9 bệnh lây nhiễm qua đường tình dục phổ biến nhất

Bệnh lây qua đường tình dục (sexually transmitted diseases – STDs) là những bệnh mắc phải khi quan hệ tình dục, bao gồm quan hệ qua cơ quan sinh dục, hậu môn và bằng miệng. Hiện nay, các nhà khoa học ghi nhận được có khoảng 20 loại bệnh STDs. 

Đây là những bệnh sinh ra do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (sexually transmitted infections - STIs). Vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng mang mầm bệnh có thể truyền từ người này sang người khác qua tinh dịch, dịch âm đạo và các dịch tiết khác của cơ thể. Bệnh cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con khi mang thai, sinh nở hoặc qua truyền máu hay dùng chung kim tiêm. 

Bệnh lậu

Bệnh lậu hiện là một trong những căn bệnh khó điều trị nhất trên thế giới do tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cao. Một báo cáo năm 2025 được công bố trên tạp chí The Lancet (Anh) đã tiến hành thử nghiệm trên 1.000 bệnh nhân châu Âu mắc bệnh lậu và phát hiện ra rằng 70% trong số họ kháng thuốc kháng sinh.

Lậu được gây ra bởi vi khuẩn Neisseria Gonorrhoeae (còn gọi là vi khuẩn lậu). Bệnh gặp ở những người quan hệ tình dục không an toàn qua đường sinh dục, hậu môn và đường miệng. Bệnh lậu có thời gian ủ bệnh ngắn, khoảng 2 - 7 ngày. Bệnh lậu thường gặp ở 2 giới, tuy nhiên tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới nhiều hơn nữ giới. 

Đối với nam giới, khi mắc lậu sẽ có triệu chứng như xuất hiện mủ dương vật, đi tiểu buốt, đau ở vùng đầu dương vật hay tinh hoàn.

Bệnh lậu thường gặp ở cả 2 giới (Ảnh minh họa) 

Chlamydia

Bệnh được gây ra bởi vi khuẩn Chlamydia trachomatis, lây nhiễm cho cả và nam và nữ. Triệu chứng của bệnh thường ít có dấu hiệu nhận biết, nhưng vẫn có thể truyền bệnh cho người khác. 

Chlamydia được xác định khi người bệnh làm xét nghiệm nước tiểu, dịch tiết niệu đạo. Người bệnh sẽ được điều trị chlamydia bằng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. 

Các bệnh nhiễm trùng như Chlamydia rất dễ tái phát. Vì vậy, người có bệnh chàm Chlamydia nên đi xét nghiệm lại khoảng 3 tháng sau khi điều trị.

Sùi mào gà

Sùi mào gà là bệnh lây truyền tình dục phổ biến do virus Human papilloma virus (HPV) gây ra. Bệnh xuất hiện cả ở nam và nữ, nhưng thường xuất hiện ở nữ nhiều hơn do môi trường âm đạo thuận lợi cho virus phát triển. 

Sùi mào gà có thể lây qua quan hệ tình dục, lây từ mẹ sang con, lây qua đường máu hay lây do tiếp xúc trực tiếp với vết thương hở. Khi bị nhiễm sùi mào gà, người bệnh sẽ xuất hiện những nốt sần sùi, màu hồng nhạt ở nhiều vị trí như: cơ quan sinh dục nam nữ, cổ tử cung, lỗ tiểu, tầng sinh môn, hậu môn, mắt, mũi, miệng...

Sùi mào gà hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do vậy người bệnh có thể phải chung sống với bệnh đến suốt đời. Nghiêm trọng hơn, bệnh có thể dẫn đến ung thư tử cung, dương vật.

Giang mai

Giang mai có tên khoa học là Syphilis, do xoắn khuẩn giang mai (Treponema pallidum) gây ra. Triệu chứng của bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh da liễu thông thường. Bệnh thường xuất hiện ở thân mình, lòng bàn tay và bàn chân. 

