. Nay gánh thêm hàng chục xe điện sạc cùng lúc, mỗi xe 400 – 800W, thì hệ thống cũ không thể chịu nổi. Dây dẫn sinh nhiệt, chập chờn rồi phát cháy – đó là điều đã từng xảy ra tại nhiều nơi".

Giải pháp phòng chống cháy, nổ cho trạm sạc xe điện

Để tránh rủi ro đó là mỗi điểm kinh doanh phải lắp đặt thiết bị hạn dòng khi dòng điện vượt mức cho phép, hệ thống sẽ tự ngắt. Đồng thời cần kiểm tra hệ thống dây dẫn định kỳ. Đây là giải pháp đơn giản nhất để tránh thảm họa.

Các chuyên gia nhận định rằng hiện chưa có bất kỳ văn bản pháp lý nào hướng dẫn, giám sát hay cấp phép cho mô hình “quán cafe kiêm trạm sạc” này. Đã đến lúc cơ quan chức năng phải vào cuộc, đưa ra bộ quy chuẩn về kỹ thuật, công suất, phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho loại hình này.

Theo ông Hải, các cơ sở có dịch vụ sạc cần được đăng ký chính thức với ngành điện lực. “Khi đó, họ sẽ được cấp công tơ riêng, nâng công suất điện, và bắt buộc phải lắp hệ thống ngắt mạch, cảnh báo cháy. Thậm chí có thể hợp tác với các hãng lớn như VinFast để thiết lập trạm sạc đạt chuẩn,” ông Hải đề xuất.

Báo Tiền Phong dẫn ý kiến của ông Phan Văn Hưng, Giám đốc Công nghệ Công ty CP công nghệ Dreamax: "Điều tối thiểu là phải xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho hệ thống sạc, có lực lượng kiểm tra giống như phòng cháy chữa cháy. Khi có tiêu chuẩn rồi, các trạm sạc mới có thể được cấp phép hoạt động. Nếu tiếp tục để các mô hình tự phát hoạt động thì chỉ cần một ổ cắm kém chất lượng cũng có thể gây họa lớn”.

Ông Hưng cũng đề nghị nên phân biệt rõ giữa “trạm sạc chuyên dụng” và “ổ điện tận dụng” để quản lý. Đồng thời, học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia đang phát triển xe điện mạnh như Trung Quốc, nơi mỗi loại xe, mỗi mô hình sạc đều có quy định riêng phù hợp.

“Cần thay đổi thói quen dùng ống nhựa luồn dây điện trong các điểm sạc. Nên dùng ống thép loại vật liệu không cháy, không sinh khói độc và chịu được lửa tối thiểu 60 phút. Như vậy đủ thời gian để hệ thống PCCC tự động phát huy tác dụng” - ông Lê Mai Hữu Lâm, Tổng giám đốc Công ty Cát Vạn Lợi khuyến cáo.

Ông cũng cho rằng các khu vực sạc nên được xây dựng vách chống cháy đạt chuẩn EI60 (ngăn lửa, khói trong 60 phút) để bảo vệ cả người lẫn tài sản. Đây là những yêu cầu thiết yếu tại nhiều quốc gia phát triển.

Phương Dung (Tổng hợp)