Chữa viêm họng bằng y học cổ truyền

Viêm họng cấp theo quan niệm tây y

Nguyên nhân gây bệnh

- Hơn 50% các trường hợp viêm họng cấp tính là do virus.

- Lao động mệt mỏi, dinh dưỡng không đủ, hút thuốc lá, uống rượu quá độ.

- Điều kiện sống và làm việc thông khí kém.

- Không khí ô nhiễm, các loại bụi công nghiệp cũng như hóa chất.

- Mắc các bệnh viêm mũi, viêm amidan mạn tính.

- Suy nhược toàn thân.

- Viêm họng do lạnh. Cơ thể nhiễm lạnh khiến cho các vi mao quản ở họng co thắt lại, gây nên tình trạng thiếu máu ở đây, sức đề kháng giảm xuống. Thường xuyên uống nước đá cũng là nguyên nhân gây viêm họng.

Triệu chứng viêm họng cấp

Theo tây y, khi bị viêm họng cấp, niêm mạc họng thường sưng nề, sung huyết, các tuyến tăng tiết. Trên niêm mạc họng phủ một lớp dày dịch tiết. Trong các huyết quản dưới niêm mạc cũng như ở các tuyến nhầy có tình trạng thâm nhiễm lympho bào.

Bệnh diễn biến nhanh. Giai đoạn đầu gồm các triệu chứng họng khô, nóng rát, đau, nuốt đau. Các triệu chứng viêm họng toàn thân nói chung nhẹ, phụ thuộc vào tuổi tác, sức đề kháng và nguyên nhân gây bệnh. Người bệnh thường có biểu hiện: Sốt, đau đầu, ăn uống kém, tay chân đau mỏi. Nuốt đau rõ, nói giọng mũi, khan, nhiều dịch tiết ở họng gây ho có thể có giảm thính lực. Khám tại chỗ: Vùng họng sưng đỏ, sung huyết, amidan có thể thấy mủ, vàng phủ lên trên, hạch dưới hàm sưng to, ấn đau.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp theo y học cổ truyền

Bệnh do sinh hoạt không điều độ làm cho vệ khí bất cố, phong nhiệt tà thừa hư xâm phạm. Ngoại tà từ miệng, mũi, đi xuống dần hầu họng. Nếu không được điều trị hoặc điều trị không thỏa đáng, hoặc bẩm tố phế vị tích nhiệt, tà khí sẽ truyền vào lý gây thành chứng phế vị nhiệt thịnh. Nếu là người có bẩm tố hư hàn, phong hàn sẽ thừa cơ xâm nhập vào bì mao, rồi vào phế sau đó kết ở họng mà sinh thành chứng phong hàn hầu tý.

Bệnh thuộc thực chứng cần phân biệt rõ biểu – lý. Giai đoạn đầu, các triệu chứng viêm  họng chủ yếu thuộc biểu, bệnh tình tương đối nhẹ. Tuy nhiên, thành phong hàn và phong nhiệt, nhưng có đến 80% thuộc về nhiệt, phong hàn chỉ chiếm khoảng 20% hơn nữa giai đoạn ngắn này, rất nhanh hóa thành nhiệt chứng. Bệnh diễn biến khoảng 2-3 ngày, nếu tà khí không giải được, thường theo kinh vào lý rồi biến thành chứng lý nhiệt, bệnh tình lúc này nặng hơn.

Thể bệnh viêm họng cấp theo y học cổ truyền

Phong nhiệt

Họng hơi sưng đỏ, khô, nóng, hơi đau, ngứa cổ, nuốt khó, có thể kèm sốt, hơi bị lạnh, đau đầu, ho và khạc ra đờm vàng, chất lưỡi bình thường hoặc hơi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch phù sắc.

Phong hàn

Họng hơi đau, hoặc ngứa, niêm mạc hơi đỏ nhưng không sưng, nuốt có cảm giác vướng, sốt nhẹ, sợ lạnh, không có mồ hôi, chảy nước mũi trong, ho có đờm trong loãng, chất lưỡi hồng nhạt, rêu trắng mỏng, nhuận, mạch phù khuẩn.