Bệnh giang mai tiến triển qua nhiều giai đoạn với các dấu hiệu khác nhau:

- Giai đoạn 1: Xuất hiện loét ở bộ phận sinh dục, một số trường hợp khác nổi hạch ở bẹn. Ở giai đoạn này bệnh thường không gây đau đớn nên mọi người thường chủ quan.

- Giai đoạn 2: Người bệnh sẽ xuất hiện nổi ban ở lòng bàn tay, thân mình và lòng bàn chân. Ngoài ra, bệnh nhân còn bị u sùi ở hậu môn, tuy nhiên giai đoạn này bệnh vẫn chưa gây đau đớn.

- Giai đoạn 3: Giang mai lây lan và làm tổn thương các cơ quan như xương, tim, da, thần kinh…
Bệnh giang mai có thể gây rất nhiều biến chứng nguy hiểm, làm tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể như: khớp, da, thận, não, tai, mắt… thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Herpes sinh dục 

Herpers à bệnh mụn rộp sinh dục do virus Herpes (HSV) gây ra. Virus HSV còn là nguyên nhân của Herpes bẩm sinh, viêm giác mạc (do virus Herpes tái phát).

Biểu hiện của mụn rộp sinh dục bao gồm ban mụn nước, mọc thành chùm tại bộ phận sinh dục và có hạch trong một số trường hợp. Triệu chứng nhiễm mụn rộp sinh dục có thể nghiêm trọng ở người có hệ miễn dịch kém. 

Chủng virus gây bệnh là Herpes simplex, được phân biệt thành loại 1 và loại 2 với 2 phương thức truyền nhiễm khác nhau. 

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2020, có 3,8 tỷ người dưới 50 tuổi (64%) trên toàn cầu bị nhiễm virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1), chủ yếu lây truyền và gây bệnh ở vùng miệng. Trong khi đó, có 520 triệu người trong độ tuổi 15 - 49 (13%) trên toàn thế giới bị nhiễm virus Herpes simplex loại 2 (HSV-2), thường lây truyền qua quan hệ tình dục với người có HSV-2. Tuy có nhiều người bị nhiễm HSV-1 hơn HSV-2, nhưng HSV-2 có khả năng tái phát cao hơn nhiều so với HSV-1.

Viêm gan B

Virus viêm gan B có thể lây truyền qua đường tình dục, thông qua tiếp xúc với dịch âm đạo, tinh dịch hoặc máu của người bệnh. Khả năng lây nhiễm của virus viêm gan B qua đường tình dục cao gấp 50 - 100 lần so với virus HIV.

Các hình thức quan hệ tình dục gây chảy máu, tổn thương niêm mạc thì nguy cơ lây nhiễm càng cao như: quan hệ qua đường hậu môn, quan hệ đồng giới nam, quan hệ tình dục đường miệng, quan hệ tình dục nhiều bạn tình, quan hệ với trai - gái mại dâm…

Virus viêm gan B gây bệnh ở gan, nhưng lại lây bệnh qua dịch sinh dục và máu. Virus viêm gan B lây lan rất nhanh, người mới mắc bệnh thường không có dấu hiệu rõ ràng. Một số triệu chứng có thể gặp bao gồm: vàng da, chán ăn, mệt mỏi… Bệnh không được điều trị tốt sẽ dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Hiện tại vẫn chưa có thuốc điều trị viêm gan B khỏi hoàn toàn, chỉ có thuốc ức chế hoạt động của virus. 

Tuy vậy, tiêm vaccine viêm gan B là biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất với người chữa nhiễm virus. Nếu tiêm phòng đầy đủ theo lịch trình, vaccine viêm gan B có thể đạt hiệu quả bảo vệ tới 95% cho cả người lớn lẫn trẻ em. Đến khoảng 40 tuổi, hiệu quả bảo vệ đạt khoảng 90%. 

