Dầu ăn thực vật có độc không?

Gần đây trên mạng xã hội đang lan truyền một video clip của người tự xưng là "bác sĩ" với nội dung dầu ăn thực vật là loại thực phẩm độc hại. Theo vị “bác sĩ” này dầu thực vật tinh luyện thường phải ép với nhiệt độ cao và áp suất rất lớn nên sẽ thành chất béo transfat, tạo thành gan nhiễm mỡ, lâu dần dẫn đến viêm gan, xơ gan và cuối cùng là ung thư gan;

Thông tin về dầu ăn thực vật độc hại là không đúng (Ảnh: Internet)

Trong dầu ăn thực vật có chứa hàm lượng chất gây viêm, đó chính là Omega 6. Khi mà mất cân bằng giữa Omega 6 và Omega 3 thì sẽ kích hoạt phản ứng viêm trong cơ thể và dẫn đến các bệnh tiểu đường, gan nhiễm mỡ, huyết áp cao và xơ vữa mạch máu. Lý do thứ ba được đưa ra để “kết tội” dầu ăn thực vật là trong quá trình tinh luyện loại dầu này, người ta thường dùng dung môi giống như là xăng - rất độc cho cơ thể của con người.

Những thông tin từ video clip này khiến người tiêu dùng lo lắng, hoang mang, không biết thực hư ra sao. Nhiều người nội trợ đã mách nhau chuyển sang tìm mua dầu thực vật ép thủ công để sử dụng trong bữa ăn hàng ngày. Cầu kỳ hơn, có người còn đầu tư hẳn máy ép để tự chế biến dầu thực vật tại nhà.

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, những thông tin về sự độc hại của dầu ăn thực vật được chia sẻ trên mạng xã hội là hoàn toàn sai lệch và không khoa học.

TS. BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng VN. Ảnh: VTCNews

BS Trương Hồng Sơn cho biết, hiện nay có hai phương pháp chủ yếu để ép dầu thực vật, đó là ép nhiệt và ép lạnh. Ép nhiệt là phương pháp ép nguyên liệu ở nhiệt độ cao, khoảng 125 độ C và với áp suất lớn. Phương pháp này giúp tăng tỷ lệ thu hồi dầu và không ảnh hưởng đến hàm lượng các vi chất dinh dưỡng như vitamin E, Omega 3 có trong các loại hạt. Ép lạnh là phương pháp ép nguyên liệu ở nhiệt độ thấp, giúp giữ được hương vị và chất dinh dưỡng tự nhiên của dầu. Quá trình ép hạt để lấy dầu không tạo ra chất béo transfat. Chất béo này sẽ sinh ra ở giai đoạn khử mùi, khi dầu được đun ở nhiệt độ khoảng 230 độ C.

Tuy nhiên, hàm lượng chất béo bão hòa trong các loại dầu ăn thực vật tinh luyện thường rất thấp, chỉ ở ngưỡng 1% hoặc 1,5%. Bên cạnh đó, trước khi đưa ra thị trường, sản phẩm dầu ăn thực vật thường phải trải qua quá trình kiểm tra chất lượng theo quy định của cơ quan chức năng. Các tiêu chuẩn kiểm tra bao gồm độ tinh khiết, hàm lượng dinh dưỡng, không chứa tạp chất và an toàn thực phẩm. Do đó, theo TS.BS Trương Hồng Sơn, người tiêu dùng không nên lo lắng về hàm lượng chất béo transfat trong dầu ăn thực vật.

Về thông tin dầu ăn thực vật có chứa nhiều Omega 6 và là tác nhân kích hoạt phản ứng viêm của cơ thể dẫn đến các bệnh lý mạn tính nguy hiểm, TS.BS Trương Hồng Sơn giải thích, không riêng dầu ăn thực vật mà một số loại hạt như hạt macca, hạt phỉ… cũng có hàm lượng Omega 6 cao hơn rất nhiều so với Omega 3. Tuy nhiên, hiện nay chưa có một nghiên cứu nào khẳng định sự mất cân bằng giữa hai loại chất béo này trong thực phẩm gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Vì vậy, thay vì lo ngại và loại bỏ dầu thực vật, người tiêu dùng nên bổ sung thêm thực phẩm giàu Omega 3 như cá béo (cá hồi, cá thu…) để đảm bảo sự cân đối trong chế độ ăn uống.

Về quy trình sản xuất, dầu ăn thực vật thường được chiết xuất bằng dung môi (thường là hexane), sau đó được tinh chế để loại bỏ phần lớn dung môi. Các quy định an toàn thực phẩm đảm bảo rằng lượng dung môi dư trong dầu thành phẩm luôn ở ngưỡng rất thấp và an toàn. Do đó, không nên quá lo lắng về dư lượng hóa chất trong dầu thực vật sản xuất công nghiệp.

Xu hướng sử dụng dầu ép thủ công tại nhà cũng đang phổ biến. Tuy nhiên, sản phẩm này có thể tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm do quy trình ép không khép kín, nguyên liệu dễ nhiễm nấm mốc, khó kiểm soát điều kiện nhiệt độ, áp suất và vệ sinh. Dầu tự ép cũng chưa chắc đạt được giá trị dinh dưỡng tối ưu.

Về mặt dinh dưỡng, việc kết hợp cả dầu thực vật và mỡ động vật là cần thiết. Tùy theo độ tuổi, tỉ lệ sử dụng có thể thay đổi: với trẻ em là 70% mỡ động vật - 30% dầu thực vật; người trưởng thành là 50-50; và người cao tuổi là 30-70. Khi tính toán lượng chất béo, cần xét đến cả lượng mỡ tự nhiên có trong thịt để đảm bảo khẩu phần ăn hợp lý và cân đối.

Theo VOV