Phế vị nhiệt thịnh

Họng sưng đau nhiều, màn hầu sưng đỏ, nuốt khó, đau, đờm vàng, nhiều, khó khạc, hạch góc hàm sưng to, ấn đau, sốt, miệng khô, đầu đau, đại tiện táo, tiểu tiện vàng, chất lưỡi đỏ, rêu vàng dầy, mạch hồng sác.

Chữa viêm họng bằng y học cổ truyền

Nguyên tắc chữa viêm họng

Chữa viêm họng viêm họng bằng y học cổ truyền chú trọng khu tà. Giai đoạn đầu, tà khí còn ở phế vệ nên dùng pháp sơ giải, không nên lạm dụng các thuốc đắng lạnh. Khi tà khí đã truyền vào lý, nên dùng phép thanh nhiệt. Khi uống thuốc nên ngậm trong miệng và từ từ nuốt, ngoài ra nên kết hợp điều trị tại chỗ và điều trị toàn thân để tăng cường hiệu quả điều trị.

Điều trị thể phong nhiệt

Pháp điều trị là sơ phong thanh nhiệt, giải độc lợi họng. Dùng bài thuốc Sơ phong thanh nhiệt thang (nghiệm phương) gia giảm:

- Kinh giới 10g

- Phòng phong 10g

- Ngưu bàng tử 12g

- Cam thảo 6g

- Kim ngân hoa 12g

- Liên kiều 12g

- Hoàng cầm 12g

- Tang bạch bì 12g

- Xích thược 12g

- Cát cánh 10g

- Triết bối mẫu 10g

- Thiên hoa phấn 12g

- Huyền sâm 12g.

Lưu ý:

- Nếu đau đầu thì thêm mạn kinh tử, cảo bản.

- Nếu ho, ngứa họng nhiều thì thêm huyền sâm, thuyền thoái, quất hồng bì.

- Nếu đau họng nhiều thì thêm xạ can, sơn đậu căn.

Điều trị thể phong hàn

Pháp điều trị là tân ôn giải biểu, sơ phong tán hàn. Dùng bài thuốc Lục vị thang (Hầu khoa bí chỉ) gia giảm:

- Kinh giới 10g

- Phòng phong 10g

- Cát cánh 10g

- Cam thảo 6g

- Bạc hà 6g

- Cương tàm 10g

- Tô diệp 10g

- Sinh khương 10g

Lưu ý:

- Nếu mũi tắc, chảy nước trong thì thêm thương nhĩ tử, tân d

- Nếu ho nhiều thì thêm tử uyển, cát cán

- Nếu ngứa họng nhiều thì thêm xác ve, quất hồng bì.

Điều trị thể phế vị nhiệt thịnh

Pháp điều trị là thanh nhiệt giải độc, lợi hầu tiêu thũng. Dùng bài thuốc Thanh hầu lợi cách thang (Hầu chứng toàn khoa tử trân tập) gia giảm:

- Kim ngân hoa 12g

- Liên kiều 12g

- Đại hoàng 6g

- Hoàng cầm 10g

- Chi tử 10g

- Bạc hà 6g

- Ngưu bàng tử 12g

- Kinh giới 10g

- Phòng phong 10g

- Huyền minh phấn 6g

Lưu ý:

- Nếu đại tiện bí, bội đại hoàng, khát nhiều thì thêm thiên hoa phấn

- Nếu đờm nhiều thì thêm qua lâu nhân, bối mẫu.

- Nếu sốt cao thì thêm thạch cao, tri mẫu

- Nếu họng sưng nhiều thì thêm đan bì, xích thược.

Chữa viêm họng tại chỗ: Dùng các vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng chỉ thống như kim ngân hoa, liên liều, kinh giới, ngưu bàng tử, cam thảo để chế thành dung dịch khí dung. Dùng máy khí dung để tiến hành điều trị tại chỗ.

Chữa viêm họng bằng châm cứu: Dùng kim tam lăng chích nặn máu huyệt thiếu thương, ngày một lần. Day bấm huyệt hợp cốc.

Theo Thaythuocvietnam