Viêm âm đạo

Đây là một trong số những bệnh lây qua đường tình dục phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến nữ giới. Người bị viêm âm đạo thường thấy ngứa, bị sưng đỏ, phù nề ở thành âm đạo. Các nguyên nhân hay gặp là do vi khuẩn, ký sinh trùng Trichomonas vaginalis (còn gọi là trùng roi âm đạo), nấm Candida albicans (bệnh nấm âm đạo).

Nữ giới khi mắc bệnh viêm âm đạo do vi khuẩn gây ra sẽ xuất hiện những triệu chứng như: khí hư ra nhiều, mùi hôi bất thường, có màu vàng đục hay xám. 

Viêm âm đạo do Trichomonas vaginalis gây ra biểu hiện thành các triệu chứng: khí hư ra nhiều, mùi hôi bất thường, khí hư lẫn các bọt khí, có màu xanh, xám hoặc vàng xanh, và có thể gây ngứa âm đạo.

Bệnh viêm âm đạo do nhiễm nấm Candida albicans sẽ dẫn đến khí hư có màu trắng, vón cục như váng sữa và kèm ngứa âm đạo. Ngoài ra, khi khám trong thấy bề mặt thành âm đạo dễ bị sưng đỏ và có dịch như váng sữa đóng ở thành âm đạo.

Viêm âm đạo thường xuyên có thể ảnh hưởng đến tử cung (Ảnh minh họa) 

Rận mu

Rận mu, hay còn gọi là càng cua, là loại ký sinh trùng nhỏ, thường sống ở vùng mu hoặc bộ phận sinh dục của con người. Tuy nhiên, chúng cũng có thể xuất hiện trên các vùng có lông khác như ria mép, lông mi và lông mày. Để tồn tại, rận mu cần hút máu người và di chuyển bằng cách bò.

Bệnh rận mu thường lây lan qua quan hệ tình dục, tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh hoặc qua vật dụng cá nhân như quần áo, giường, khăn trải giường và khăn tắm mà người bị nhiễm rận mu sử dụng.

Giống như các loại ký sinh trùng khác, nhiễm rận mu gây ngứa dữ dội, dẫn đến việc gãi, có thể gây tổn thương da, lở loét và nhiễm khuẩn thứ phát. Nếu nhiễm rận ở vùng lông mi, kèm theo nhiễm trùng thứ cấp, có thể gây viêm kết mạc, mụn rộp và viêm giác mạc. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải tình trạng mất ngủ và tâm lý bị ức chế.

Phương pháp điều trị hiện tại khi bị rận mu chính là sử dụng kem diệt rận.

HIV/AIDS

HIV là bệnh do virus HIV gây ra, đây là virus thuộc họ retroviridae, nó có thể lây lan qua quan hệ tình dục, tiêm chích ma túy hoặc dùng chung kim tiêm, tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh hoặc từ mẹ sang con trong khi mang thai, sinh nở hoặc cho con bú.

HIV lây nhiễm và tấn công các tế bào trong hệ thống miễn dịch như đại thực bào, tế bào lympho T khiến cơ thể không thể chống lại các bệnh cơ hội khác.

AIDS là giai đoạn cuối cùng và nghiêm trọng nhất của nhiễm HIV. Người mắc AIDS có số lượng tế bào bạch cầu rất thấp và hệ thống miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng. Nếu không điều trị, nhiễm HIV sẽ tiến triển thành AIDS trong khoảng 10 năm.

Một số người bị nhiễm HIV sẽ phát bệnh với các triệu chứng giống như cúm trong vòng 2 - 4 tuần sau khi virus xâm nhập vào cơ thể và có thể kéo dài trong vài tuần. 

Khi AIDS xảy ra, hệ thống miễn dịch của cơ thể đã bị tổn hại nghiêm trọng. Cơ thể tăng nguy cơ mắc các bệnh thường không gây bệnh ở người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, chúng được gọi là nhiễm trùng cơ hội hoặc ung thư cơ hội. 

Chung Lan (dịch, tổng hợp)