Đằng sau hương vị hấp dẫn là sự tàn phá âm thầm của đồ ăn nhanh

Thức ăn nhanh là những thực phẩm được chế biến tại chỗ và được bán tại các cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại hoặc qua các nền tảng bán hàng trực tuyến, mang đến sự lựa chọn dễ dàng cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, thay vì chú trọng đến giá trị dinh dưỡng, loại thực phẩm này chủ yếu đề cao sự tiện lợi - phản ánh lối sống bận rộn của giới trẻ ngày nay nhưng cũng đặt ra nhiều lo ngại về sức khỏe lâu dài.

Thức ăn nhanh là món ăn tiện lợi nhưng không có giá trị dinh dưỡng cao

Một nghiên cứu tại TP. HCM cho thấy, có đến 47% người từ 19 - 39 tuổi thường xuyên tiêu thụ đồ ăn nhanh, trong đó, tỷ lệ ở nam giới và nhóm tuổi 16 - 24 cao hơn đáng kể. Một nghiên cứu khác cho thấy, 95,5% người sống tại thành phố có sử dụng thức ăn nhanh. Trong đó, 51% đùng để thay thế bữa chính và 82% dùng vào bữa sáng.

Bạn Yến, nhân viên tại một cửa hàng bán đồ ăn nhanh ở Hà Nội, chia sẻ: “Hàng ngày, khách hàng đến sử dụng dịch vụ chủ yếu là các bạn trẻ, sinh viên, học sinh. Món ăn được yêu thích và gọi nhiều tại cửa hàng như hamburger, gà rán, khoai chiên. Đa số sẽ ngồi ăn tại quán vì khi mua mang về, đồ ăn sẽ không còn nóng và đảm bảo độ ngon. Tôi cũng rất thích gà rán nhưng tôi biết nó không tốt cho sức khỏe nên chỉ cho phép bản thân mình ăn một lần mỗi tháng”.

Đồ ăn nhanh được giới trẻ yêu thích vì sự tiện lợi

Trong nhịp sống hối hả ngày nay, thức ăn nhanh dần trở thành sự lựa chọn phổ biến trong khẩu phần ăn của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Những món như bánh mì, xúc xích, pizza, khoai tây chiên hay mì Ý không chỉ tiện lợi mà còn có hương vị hấp dẫn, dễ làm hài lòng khẩu vị của cả trẻ em lẫn người lớn.

“Tôi đang là sinh viên và cũng có chọn thêm 1 công việc để kiếm thêm thu nhập nên khá bận rộn. Tôi thường chọn những đồ ăn ở cửa hàng tiện lợi để nhanh chóng bắt đầu công việc tiếp theo nên chỉ có cuối tuần là thời gian rảnh để tự nấu ăn tại nhà. Hamburger là món mà tôi hay ăn nhất vì nó phù hợp với sức ăn của tôi. Nhưng gần đây khi đi khám, bác sĩ chẩn đoán tôi bị mỡ máu nên tôi đã cố gắng dậy sớm hơn để chuẩn bị cơm mang đi làm, đi học”, bạn Hằng (Hà Nội) tâm sự.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia (2020) về "Thực trạng và các yếu tố liên quan tới tiêu thụ thức ăn nhanh ở người 15-25 tuổi ở một số vùng nông thôn và thành thị Hà Nội", bánh mì, đồ ăn nhanh phương tây và mì gói là những thức ăn nhanh phổ biến nhất trong giới trẻ hiện nay.

Những tác hại tiềm ẩn của đồ ăn đến sức khỏe

Tăng nguy cơ đột quỵ: Một phần lớn lượng muối mà chúng ta hấp thụ mỗi ngày đến từ các thực phẩm tiện lợi đã qua chế biến. Những món như đồ nguội, giò, chả, lạp xưởng, bò khô, xúc xích cùng với các loại thức ăn nhanh đường phố như bánh mì và khoai tây chiên đều chứa hàm lượng muối khá cao. Việc thường xuyên sử dụng hơn một bữa ăn nhanh mỗi ngày sẽ khiến cơ thể hấp thụ nhiều natri hơn mức cần thiết. Về lâu dài, lượng natri dư thừa này có thể làm tăng huyết áp, từ đó dẫn đến nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch.

Dễ gây thừa cân, béo phì: Thức ăn nhanh thường chứa nhiều calo, chất béo, nhiều đạm nhưng lại thiếu các loại vitamin đặc biệt là chất xơ nên khả năng gây béo phì cho những người lạm dụng trong thời gian dài là rất cao. Việc ăn đồ ăn nhanh quá thường xuyên còn khiến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, dễ gây đầy bụng, khó tiêu. Trẻ em nếu ăn nhiều đồ ăn nhanh sẽ dễ hình thành thói quen ăn uống không lành mạnh, ít ăn rau củ quả, từ đó thiếu chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.

Tăng nguy cơ cholesterol cao: Đồ ăn nhanh làm tăng mức cholesterol trong máu, đặc biệt là cholesterol xấu. Những thực phẩm này thường chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol như thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, các sản phẩm từ sữa nguyên kem, đồ ăn nhanh, và một số loại hải sản. Theo một nghiên chứng minh: lượng chất béo bão hòa cao có liên quan đến việc tăng cholesterol xấu và hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025 khuyến nghị không quá 10% tổng lượng calo đến từ chất béo bão hòa vì lý do này.

Dễ mắc các bệnh về tim mạch, đường tiêu hóa: Chất béo trong đồ ăn nhanh có thể làm tăng cholesterol nguyên nhân dẫn đến các bệnh tim mạch hay thiếu chất xơ. Do đó làm táo bón, tăng nguy cơ bị rối loạn tiêu hóa.

Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2: Khi tiêu thụ đồ ăn nhanh, lượng đường trong máu tăng cao, ảnh hưởng xấu đến khả năng sử dụng insulin của cơ thể. Theo một nghiên cứu cho thấy ăn đồ ăn nhanh nhiều hơn 2 lần một tuần có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Do đó nên bổ sung những thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau xanh, trái cây, ăn thêm các món nhạt để giảm thiểu lượng muối nạp vào người.

Để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và sức khỏe, theo khuyến cáo của TS.BS. Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tại tọa đàm "Dinh dưỡng học đường - Phương pháp sử dụng thức ăn nhanh an toàn": Sắp xếp thời gian ăn ở nhà đối với trẻ em luôn là tốt vì phương án đó vừa đảm bảo được chất lượng bữa ăn và quan trọng nhất là vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Cố gắng chọn ở cửa hàng, hệ thống bán hàng hoặc cửa hàng đơn lẻ nhưng bạn hiểu được cửa hàng, nên xem khu vực chế biến xem họ có chế biến sạch sẽ. Chọn thực phẩm mang tính đa dạng và cân đối lại các bữa ăn trong ngày.

Việc xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý không chỉ giúp duy trì sức khỏe thể chất mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Thay vì lạm dụng các bữa ăn nhanh, mỗi người nên tập thói quen lựa chọn thực phẩm tươi sống, đa dạng hóa món ăn với rau xanh, trái cây, đạm từ các loại hạt và hạn chế chất béo xấu. Dành thời gian chăm sóc bữa ăn hằng ngày chính là đầu tư thông minh cho sức khỏe hiện tại.

Phan Giang