Bệnh Crohn - Sát thủ thầm lặng trong hệ tiêu hóa

Hiểu thêm về bệnh Crohn

Bệnh Crohn, còn gọi là viêm ruột mạn tính từng vùng, là một rối loạn tiêu hóa phức tạp có thể ảnh hưởng đến bất kỳ đoạn nào của ống tiêu hóa từ miệng đến hậu môn, nhưng thường gặp nhất ở ruột non và đại tràng. 

Bệnh thường khởi đầu bằng sự hình thành các ổ áp xe, sau đó có thể tiến triển thành các đường rò trong hoặc ngoài ruột, thậm chí gây tắc ruột trong những trường hợp nặng. Những tổn thương tại niêm mạc ruột thường phát triển thành các vết loét theo cả chiều dọc và ngang, xen kẽ với các vùng phù nề, tạo nên hình ảnh “đá cuội” đặc trưng khi nội soi.

Bệnh Crohn bắt đầu với viêm hốc và áp xe, tiến triển thành các ổ loét áp-tơ nhỏ (Ảnh minh họa) 

Triệu chứng đa dạng của bệnh Crohn

Bệnh Crohn thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng dễ nhầm lẫn như tiêu chảy kéo dài, đau bụng, sốt, chán ăn và sụt cân. Một số trường hợp có thể sờ thấy khối bất thường hoặc bụng chướng nhẹ. Khoảng một phần ba bệnh nhân gặp các vấn đề quanh hậu môn như nứt kẽ, rò hậu môn.

Ở trẻ em, triệu chứng ngoài tiêu hóa như viêm khớp, sốt kéo dài, thiếu máu hoặc chậm tăng trưởng thường xuất hiện trước, trong khi đau bụng hoặc tiêu chảy có thể không rõ ràng. Khi bệnh tái phát, triệu chứng có thể nặng nề hơn với đau bụng dữ dội, tắc ruột hoặc áp xe. Về lâu dài, bệnh Crohn mạn tính gây sốt, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Nguyên nhân gây bệnh Crohn

Bệnh Crohn là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch nhầm lẫn và tấn công các mô khỏe mạnh của đường tiêu hóa. Điều này cũng lý giải vì sao nhiều bệnh nhân đồng thời có biểu hiện viêm khớp.

Ngoài yếu tố miễn dịch, di truyền đóng vai trò đáng kể, chiếm khoảng 15% ca mắc Crohn có liên quan đến tiền sử gia đình. Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh và chế độ ăn uống kém an toàn cũng là những yếu tố nguy cơ, khi làm tăng khả năng phơi nhiễm với vi khuẩn, virus gây viêm nhiễm đường ruột. Việc duy trì vệ sinh cá nhân và thực phẩm là điều cần thiết để phòng ngừa bệnh Crohn.

Ai có nguy cơ mắc bệnh Crohn?

Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng nguy cơ cao hơn ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh, cho thấy yếu tố di truyền là quan trọng. Bệnh thường được chẩn đoán ở độ tuổi từ 20 đến 30, dù có thể khởi phát ở bất kỳ giai đoạn nào.

Một số yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm: Sử dụng nhiều kháng sinh, thuốc tránh thai, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), chế độ ăn nhiều chất béo xấu và hút thuốc lá. Ngoài ra, hệ miễn dịch suy yếu cũng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn gây viêm ruột phát triển, trong khi hệ miễn dịch khỏe mạnh đóng vai trò bảo vệ cơ thể trước bệnh Crohn.

Kiểm soát bệnh Crohn: Dùng thuốc thôi là chưa đủ

Việc điều trị bệnh Crohn cần sự kết hợp giữa thuốc, phẫu thuật và thay đổi lối sống. Các loại thuốc chống viêm, điều biến miễn dịch, sinh học hoặc kháng sinh có vai trò kiểm soát phản ứng viêm, xử lý biến chứng và giảm triệu chứng. Tuy nhiên, khoảng 70% bệnh nhân sẽ cần phẫu thuật để cắt bỏ đoạn ruột tổn thương hoặc điều trị các biến chứng như tắc ruột.

Dù không thể phòng ngừa hoàn toàn do yếu tố tự miễn và di truyền, lối sống lành mạnh giúp kiểm soát hiệu quả các đợt bùng phát. Đặc biệt, đối với những người nghiện thuốc lá thì việc bỏ hút là ưu tiên hàng đầu để phòng ngừa căn bệnh này. Ngoài ra, cần tránh thực phẩm dễ gây kích ứng, giảm chất béo xấu và học cách quản lý căng thẳng để duy trì sức khỏe tiêu hóa ổn định.

Hoàng My (tổng hợp)