Các nhà khoa học là một trong những trụ cột phòng chống dịch

Mới đây, trong thư gửi các nhà khoa học các tổ chức, các nhà khoa học trong lĩnh vực sức khỏe, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh: Tình hình dịch COVID-19 ở vẫn đang diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều ổ dịch với các biến chủng vi rút lây nhiễm nhanh và mạnh hơn. Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã nhận được nhiều đề xuất khoa học từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài ngành y tế, trong nước và quốc tế với mong muốn được hiến kế, chia sẻ, tham gia vào công tác phòng, chống dịch COVID-19. 

Một số đề xuất đã được các hội đồng khoa học, cơ quan chuyên môn xét duyệt đưa vào nghiên cứu; một số kết quả nghiên cứu đã được ứng dụng vào hoạt động thực tiễn công tác phòng, chống dịch. Từ kết quả phân lập được rất sớm tác nhân gây bệnh là virus SARS-CoV-2 của các nhà khoa học mà đến nay chúng ta làm chủ công nghệ và chủ động hoàn toàn sinh phẩm xét nghiệm cũng như nhiều sản phẩm, giải pháp chẩn đoán, điều trị. 

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng, hơn lúc nào hết, sự chung tay hơn nữa của đội ngũ các nhà khoa học là rất cần thiết để cùng phát huy sáng tạo, cùng hành động, để có thêm các sản phẩm, giải pháp hữu hiệu hơn nữa phục vụ công tác phòng, chống dịch và bảo vệ sức khỏe, đảm bảo an toàn cho đội ngũ nhân lực tham gia chống dịch.

Những đóng góp của nhà khoa học Việt trên đấu trường chống dịch đều được thế giới đánh giá cao, trong đó, Việt Nam nằm trong nhóm bốn quốc gia đầu tiên trên thế giới nuôi cấy và phân lập thành công loại virus SARS-Co-V-2; phát triển thành công các bộ kít chẩn đoán SARS-CoV-2; thử nghiệm lâm sàng, thí điểm sử dụng thuốc kháng virus để điều trị COVID-19. Đặc biệt, công tác thử nghiệm vaccine COVID-19 đang được khẩn trương triển khai và có những tiến triển tích cực, khả quan.

Cũng phải kể đến, từ khi dịch COVID-19 bùng phát, từ đầu năm 2020, các nhà khoa học Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu khác nhau phục vụ phòng chống COVID-19: Nghiên cứu bộ kit phát hiện SARS-CoV-2, nghiên cứu giải trình tự toàn bộ hệ gene của bốn chủng SARS-CoV-2, 

Nghiên cứu các loại thuốc điều trị và đã đạt được những thành công như đã xây dựng được quy trình tổng hợp thuốc Favipiravir quy mô phòng thí nghiệm; nghiên cứu thành công giai đoạn tiền lâm sàng thuốc thử nghiệm điều trị COVID-19 từ thảo dược có tên Vipdervir…

Không chỉ các viện nghiên cứu, cả doanh nghiệp cũng nhanh chóng vào cuộc nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine COVID-19. Trong nước đang có 4 đơn vị đang nghiên cứu vaccine COVID-19, gồm Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech), Trung tâm Nghiên cứu Sản xuất Vắc xin và Sinh phẩm Y tế  (Polyvac), Viện Vaccine và Sinh phẩm Y tế (Ivac), Công ty cổ phần Công nghệ sinh học Dược (Nanogen). Tất cả đều có tiến độ khả quan, dự kiến cuối năm 2021 ra mắt sản phẩm.

Hiện đã có 2 vaccine COVID-19 do Việt Nam nghiên cứu và sản xuất được thứ nghiệm trên người. Cụ thể, vaccine COVID-19 Nano Covax của Nanogen vừa hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 3a (trên gần 1000 tình nguyện viên, tiêm đủ 2 mũi vaccine Nano Covax) và đang thử nghiệm giai đoạn 3b (trên 12.000 tình nguyện viên).

Ngày 22/8/2021, Hội đồng Đạo đức  đã họp khẩn cấp để đánh giá kết quả giữa kỳ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3a ứng viên vaccine Nano Covax và đánh giá ứng viên vaccine Nano Covax có tính sinh miễn dịch trên các xét nghiệm đã có kết quả.

Ngày 29/8/2021, Hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc (Bộ Y tế) đã họp xem xét hồ sơ đề nghị cấp giấy đăng ký lưu hành vaccine Nano Covax do Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen đăng ký và sản xuất.

Ngoài vaccine COVID-19 Nano Covax, hiện nay vaccine COVID-19 Covivac do Ivac nghiên cứu và sản xuất cũng đang bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 (từ ngày 10/8). Giai đoạn này sẽ thử nghiệm vaccine trên 375 người, dự kiến đến 20/9 sẽ hoàn tất.

Đầu tháng 6/2021, 5 phòng xét nghiệm container an toàn sinh học cấp độ 2 đã được đưa vào sử dụng tại các tỉnh có dịch COVID-19 diễn ra phức tạp tại các tỉnh phía Nam. Phòng xét nghiệm container là sản phẩm được thiết kế và thi công bởi nhóm nghiên cứu của Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương. Các container xét nghiệm di động này được thiết kế theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và phù hợp với yêu cầu phòng xét nghiệm do Bộ Y tế quy định.

Các container này được trang bị hệ thống RT-LAMP, thiết kế hệ thống áp lực âm ngăn virus, hệ thống tủ an toàn sinh học để ngăn chặn vi rút lây nhiễm cho người xét nghiệm. Bộ lọc HEPA ngăn chặn sự phát tán của virus, hệ thống xử lý nước thải cũng như hệ thống cấp điện lưu động cùng hệ thống bàn ghế thí nghiệm, giá đỡ chống rung, lò hấp tiệt trùng và tủ lạnh y tế và hệ thống chuyển mẫu khép kín.

Ưu điểm của mô hình này là thuận tiện di chuyển, có thể đưa đến bất kỳ địa điểm nào trên cả nước (khu công nghiệp, vùng núi, biên giới…) để tiến hành xử lý xét nghiệm tại chỗ, giảm thiểu các nguy cơ lây lan dịch bệnh và quá tải cho các bệnh viện.

Thu Trang