Hà Nội: Phẫu thuật thành công, giữ lại cổ bàn tay cho bệnh nhân ung thư hiếm gặp

Bệnh nhân có tiền sử hơn 9 năm bị chẩn đoán nhầm và điều trị không hiệu quả. Suốt thời gian dài, cô phải sống chung với triệu chứng đau vùng cổ tay, từng được chẩn đoán là viêm khớp và điều trị nội khoa nhưng không cải thiện. Năm 2023, bệnh nhân đã trải qua hai lần phẫu thuật bóc tách khối u (loại bỏ khối u nhưng chưa triệt để) tại hai cơ sở y tế khác nhau. Kết quả giải phẫu bệnh đều xác định là sarcoma bao hoạt dịch. Sau các ca mổ, bệnh nhân không tiếp tục điều trị chuyên sâu mà tự theo dõi tại nhà.

Đến tháng 10/2024, khối u tái phát nhanh chóng, lan rộng toàn bộ cổ tay phải, gây đau nhức, sưng nề và hạn chế vận động nghiêm trọng. Tại thời điểm nhập viện, khối u lan khắp mặt trước cổ tay, kéo dài ra hai bên, tiến sát khuỷu tay, với kích thước khoảng 12 - 13 cm chiều dài, gần 8 cm chiều ngang và độ dày 5 - 7 cm.

(Ảnh: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương)

Khám chuyên sâu cho thấy bệnh nhân bị liệt hoàn toàn dây thần kinh giữa, khiến mất cảm giác và vận động ở một số ngón tay, đồng thời mất mạch quay - một trong hai động mạch chính nuôi bàn tay. Tuy nhiên, bàn tay vẫn còn được tưới máu, nhiều khả năng nhờ động mạch trụ còn hoạt động. Trước tổn thương phức tạp, các bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt rộng toàn bộ khối u và kiểm tra diện cắt trong mổ để đảm bảo loại bỏ triệt để tế bào ung thư. Kết quả các diện cắt đều âm tính. Tuy nhiên, do khối u đã xâm lấn hoàn toàn động mạch quay và thần kinh giữa, việc cắt bỏ cả hai cấu trúc này là bắt buộc nhằm loại bỏ tổn thương triệt để, giảm nguy cơ tái phát.

Sau khi khối u được loại bỏ, vùng cổ tay bị khuyết toàn bộ phần mềm mặt trước, để hở gân, thần kinh, mạch máu và xương quay. Mặt sau cổ tay chỉ còn lại một mảnh da nhỏ khoảng 2–3 cm, khiến việc phục hồi chức năng trở nên cực kỳ khó khăn.

TS.BS. Dương Mạnh Chiến, chuyên gia phẫu thuật tạo hình và vi phẫu, người trực tiếp thực hiện ca mổ, cho biết: “Với tổn thương rộng như vậy, phương án cổ điển sẽ là cắt cụt tay. Tuy nhiên, bệnh nhân còn rất trẻ nên mục tiêu hàng đầu là bảo tồn chức năng". Ê-kíp đã sử dụng kỹ thuật vi phẫu, lấy vạt da đùi ngoài trước gồm ba lớp: da, mỡ và gân để che phủ toàn bộ vùng khuyết. Mạch máu từ vạt được nối vi phẫu với hệ mạch cổ tay để nuôi sống mô ghép. Đặc biệt, lớp gân được thiết kế phủ lên gân và xương nhằm hạn chế dính, hỗ trợ cải thiện vận động về sau. Do bao khớp cổ tay bị phá hủy, khớp mất vững nên các bác sĩ phải cố định bằng hai đinh xuyên. Dự kiến sau phẫu thuật, cổ tay sẽ không thể gập – duỗi, nhưng các ngón tay vẫn có thể vận động, giúp bảo tồn tối đa chức năng bàn tay.

Sau hơn 10 ngày hậu phẫu, vạt ghép sống tốt, không có dấu hiệu hoại tử. Bệnh nhân đã được khâu lại vết mổ theo hướng thẩm mỹ và dự kiến sẽ xuất viện trong vài ngày tới. Sau khi xuất viện, bệnh nhân sẽ tiếp tục được hội chẩn chuyên khoa ung bướu để đánh giá chỉ định điều trị bổ trợ bằng xạ trị nếu cần thiết. Tuy nhiên, với loại sarcoma này, phẫu thuật vẫn là phương pháp điều trị chủ đạo, còn hóa – xạ trị chỉ đóng vai trò hỗ trợ.

Sarcoma bao hoạt dịch là một thể hiếm của ung thư mô liên kết, có đặc tính xâm lấn tại chỗ mạnh và có thể di căn xa – đặc biệt là lên phổi mà không cần qua hệ bạch huyết như nhiều loại ung thư khác. May mắn, kết quả chụp phim toàn thân và siêu âm hạch trước mổ chưa ghi nhận tổn thương di căn. Bác sĩ Chiến nhấn mạnh: “Phát hiện sớm và điều trị đúng ngay từ đầu là yếu tố quyết định tiên lượng trong các ca sarcoma. Nếu phẫu thuật triệt căn được thực hiện khi khối u còn nhỏ, chúng tôi hoàn toàn có thể bảo tồn được thần kinh, mạch máu và khớp cổ tay. Ngược lại, khi tổn thương đã lan rộng, việc điều trị không chỉ phức tạp mà còn dễ để lại di chứng chức năng".

TS.BS. Chiến cũng khuyến cáo người dân không nên chủ quan với các khối u phần mềm dù nhỏ và không đau. “Tất cả khối u xuất hiện bất thường cần được thăm khám sớm tại các cơ sở y tế chuyên sâu để được xử lý kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng hoặc di căn muộn khó kiểm soát".

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương