Hải Phòng: Hạ thân nhiệt chỉ huy – kỹ thuật hồi sức thần kinh cứu sống người bệnh ngừng tuần hoàn

Ngừng tuần hoàn là tình trạng tim ngừng hoạt động hoặc hoạt động không có hiệu quả. Tử vong và tàn tật sau ngừng tuần hoàn là những mối đe dọa cho sức khỏe cộng đồng. Mặc dù đã có những tiến bộ trong quá trình điều trị, tỷ lệ sống sót ở người bệnh sau ngừng tuần hoàn còn thấp. Tại Hoa Kỳ ghi nhận dưới 6% người bệnh ngừng tuần hoàn ngoài viện và 24% người bệnh ngừng tuần hoàn trong viện sống sót sau khi xuất viện.

Hạ thân nhiệt đã được chứng minh có hiệu quả giúp cho người bệnh ngừng tuần hoàn có nhiều cơ hội sống hơn. Các báo cáo trên thế giới đã chứng minh hiệu quả của liệu pháp này giúp giảm tỷ lệ tử vong xuống 14% và giảm di chứng tàn phế xuống là 11%. Kết cục thần kinh tốt được quan sát thấy ở 85% số người sống sót ở Hoa Kỳ và lên đến 95% số người sống sót ở các nước Châu Âu.

Vừa qua, Khoa Hồi sức Theo yêu cầu (HSTYC), Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp đã tiếp nhận người bệnh N.Đ.N, 77 (tuổi) với chẩn đoán khi vào viện: Hôn mê sau cấp cứu ngừng tuần hoàn do nhồi máu cơ tim cấp đã đặt stent mạch vành/THA – ĐTĐ typ II. Trước đó, người bệnh được chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp và đã được đặt stent mạch vành. Trong quá trình đặt stent, người bệnh xuất hiện ngừng tim và được cấp cứu ngừng tuần hoàn trong hai giờ, tình trạng người bệnh nặng, gia đình thống nhất xin cho người bệnh về nhà và đã liên hệ với công ty mai táng. Tuy nhiên, khi về nhà, người bệnh vẫn tiếp tục được thở máy, duy trì thuốc vận mạch, gia đình vẫn thấy hình ảnh nhịp tim trên monitor nên quyết định đưa người bệnh trở lại viện, vào Khoa Hồi sức Theo yêu cầu, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp.

Tại Khoa HSTYC, người bệnh trong tình trạng: hôn mê sâu, Glasgow: 3 điểm, đồng tử 2 bên giãn 5mm, mất hết các phản xạ, vân tím rải rác toàn thân, nhịp tim: 130 chu kỳ/phút, HA: 70/40mmHg đang duy trì ba thuốc vận mạch liều tối đa, SP02: 70%, phổi nhiều ral ẩm, ral nổ. Xét nghiệm thể hiện tình trạng toan máu nặng, suy đa tạng với điểm SOFA: 16 điểm (tiên lượng tử vong > 90%).

Xác định tình trạng người bệnh rất nặng, cơ hội duy trì sự sống rất thấp, các bác sĩ trực đã trao đổi, giải thích tình trạng của người bệnh cho gia đình. Được sự đồng thuận cao của gia đình về việc tiếp tục các can thiệp chuyên sâu dù cơ hội cải thiện rất thấp. Người bệnh được tiến hành ngay và đồng thời các can thiệp hồi sức chuyên sâu: lọc máu liên tục, đặt thiết bị thăm dò huyết động bằng phương pháp PiCCO. Đặc biệt, người bệnh được tiến hành hạ thân nhiệt chỉ huy.

Người bệnh N.Đ.N đang được tiến hành các biện pháp hồi sức chuyên sâu: Hạ thân nhiệt, PiCCO, lọc máu liên tục và phim CTscanner lồng ngực của người bệnh

Hạ thân nhiệt giúp giảm chuyển hóa cơ thể, giảm nhu cầu tiêu thụ oxy, cải thiện tình trạng thiếu máu, giảm sản sinh các chất oxy hóa tự do để bảo vệ não và các mô, cơ quan. Người bệnh được hạ thân nhiệt diễn ra qua 4 giai đoạn: Giai đoạn cảm ứng: dùng chế độ làm lạnh nhanh ở mức tối đa, nhanh chóng đưa nhiệt độ cơ thể xuống mức nhiệt độ đích là 330C trong thời gian ngắn nhất. Giai đoạn duy trì: duy trì nhiệt độ đích 33℃ trong 24 giờ. Giai đoạn làm ấm: dùng chế độ làm ấm nâng dần nhiệt độ cơ thể lên 37℃, cần làm ấm chậm, tốc độ 0,25℃/giờ. Giai đoạn bình thường hóa thân nhiệt: duy trì 37℃ trong 24 giờ.

Qua mỗi giờ, sự sống của người bệnh vẫn được duy trì là niềm hy vọng của gia đình ngày một lớn lên. Sau 72h tiến hành hạ thân nhiệt chỉ huy, người bệnh được ngừng thuốc an thần để đánh giá lại tri giác, thấy tri giác cải thiện, người bệnh có đáp ứng với kích thích thì đó là những tín hiệu giúp gia đình và nhân viên y tế thấy được những can thiệp trước đó không phải là những nỗ lực vô vọng và tiếp tục cố gắng. Đó mới là những kết quả bước đầu, người bệnh còn phải trải qua nhiều ngày hồi sức để cải thiện chức năng các cơ quan như  tim – phổi –  gan – thận do hậu quả của quá trình tụt huyết áp kéo dài. Nhưng sự cải thiện về chức năng não, kết quả của quá trình hạ thân nhiệt chỉ huy là bước cải thiện đầu tiên đồng thời cũng là sự hy vọng lớn nhất để người bệnh, gia đình cùng nhân viên y tế không nản trí. Sau 63 ngày nằm viện, người bệnh ra viện trong tình trạng phục hồi tri giác, vận động hoàn toàn, có thể tự phục vụ sinh hoạt cá nhân.

Người bệnh N.Đ.N ở nhà sau 63 ngày nằm viện

Hạ thân nhiệt chỉ huy là kỹ thuật hồi sức thần kinh tiến bộ đã được chứng minh có hiệu quả trong việc bảo vệ và hồi phục chức năng thần kinh ở những người bệnh ngừng tuần hoàn qua hai nghiên cứu lớn là TTM 1 và TTM 2 (Targeted Temperature Management). Khoa Hồi sức Theo yêu cầu Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp đã làm chủ và tiến hành triển khai thường quy kỹ thuật này, bước đầu có nghiên cứu chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc cải thiện chức năng thần kinh ở những người bệnh hôn mê sau ngừng tuần hoàn. Kết quả thần kỳ ở người bệnh N.Đ.N là sự phối hợp giữa niềm tin của gia đình, sự làm chủ các kỹ thuật chuyên sâu trong chuyên ngành hồi sức của Khoa Hồi sức Theo yêu cầu Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp cũng như sự chăm sóc tỉ mỉ, chân tình từ người nhà người bệnh và nhân viên trong khoa.

Theo Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp