Ăn phải thịt lợn nhiễm bệnh tả Châu Phi có nguy hiểm đến sức khoẻ?

Bệnh tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus ASF gây ra, tấn công đàn lợn với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối. Virus này có khả năng tồn tại lâu trong môi trường, đặc biệt trong thịt lợn sống hoặc chưa nấu chín. Dù không lây nhiễm trực tiếp sang người, việc tiêu thụ thịt lợn nhiễm bệnh vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng lo ngại.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại Việt Nam từ đầu năm 2025 tới nay và đã bùng phát trên diện rộng với 710 xã, phường (chiếm 21% tổng số xã trên cả nước) và đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi, đặc biệt tại các tỉnh như Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Trị, Phú Thọ, Quảng Ngãi… 

Riêng tại Hà Nội, bệnh dịch tả lợn châu Phi cũng đã xảy ra tại 22 xã, phường trên địa bàn thành phố với tổng số 152 thôn, 487 hộ gia đình bị ảnh hưởng.

Đáng lo ngại, hàng loạt vụ buôn bán lợn chết, lợn bệnh cũng được các cơ quan chức năng phát hiện và ngăn chặn gần đây, tại nhiều tỉnh thành càng khiến cho mối lo ngại liên quan tới sức khoẻ cộng đồng trở nên căng thẳng.

Việc những mẻ thịt lợn nhiễm bệnh âm thầm ra thị trường, len lỏi vào mâm cơm hàng ngày của người dân khiến nhiều người phải đặt câu hỏi về tính an toàn đối với sức khoẻ khi “lỡ” ăn phải loại thịt này.

Trao đổi trên báo VOV, bác sĩ Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus African Swine Fever Virus (ASFV) gây ra.

Bệnh này lây lan rất nhanh trong đàn lợn, bất kể lợn nuôi hay lợn rừng, với tỷ lệ chết có thể lên tới 100%. Virus lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc với máu, dịch tiết của lợn bệnh. Dịch tả lợn châu Phi chỉ lây nhiễm ở loài lợn, hoàn toàn không có khả năng lây sang người. Nếu không may ăn phải thịt lợn nhiễm virus tả lợn châu Phi nhưng đã được nấu chín như luộc, xào, nướng thì vẫn an toàn. Đây là điểm khác biệt so với mọt số bệnh khác như lở mồm long móng ở gia súc hay gia cầm H5N1.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Thiệu, đáng lo ngại là thịt lợn chết hoặc thịt lợn bệnh thường là môi trường thuận lợi cho nhiều loại vi sinh vật phát triển mạnh, trong đó có vi khuẩn như Salmonella, E.colli hay Listeria. Khi ăn phải, người dùng có thể bị rối loạn tiêu hoá với các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao. Những nhóm đối tượng dễ bị biến chứng nặng nhất là trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai.

Không chỉ vi khuẩn, một số loại ký sinh trùng như giun xoắn, sán dây lợn cũng có thể xâm nhập vào cơ thể nếu thịt không được nấu chín hoàn toàn. Chúng có thể gây tổn thương ở cơ, mắt hoặc thậm chí tấn công hệ thần kinh trung ương.

Đặc biệt, thịt lợn chết hoặc ôi thiu có thể sinh ra nhiều độc tố như histamine, endotoxin hay mycotoxin. Những độc tố này rất khó bị phá hủy hoàn toàn, kể cả khi nấu ở nhiệt độ 100 độ C. Khi ăn phải thịt chứa độc tố, người tiêu dùng có thể bị ngộ độc cấp tính với các biểu hiện như nôn mửa dữ dội, đau bụng, tiêu chảy, sốt cao, tụt huyết áp. Trong những trường hợp nặng, người bệnh có thể bị sốc nhiễm độc, đe dọa tính mạng.

Nếu tiếp xúc lâu dài với lượng nhỏ độc tố, cơ thể cũng dễ bị tổn thương gan, thận, hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ ung thư. Điều đáng lo là những loại thịt chứa độc tố này thường không có dấu hiệu khác thường rõ rệt về màu sắc hay mùi vị, khiến người tiêu dùng dễ chủ quan.

Một vấn đề khác cũng rất đáng lo ngại là khi lợn nhiễm tả châu Phi, sức đề kháng của chúng giảm đi rõ rệt, khiến đàn lợn dễ mắc thêm các bệnh lây nhiễm nguy hiểm khác như bệnh tai xanh, cúm, thương hàn, liên cầu khuẩn lợn hay lở mồm long móng.

Trong đó, bệnh liên cầu khuẩn lợn rất dễ lây sang người qua các vết thương hở, vết trầy xước hoặc qua các món ăn tái sống, tiết canh. Nếu nhiễm liên cầu khuẩn lợn, người bệnh có thể phải đối diện với nguy cơ nhiễm độc tiêu hóa, nhiễm trùng máu, viêm màng não, viêm não, suy đa tạng, phải lọc máu, thở máy, hồi sức tích cực với chi phí điều trị cao và nguy cơ di chứng nặng nề.

Đồng quan điểm với bác sĩ Lê Văn Thiệu, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ trên Vnexpress cho biết virus tả heo châu Phi tồn tại lâu trong môi trường và dễ lây lan qua hô hấp lẫn tiêu hóa giữa các con lợn. Người tiếp xúc với chuồng trại, xe vận chuyển hoặc thực phẩm từ lợn bệnh có thể phát tán virus.

Người nuôi thường khó phát hiện lợn nhiễm bệnh sớm, dễ khiến dịch lây sang cả đàn. Lợn mắc tả còn dễ nhiễm thêm các bệnh khác như tai xanh, cúm, thương hàn... Dù đã nấu chín, độc tố vẫn còn lại trong thịt. Khi ăn phải, người dùng có thể bị tiêu chảy, nôn, thậm chí sốc nhiễm trùng máu, có thể tử vong.

Mặt khác, thịt lợn ốm, chết có thể bị nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng khác (như giun sán, khuẩn Salmonella, E.coli) gây ngộ độc hoặc các bệnh tiêu hóa nguy hiểm cho người.

Chia sẻ với Tạp chí điện tử Người Đưa Tin Pháp luật, bác sĩ Nguyễn Đại Vĩnh (Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng khuyến cáo, người dân nên mua thịt lợn tại các cơ sở uy tín, có dấu kiểm dịch rõ ràng từ cơ quan thú y; không nên mua thịt trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Thịt sau khi mua cần được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp – tốt nhất là trong ngăn mát hoặc cấp đông nếu chưa dùng ngay. Tuyệt đối không sử dụng thịt có màu sắc bất thường, mùi lạ hay có dấu hiệu hư hỏng. Khi chế biến, cần nấu chín kỹ hoàn toàn, không ăn thịt tái, sống; đồng thời phải rửa tay, vệ sinh sạch sẽ dao, thớt, dụng cụ bếp để tránh lây nhiễm chéo vi khuẩn giữa thực phẩm sống và chín.

Dịch tả lợn châu Phi không trực tiếp gây bệnh cho con người, nhưng sự chủ quan trong khâu giết mổ, tiêu thụ thịt nhiễm bệnh có thể gây hệ lụy nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng và an toàn thực phẩm. Vì vậy, không chỉ cơ quan chức năng mà mỗi người dân cũng cần nâng cao cảnh giác, cùng góp phần ngăn chặn những hiểm họa từ bàn ăn.

 Nguyễn Anh (tổng hợp)