Người phụ nữ nhập viện sau khi ăn sam biển: Con sam biển có độc không?

Con sam biển (tên khoa học Tachypleus tridentatus) thường phân bố vùng ven biển, sống từng cặp, mỗi cặp làm tổ để sinh sống cùng nhau. Mỗi cặp sam thường đẻ rất nhiều trứng do đó người ta thường bắt sam để lấy trứng ăn là chính.

Sam là loài có 4 mắt, trong đó có 2 mắt lồi ra ở bên thân thể, hai mắt còn lại ở trên đầu và nằm sát vào nhau, trông khá giống một mắt.

Sam trưởng thành nặng 1,5-2 kg. Chúng có vỏ cứng như mai cua, mình tròn vẹt, đường kính khoảng một gang tay (20 cm), dưới bụng có tám chân càng nhỏ, bơi rất chậm và bò như cua. Sam cái nặng khoảng 1 kg, sam đực nhỏ hơn, chỉ nặng bằng nửa sam cái. Đuôi sam có gờ mặt lưng rất rõ, hình tam giác.

Trứng sam nướng. 

Các món ngon từ sam biển như: Trứng sam nướng, món này được ăn cùng với bưởi chua tách múi, rau thơm, đậu phộng rang, củ cải ngâm dấm, nước mắm tỏi ớt.

Chân sam xào chua ngọt: Nguyên liệu gồm riềng, sả, ớt, lá lốt, sam, gia vị, dầu ăn. Ướp chân sam với giềng, sả, ớt cùng gia vị. Làm nóng chảo, chiên sơ sam với dầu ăn. Pha sốt chua ngọt bằng cách trộn đều tương cà, tương ớt chua ngọt, giấm, đường, nước mắm, hạt nêm rồi nêm nếm lại cho vừa ăn.

Không những được dùng trong chế biến thực phẩm, sam biển còn có một số công dụng trong chữa bệnh.

Theo y học cổ truyền, thịt sam (hậu nhục ) có vị mặn, tính bình, có tác dụng sát trùng. Vỏ sam (hậu giáp hay hậu xác) có vị hơi cay mặn, tính vị và tác dụng như thịt sam. Ngành y học cổ truyền đề cập đến tác dụng chữa trị của vị thuốc hậu giáp hơn hậu nhục. Trong “Nam dược thần hiệu, danh y Tuệ Tĩnh” ghi mai con sam có tác dụng sát trùng, chữa trị, trị chứng lở ngứa chảy nước, suyễn, khử tà.

Cũng có thể dùng vỏ sam trị ho, đòn ngã tổn thương, các vết thương xuất huyết và bỏng. Có thể thiêu tồn tính tán bột và làm thuốc hoàn để uống, dùng ngoài giã bột để đắp lên vết thương.

Con sam còn được dùng để chữa rong huyết khi có thai: Mai sam nướng vàng, tán bột uống hoặc bẻ nhỏ sắc uống. 

Đuôi con sam (hậu vĩ) chữa được cứng trường phong tả huyết, chứng băng trung đới hạ hay là các bệnh của phụ nữ sau khi sinh đẻ. Dùng đuôi sam đốt tồn tính, uống với nước cơm. C

Mật sam (hậu đảm) dùng trị bệnh phong (cùi) và sát trùng.

Sam biển.

Máu sam: Theo nghiên cứu của kỹ sư Bùi Văn Cứ, loài sam được ngành dược phẩm Mỹ khai thác lấy máu có tên khoa học là limulus polyphemus. 

So là loài có hình dạng tương tự con sam nhưng thịt có độc. Sự khác biệt giữa sam và so thể hiện ở phần đuôi, đuôi sam hình tam giác, trên đuôi có gai nhọn, còn đuôi so hình tròn, không gai.

Mặt khác, sam bao giờ cũng có đôi có cặp và chỉ sống ở vùng nước mặn. Những con đi riêng lẻ, hay sống ở vùng nước lợ đều có độc. Ngặt nỗi, dân bản xứ vẫn bắt gặp con so có khả năng thích ứng ở cả hai vùng nước. Thành ra nhiều người chủ quan, cứ nghĩ con vật bắt được ở vùng nước mặn là sam nên nướng lấy trứng ăn để rồi phải bỏ mạng...

Theo cảnh báo của Viện Hải dương học Nha Trang, loài so biển có độc tố tetrodotoxin, chất độc này tập trung chủ yếu ở trứng, thịt và không bị phân hủy bởi nhiệt độ khi nấu nướng. Tetrodotoxin gây ra các triệu chứng như nhức đầu, nôn mửa, đau vùng thượng vị, bủn rủn chân tay, toàn thân ngứa ngáy, tê cứng, khó thở, tím tái, hạ huyết áp..., ngộ độc nặng có thể dẫn đến tử vong do trụy mạch, trụy hô hấp. Cũng theo Viện Hải dương học Nha Trang, điều đáng quan ngại ở chỗ nhiều khi ăn trứng và thịt sam biển cũng có thể gây ra ngộ độc chết người do thức ăn mà chúng ăn vào có độc tố, mà chất này chưa phân hủy hết, thường có trong rong và tảo biển.

Ngoài ra, các chuyên gia còn khuyến cáo không nên ăn nhiều thịt sam vì có thể gây ra dị ứng, ho, ghẻ lở. Một minh chứng điển hình, mới đây một người phụ nữ 31 tuổi tại Quảng Ninh đã phải nhập viện sau khi ăn thịt sam biển với các triệu chứng mẩn ngứa, tức ngực, khó thở. Bệnh nhân được chẩn đoán bị viêm mao mạch dị ứng sau khi ăn sam, tình trạng nguy kịch phải súc rửa dạ dày.

Như vậy, mặc dù được chế biến thành nhiều món ăn ngon nhưng chúng ta cần tìm hiểu rõ để không nhầm lẫn sam với so biển cũng như không ăn quá nhiều sam biển để tránh những biến chứng tương tự xảy ra.

Hồng Minh (tổng hợp)