Chăm sóc răng miệng đúng cách cho trẻ dưới 6 tuổi

Vì sao cần chăm sóc răng từ khi còn nhỏ?

Theo Viện Nha khoa Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), khoảng 23% trẻ từ 2 đến 5 tuổi đã gặp vấn đề sâu răng. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến ăn uống và phát triển thể chất mà còn ảnh hưởng lâu dài đến răng vĩnh viễn và sự tự tin của trẻ.

Trong đó, răng sữa đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc ăn nhai, phát âm và giữ chỗ cho răng vĩnh viễn của trẻ về sau. Nếu răng sữa bị hư hỏng sớm, trẻ có nguy cơ phải đối mặt với nhiều vấn đề như đau đớn, viêm nhiễm, thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển của xương hàm và thẩm mỹ khuôn mặt.

 Sâu răng ở trẻ nhỏ (Ảnh minh họa) 

Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ

Trẻ từ 2 - 5 tuổi, răng sữa thường có cấu trúc mềm và men răng chưa hoàn thiện, khiến chúng dễ bị axit tấn công. Trong khi đó, trẻ lại chưa thể tự chăm sóc răng miệng đúng cách và thường xuyên tiêu thụ các loại thực phẩm giàu đường như sữa, bánh kẹo, hay nước trái cây đóng hộp. Lượng đường này khi còn sót lại trong miệng sẽ tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển, sản sinh axit phá hủy men răng.

Bên cạnh đó, thói quen phổ biến như bú bình kéo dài, đặc biệt là bú vào ban đêm hoặc vừa ngủ vừa ngậm bình sữa, là nguyên nhân ít được phụ huynh chú ý.

Bánh kẹo là một trong những nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ (Ảnh minh họa)

Hướng dẫn chăm sóc răng miệng theo từng giai đoạn phát triển

- Giai đoạn sơ sinh đến 6 tháng tuổi: Dù chưa có chiếc răng nào nhú lên, khoang miệng của trẻ sơ sinh vẫn cần được giữ sạch sẽ, cha mẹ nên dùng khăn sạch hoặc gạc y tế thấm nước ấm để nhẹ nhàng lau phần nướu và mặt lưỡi cho bé mỗi khi ăn sữa xong. Việc làm này giúp loại bỏ sữa đọng và đồng thời tạo tiền đề cho thói quen chăm sóc răng miệng sau này.

- Từ 6 tháng đến 1 tuổi: Khi răng sữa đầu tiên của trẻ bắt đầu nhú thì đây là thời điểm lý tưởng để bé làm quen với việc vệ sinh răng miệng. Cha mẹ chỉ cần dùng bàn chải đầu nhỏ, lông mềm và nước sạch để chải nhẹ nhàng những chiếc răng mới mọc; chưa cần thiết sử dụng kem đánh răng.

- Từ 1 đến 3 tuổi: Khi số lượng răng sữa của trẻ tăng lên, việc chăm sóc răng miệng càng trở nên cần thiết. Cha mẹ nên tập cho trẻ thói quen đánh răng 2 lần mỗi ngày bằng bàn chải phù hợp và một lượng kem đánh răng chứa fluor chỉ bằng hạt gạo, vừa đủ để bảo vệ răng hiệu quả, lại an toàn nếu trẻ vô tình nuốt phải.

Tuy nhiên, do khả năng kiểm soát hành vi của trẻ ở độ tuổi này còn hạn chế, người lớn cần giám sát chặt chẽ quá trình đánh răng.

- Từ 3 đến 6 tuổi: Trẻ bắt đầu mọc răng hàm và lần lượt thay răng, chuyển từ răng sữa sang răng vĩnh viễn, trẻ bắt đầu có khả năng tự cầm bàn chải và hình thành ý thức về việc vệ sinh cá nhân.

Dù vậy, kỹ thuật đánh răng của trẻ vẫn còn hạn chế, và nguy cơ bỏ sót mảng bám hay đánh răng qua loa vẫn rất cao, vì vậy phụ huynh nên thường xuyên nhắc nhở và kiểm tra cho trẻ

Hướng dẫn trẻ chăm sóc răng miệng hiệu quả

Để xây dựng nền tảng vững chắc cho sức khỏe răng miệng của trẻ, cha mẹ cần đặc biệt chú trọng đến việc định hình thói quen và lựa chọn dụng cụ phù hợp.

Xây dựng thói quen và kỹ thuật đánh răng

Ngoài việc chỉ dẫn kỹ thuật chải răng, cha mẹ hãy giúp bé hình thành thói quen vệ sinh răng miệng. Việc làm này cần đều đặn hai lần mỗi ngày vào lúc sau khi thức dậy vào buổi sáng và trước khi đi ngủ vào buổi tối.

Tạo thói quen đánh răng 2 lần/ngày cho trẻ (Ảnh minh họa) 

Khi hướng dẫn trẻ đánh răng, điều quan trọng là thực hiện thao tác nhẹ nhàng nhưng vẫn đảm bảo chải kỹ từng nhóm răng nhỏ, bao gồm mặt ngoài, mặt trong và mặt nhai. Thời gian đánh răng lý tưởng nên kéo dài từ 2 đến 3 phút để đạt hiệu quả làm sạch tối ưu, đồng thời tránh khiến trẻ cảm thấy mỏi hay khó chịu.

Lựa chọn kem đánh răng và bàn chải phù hợp

Vì trẻ nhỏ thường có xu hướng nuốt kem đánh răng, phụ huynh nên ưu tiên chọn loại an toàn khi nuốt phải, cụ thể là sản phẩm không chứa đường và có các thành phần như xylitol cùng fluoride để hỗ trợ phòng ngừa sâu răng hiệu quả.

Cha mẹ nên lựa chọn bàn chải có đầu nhỏ, cổ dài và lông mềm mịn. Những đặc điểm này sẽ giúp trẻ dễ dàng làm sạch toàn bộ khoang miệng mà không gây tổn thương nướu, đồng thời giúp bé thao tác thuận tiện hơn khi tự đánh răng.

Khả Bích (tổng hợp)