TP. Hồ Chí Minh: Hai bệnh viện phối hợp cứu sống mẹ con thai phụ bị bệnh lý tim rung nhĩ – cuồng nhĩ nặng

Chi T, 36 tuổi, sống tại Thuận An, Bình Dương đã từng sinh thường 1 lần năm 2019. Lần này mang thai tự nhiên, khám thai tại địa phương 3 tháng đầu xét nghiệm sàng lọc NIPT nguy cơ cao, sau đó được tiến hành chọc ối, kết quả nhiễm sắc thể bình thường. Xét nghiệm tổng quát của mẹ phát hiện có viêm gan siêu vi B, nồng độ virus trong máu cao, có chỉ định điều trị thuốc kháng virus để ngăn ngừa lây nhiễm virus sang con lúc thai 28 tuần. Mạch và huyết áp tim phổi trong 3 tháng đầu thai kỳ đều bình thường.

Lúc thai 26 đến 29 tuần, khám thai định kỳ ghi nhận HA 100/70mmHg, mạch 136 - 140 nhịp/phút, tổng trạng chị T hoàn toàn bình thường, không mệt, không khó thở, không hồi hộp, chị T vẫn làm việc và sinh hoạt bình thường và được hẹn tái khám 3 tuần sau.

Lúc thai 34 tuần 5 ngày, chị T đi khám thai định kỳ ghi nhận mạch 177 - 179 nhịp/phút, chị vẫn hoàn toàn không thấy khó thở, không mệt, để ý kỹ chị T mới thấy có cảm giác đánh trống ngực nhẹ. Chị T được bác sĩ chuyên khoa sản đề nghị khám chuyên khoa tim mạch tại các bệnh viện tuyến cuối. Sau đó chị T đi khám chuyên khoa tim mạch 2 lần theo đúng hướng dẫn, nhưng bác sĩ không cho thuốc uống chỉ dặn đi khám thai theo hẹn.

Ngày 24/2 chị T đến Bệnh viện Từ Dũ cấp cứu, tại đây các bác sĩ khám ghi nhận tổng trạng tốt, huyết áp 100/60mmHg, mạch 187 nhịp/phút, kết quả siêu âm thai và đo tim thai thấy em bé khỏe, đo ECG thấy nhịp quá nhanh nên Bệnh viện Từ Dũ đã mời hội chẩn chuyên khoa tim mạch cùng Bệnh viện Chợ Rẫy.

Sau khi khám và đánh giá chị T được về nhà uống thuốc theo toa bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy, một tuần chị T vẫn không thấy cải thiện về tình trạng đánh trống ngực và hụt hơi nên quay lại khám tim mạch tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

Sáng 3/3, tại Bệnh viện Chợ Rẫy ghi nhận chị T có tình trạng nhịp nhanh trên thất, hở van 2 lá ¾, tràn dịch màng ngoài tim, suy thất trái, kèm rung nhĩ – cuồng nhĩ – bệnh cơ tim chu sinh. Chị T được cho thuốc trợ tim, ổn định nhịp tim và tư vấn nhập Bệnh viện Từ Dũ để chấm dứt thai kỳ.

Lúc 13 giờ cùng ngày, chị T được cấp cứu tại Bệnh viện Từ Dũ và nhanh chóng được khám ghi nhận mạch 197 nhịp/phút, huyết áp 100/70mmHg, nhịp thở 20 lần/phút, thai 37 tuần 6 ngày ngôi đầu chưa chuyển dạ, mẹ suy thất trái, rung nhĩ, cuồng nhĩ, bệnh cơ tim chu sinh. Sau khi hội chẩn với bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy, chị T được điều trị thuốc cắt cơn nhịp nhanh bằng Adenosine 6mg tiêm tĩnh mạch nhanh, nhưng sau 10 phút không thấy kết quả, điện tim trong lúc tiêm thuốc thấy xuất hiện thêm tình trạng Block nhĩ thất thoáng qua, huyết áp giảm nhẹ. Ngay sau đó các bác sĩ quyết định tiến hành sốc điện.

Sau 5 lần sốc điện không có kết quả, tình trạng của chị T lúc này rất nguy kịch, các bác sĩ hai bệnh viện đã quyết định tiến hành mổ lấy thai.

BS.CKII Tào Tuấn Kiệt, Trưởng khoa Gây mê hồi sức Bệnh viện Từ Dũ cho biết: Đứng trước một tình trạng bệnh lý tim phức tạp như chị T, để mổ lấy thai thì việc cân nhắc lựa chọn phương pháp vô cảm nào phù hợp nhất là vô cùng khó khăn. Nếu chọn gây mê toàn thân thì giai đoạn hồi tỉnh sau mổ sẽ vô cùng phức tạp, còn nếu chọn gây tê thì khó kiểm soát được tốt hô hấp tuần hoàn. Sau khi cân nhắc thật kỹ các bác sĩ quyết định tiến hành gây tê ngoài màng cứng để mổ lấy thai.

Lúc 17h15 phút, chị T được chuyển sang phòng mổ, tất cả ekip gây mê hồi sức nhanh chóng chuẩn bị sẵn sàng thuốc, dụng cụ và tiến hành gây tê ngoài màng cứng thành công. Cuộc phẫu thuật được tiến hành từ 18 giờ, sau 10 phút một em bé gái cân nặng 2600g khỏe mạnh chào đời, khóc to, da niêm hồng hào. Ngay trước và trong cuộc phẫu thuật các bác sĩ chuyên khoa rối loạn nhịp và gây mê hồi sức phải sử dụng nhiều loại thuốc để kiểm soát phần nào tình trạng rối loạn nhịp và suy tim.

Sau khi mổ lấy thai thành công, chị T được chuyển qua hồi sức, nhưng tình trạng mạch vẫn còn nhanh 170 nhịp/phút, huyết áp 92/56 mmHg, một lần nữa chị T được sốc điện lần 6 với mức năng lượng 150J, hy vọng mạch trở lại bình thường. 10 phút sau kết quả vẫn không cải thiện, các bác sĩ tiếp tục sốc điện lần 7 với mức năng lượng 200J, sau đó mạch giảm còn 160 nhịp/phút. Tuy chưa đạt kết quả như mong đợi nhưng các bác sĩ quyết định ngưng sốc điện và tiếp tục điều trị kiểm soát mạch bằng thuốc Amiodaron.

Sau mổ 1 ngày, tình trạng của chị T tốt hơn, vết mổ khô, không đau nhiều. Mạch giảm dần còn 120 - 130 nhịp/phút, khỏe nhiều, ăn uống được, sản khoa ổn định nên quyết định chuyển chị T về khoa Rối loạn nhịp, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp tục điều trị.

Ngày 5/3, BS.CKII Kiều Ngọc Dũng, Trưởng khoa Rối loạn nhịp xác định đây là một trường hợp rối loạn nhịp phức tạp và dai dẳng nên quyết định điều trị chuyển nhịp bằng phương pháp đốt điện tim bằng sóng cao tần. Để tìm được ổ loạn nhịp các bác sĩ sẽ tiến hành dựng hình giải phẫu - điện học buồng tim 3D, phát hiện chính xác ổ loạn nhịp từ thành trước nhĩ trái, chỗ tĩnh mạch phổi trên trái đổ vào. Từ đó các bác sĩ tiến hành đốt bằng sóng có tần số radio tạo ra các vết sẹo cắt đứt dẫn truyền.

Cuộc mổ được tiến hành trong 3 giờ, kết quả thành công vượt ngoài mong đợi. Sau mổ chị T nhanh chóng trở lại nhịp bình thường 80-90 nhịp/phút. Các bác sĩ vô cùng vui mừng khi đưa được nhịp tim của chị T trở về ngưỡng sinh lý bình thường. Trải qua hình trình mang thai và vượt cạn đầy gian nan thử thách, cuối cùng chị T đã trọn vẹn chạm đến hạnh phúc “mẹ tròn con vuông”.

Bệnh viện Từ Dũ cho biết: Sốc điện là phương pháp sử dụng năng lượng điện để khôi phục lại nhịp tim bình thường cho bệnh nhân. Đây là phương pháp có tác dụng nhanh chóng trong điều trị một số trường hợp rối loạn nhịp nhanh: Rung nhĩ, cuồng nhĩ, nhịp nhanh trên thất, nhịp nhanh thất, rung thất,... Sốc điện có vai trò dập tắt các rối loạn nhịp nhanh đang chiếm chủ quyền nhịp của nhịp xoang và giúp nhịp xoang trở lại với vai trò chủ quyền bình thường trước đó.

Đốt điện tim là một phương pháp xâm lấn tối thiểu để điều trị tình trạng rối loạn nhịp tim. Phương pháp đốt điện tim được thực hiện bằng cách sử dụng năng lượng nhiệt hoặc lạnh để tạo các vết sẹo trên mô tim nơi xảy ra loạn nhịp. Các vết sẹo giúp chặn các xung điện bất thường và ngăn ngừa tình trạng rối loạn nhịp tim.

Kỹ thuật đốt điện tim bằng năng lượng sóng cao tần có sử dụng hệ thống lập bản đồ 3 chiều giải phẫu - điện học buồng tim. Đây là phương pháp tiên tiến với nhiều ưu điểm vượt trội như có thể xác định vị trí của ổ gây rối loạn nhịp chính xác hơn so với các phương phát triệt đốt thông thường, tỷ lệ thành công sau điều trị cao hơn.

Ngọc Lan