U xơ vú - Những điều cần biết

TS. BS. Nguyễn Thu Hương - Phó trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Giám đốc Trung tâm Vú tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City; Nguyên Trưởng nhóm Chẩn đoán hình ảnh vú - Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Bạch Mai; Cố vấn chuyên môn Mạng lưới Ung thư vú Việt Nam (BCNV) đưa ra những nhận định về căn bệnh u xơ vú:

U xơ vú là gì?

U xơ vú hay u xơ tuyến vú là bệnh lý u vú lành tính. Khác với ung thư vú thường phát triển nhanh và di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể, khối u trong bệnh u xơ tuyến vú chỉ phát triển tại chỗ. Kích thước các khối u khá nhỏ, trung bình khoảng 1 đến 2cm. Các khối u trên 5cm trong bệnh u xơ tuyến vú rất hiếm khi xuất hiện.

Thông thường, bệnh u xơ tuyến vú không gây đau. Triệu chứng thường thấy trên lâm sàng là những khối u nhỏ, tròn nằm ngay bên dưới da và di động. Mật độ khối u có thể cứng, mềm hoặc gồ ghề.

Bệnh u xơ tuyến vú được phân thành nhiều nhóm khác nhau:

- U xơ tuyến vú đơn thuần: Những khối u với đặc điểm tương tự nhau khi quan sát dưới kính hiển vi.

- U xơ tuyến vú phức tạp: Kích thước các khối u tăng dần và thường xuất hiện ở những phụ nữ lớn tuổi. Một số tế bào trong đó có tốc độ phát triển nhanh.

- U xơ tuyến vú thanh thiếu niên: Đây là dạng u vú phổ biến nhất ở trẻ gái từ 10 đến 18 tuổi. Chúng có thể tăng kích thước nhưng sẽ tự thu nhỏ sau đó, hoặc thậm chí biến mất.

- U xơ tuyến vú khổng lồ: Kích thước khối u vú trong trường hợp này có thể lớn hơn 2 inches. U xơ tuyến vú khổng lồ cần phẫu thuật cắt bỏ nếu chúng gây chèn ép vào các mô tuyến vú xung quanh.

- Sưng đau tuyến vú.

- U xơ vú là bệnh lý u lành tính không đau.

Nguyên nhân gây bệnh u xơ tuyến vú

Hiện nay các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân trực tiếp gây bệnh. Yếu tố được chứng minh có liên quan đến sự xuất hiện và phát triển của u xơ tuyến vú là sự thay đổi hóc môn trong cơ thể vì các khối u thường xuất hiện trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc thời kỳ mang thai và biến mất sau mãn kinh.

Bệnh u xơ tuyến vú rất phổ biến trên lâm sàng. Khoảng 10% phụ nữ có ít nhất một u vú thuộc nhóm này nhưng thường không được phát hiện.

Bệnh phổ biến nhất ở phụ nữ từ 15 đến 35 tuổi, đặc biệt khi mang thai và cho con bú. Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng những người phụ nữ có tiền sử gia đình mắc ung thư vú có nguy cơ cao hơn mắc phải bệnh u xơ tuyến vú.

Đa số những người phụ nữ chỉ mắc bệnh một lần trong đời nhưng khoảng 10% đến 15% phụ nữ tái phát bệnh trở lại.

Bệnh u xơ tuyến vú có nguy hiểm không?

U xơ tuyến vú là bệnh lý lành tính. Người bệnh khi được chẩn đoán mắc u xơ tuyến vú không nên hoảng sợ hay lo lắng thái quá. Dấu hiệu u xơ vú trên lâm sàng không rầm rộ như ung thư vú. Bởi vì bệnh không gây ra đau đớn gì, người bệnh thường không thể phát hiện bệnh cho đến khi khối u đủ lớn để sờ thấy hoặc quan sát thấy. Trong một số các trường hợp, bệnh u xơ tuyến vú được phát hiện tình cờ khi tiến hành chụp nhũ ảnh hoặc siêu âm tuyến vú.

Siêu âm vú: Siêu âm tuyến vú để phát hiện khối u kịp thời. Không giống như ung thư vú, u xơ tuyến vú không biểu hiện bằng các triệu chứng như tiết dịch núm vú, sưng đỏ tuyến vú hoặc thay đổi da vú.

Chẩn đoán bệnh u xơ tuyến vú

Ngay khi phát hiện khối u tại vú, người bệnh cần đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ thăm khám để đánh giá cấu trúc, mật độ mô và kích thước khối u. Sau đó, một số xét nghiệm cần được chỉ định để xác định bản chất khối u.

Siêu âm và chụp nhũ ảnh là hai phương tiện đầu tay được lựa chọn thực hiện, phụ thuộc vào nhóm tuổi và tình trạng mang thai. Hình ảnh sẽ được bác sĩ chuyên khoa phân tích và chẩn đoán có phải bệnh u xơ tuyến vú hoặc bệnh lý khác.

Tuy nhiên, phương pháp duy nhất giúp khẳng định chắc chắn một bệnh nhân mắc bệnh u xơ tuyến vú là sinh thiết. Một mẫu mô từ khối u vú được lấy ra và đem đi xét nghiệm. Dựa trên việc thăm khám lâm sàng và khảo sát hình ảnh học, bác sĩ sẽ quyết định trường hợp nào cần tiến hành sinh thiết khối u.

U xơ tuyến vú có nên mổ không?

Trong một số trường hợp, người mắc bệnh u xơ tuyến vú không cần điều trị gì. Khi khối u có kích thước nhỏ, phương pháp điều trị được khuyến cáo là theo dõi thay vì phẫu thuật cắt bỏ khối u ngay, vì chúng có thể tự thu nhỏ kích thước.

Tương tự, nếu bệnh được phát hiện trong quá trình mang thai hoặc đang cho con bú, bác sĩ sẽ đề nghị chờ đến khi nồng độ hóc môn trong cơ thể quay về mức bình thường vì khối u xơ tuyến vú có thể biến mất sau đó.

Nếu người bệnh có tiền sử mắc bệnh u xơ tuyến vú đã phẫu thuật, bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng hơn trong việc có quyết định phẫu thuật cắt bỏ khối u mới hay không, phần lớn thường trì hoãn.

Khi khối u tăng kích thước, phẫu thuật cắt bỏ khối u thường được lựa chọn để tránh việc chèn ép các mô xung quanh. Ngoài ra, khối u sau khi được cắt bỏ sẽ được phân tích đặc điểm mô bệnh học để khẳng định không mang tính chất ác tính.

Nguyễn Trang