So biển là gì? Ăn so biển có độc không?

So biển là con gì?

Con so biển (tên khoa học Carcinoscorpius rotunicauda) có hình dáng rất giống sam, nhưng là một loài có độc, khi ăn có thể dẫn đến chết người. Loài này sống ở ven biển, nơi các lạch nước ngọt.

Chúng có hình dạng rất giống sam biển nhưng kích thước nhỏ hơn và không đi theo thành từng cặp. Đuôi không có gờ mặt lưng, tiết diện cắt ngang của đuôi có dạng hình trứng hay tròn. Kích thước tối đa của so là 25 cm, trọng lượng dưới một kg.

Còn sam biển (tên tiếng anh Horseshoe crab) là loài động vật không xương sống (tên khoa học Tachypleus tridentatus), nó sinh sống chủ yếu ở trong và xung quanh nước biển cạn, trên nền đáy cát hoặc bùn mềm, thường được con người chế biến làm thực phẩm.

Hình minh họa.

Do hình dáng có nhiều điểm giống nhau nên trên thực tế, ngành y tế đã ghi nhận rất nhiều trường hợp ngộ độc do nhầm lẫn so biển thành sam biển. Đặc biệt, mới đây, Bệnh viện Sản nhi Sóc Trăng đã tiếp nhận và điều trị cho 2 bệnh nhi có biểu hiện ngộ độc do ăn so biển. May mắn các bệnh nhi được điều trị kịp thời nên may mắn thoát chết.

Trước đó, ngày 9/3,2020 tại ấp Cần Giăng, xã Thanh An, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương cũng đã xảy ra vụ ngộ độc so biển kinh hoàng khiến 1 người chết 6 người bị thương. Đáng nói, tất cả những người này đều trong một gia đình, nạn nhân tử vong là một bé gái 8 tuổi.

So biển độc như thế nào?

So biển là con cực độc, tuyệt đối không được dùng làm thực phẩm.

Theo Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, trứng sam là thức ăn ngon và bổ, còn trứng so rất độc, ăn phải sẽ bị ngộ độc nguy hiểm. Chất độc giết người trong loài so biển là Tetrodotoxin, cực độc giống độc tố của cá nóc. Những vụ ngộ độc thức ăn do Tetrodotoxin thường rất nặng. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, nạn nhân tử vong nhanh chóng.

Chất độc này được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa trong khoảng 10-15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ sau mấy giờ sau khi ăn các triệu chứng ngộ độc xuất hiện. Liều tử vong đối với người là 1-2 miligam độc chất Tetrodotoxin. Nguyên nhân tử vong chủ yếu liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp.

 Lượng độc tố tetrodotoxins trong 100 gam thịt, trứng so đủ gây tử vong 1 người. Đặc điểm của ngộ độc so là thời gian ủ bệnh rất ngắn, diễn biến nhanh, mức độ nặng tùy thuộc vào lượng thức ăn mà nạn nhân tiêu thụ. Nếu thời gian ủ bệnh kéo dài thì tình trạng ngộ độc lại nhẹ, hiếm khi tử vong.

Biểu hiện quan trọng nhất là ở giai đoạn sau khi ăn 20 phút đến 3 giờ, môi và lưỡi hơi bị tê. Tiếp đó là các ngón tay bị tê cứng có thể kèm theo đau đầu, đau bụng đôi khi kèm theo nôn mửa. Sau đó là tê liệt vận động, ngồi khó khăn, tê liệt tri giác, nói khó khăn, khó thở, huyết áp tụt nhanh rồi rơi vào trạng thái mất ý thức và tắt thở nhanh sau đó.

Hiện thế giới chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc Tetrodotoxins. Điều đáng nói là Tetrodotoxins không bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao, do đó khi nấu chín, thịt So vẫn còn độc hại. Hiện nay, không có thuốc giải độc Tetrodotoxins.

Bạch Dương (tổng hợp)