Hen suyễn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh hen suyễn

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây hen suyễn vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy bệnh là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và tác nhân môi trường. Người có tiền sử gia đình mắc hen suyễn hoặc các bệnh dị ứng thường có nguy cơ cao hơn.

Dù yếu tố di truyền đóng vai trò nền tảng, nhưng bệnh thường khởi phát khi có tác nhân kích thích từ môi trường như bụi bẩn, phấn hoa, khói thuốc, hoặc ô nhiễm không khí. Những yếu tố này có thể gây kích ứng niêm mạc đường thở, dẫn đến co thắt phế quản và gây khó thở. Ngoài ra, virus và vi khuẩn cũng có thể làm khởi phát cơn hen, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Hen suyễn là bệnh do rất nhiều yếu tố gây ra (Ảnh minh họa)

Triệu chứng bệnh hen suyễn cần nhận biết sớm 

Khó thở - Triệu chứng nổi bật nhất

Khó thở là biểu hiện phổ biến và thường gặp nhất ở người mắc hen suyễn. Người bệnh thường có cảm giác hụt hơi, thở nông và nhanh, như không hít đủ không khí, đặc biệt cảm nhận rõ nhất khi thở ra. Tình trạng này có thể diễn ra một cách đột ngột hoặc tiến triển từ từ.

Khò khè - Dấu hiệu cảnh báo đường thở bị hẹp

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến triệu chứng khò khè là do đường thở bị thu hẹp, khiến không khí khó lưu thông qua hệ hô hấp. Khi không khí phải đi qua những đoạn khí quản bị co thắt hoặc bị chèn ép, sẽ tạo ra âm thanh bất thường và gây khó thở cho người bệnh. Triệu chứng này thường rõ hơn vào ban đêm hoặc khi người bệnh đang vận động quá sức. 

Ho - Dấu hiệu duy nhất của hen suyễn 

Ở một số người, ho có thể là triệu chứng đặc trưng và đôi khi là dấu hiệu duy nhất của hen suyễn, dễ bị nhầm lẫn với ho do cảm lạnh. Khác với ho thông thường, ho do hen suyễn thường kéo dài dai dẳng, xuất hiện dưới dạng ho khan hoặc ho có đờm loãng, trong và dính.

Cơn ho thường nặng hơn vào ban đêm hoặc sáng sớm khi nhiệt độ thấp, và dễ trở nên nghiêm trọng nếu người bệnh tiếp xúc với các tác nhân kích thích như không khí lạnh, bụi mịn, khói thuốc hoặc lông thú.

Ho là triệu chứng đặc trưng của hen suyễn (Ảnh minh họa)

Tức ngực – Cảm giác bị đè nén khi thở

Tức ngực là triệu chứng rõ rệt ở người bị hen suyễn, với cảm giác như có áp lực đè nặng hoặc siết chặt quanh ngực. Triệu chứng này thường xuất hiện trong các cơn hen cấp do co thắt cơ trơn đường thở kết hợp với viêm và phù nề niêm mạc phế quản, làm hẹp lòng phế quản.

Cảm giác tức ngực không chỉ gây khó chịu mà còn cảnh báo mức độ nghiêm trọng của cơn hen. Nếu không xử lý kịp thời, người bệnh có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng khó thở nặng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.

Các cách phòng bệnh hen suyễn

Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá 

Khói thuốc lá là tác nhân hàng đầu kích thích cơn hen suyễn và làm nặng thêm các triệu chứng. Các chất độc trong khói thuốc gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp, tăng phản ứng viêm và khiến đường thở dễ bị co thắt.

Đặc biệt, phụ nữ mang thai cần tránh xa khói thuốc hoàn toàn vì nó có thể gây suy giảm chức năng phổi ở thai nhi và làm tăng nguy cơ trẻ mắc hen suyễn bẩm sinh.

Phụ nữ mang thai cần tránh xa khói thuốc lá để không tăng nguy cơ mắc hen suyễn bẩm sinh (Ảnh minh họa)

Hạn chế tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm 

Ô nhiễm không khí chứa bụi mịn, khí độc và các chất gây dị ứng có thể kích thích niêm mạc phế quản, gây co thắt đường thở và làm nặng thêm cơn hen. Người bệnh nên hạn chế ra ngoài khi chất lượng không khí xấu hoặc nguy hại (AQI cao) để bảo vệ sức khỏe.

Tập thể dục, thể thao thường xuyên 

Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích, nhưng người mắc hen suyễn cần chọn môn thể thao phù hợp và tập luyện thận trọng để tránh kích phát cơn hen. Các môn nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ được khuyến khích vì giúp tăng cường sức khỏe mà không gây áp lực lớn lên hệ hô hấp.

Tránh thực phẩm gây kích ứng

Sulfite, thường dùng làm chất bảo quản trong rượu vang, nước ngọt và thực phẩm đóng hộp, có thể gây co thắt đường thở ở người nhạy cảm. Vì vậy, người mắc hen suyễn nên kiểm tra kỹ thành phần thực phẩm và hạn chế các sản phẩm chứa chất này.

Đặng Sâm(Tổng hợp)