Ngộ độc thiếc là gì và tác hại của ngộ độc thiếc

Ngộ độc thiếc là gì?

Thiếc là kim loại gồm có 2 dạng là nguyên thể các hợp chất thiếc vô cơ và hợp chất thiếc hữu cơ.

Các hợp chất thiếc vô cơ tác hại gần như không có. Ngược lại hợp chất thiếc hữu cơ có độc tính rất cao, dễ hấp thụ qua đường hô hấp, qua da và qua đường tiêu hóa.

Hợp chất thiếc triethyl và thiếc trimethyl là độc nhất. Đây là hợp chất thường được sử dụng để làm chất ổn định nhựa và ổn định nhiệt, giúp cho nhựa bền vững với nhiệt.

Nhiễm độc thiếc ở nước ta bắt buồn từ hiện tượng tái chế nhựa và khai thác khoáng sản ở nhiều nơi.

Đây là bệnh đặc biệt, từ trước đến nay chưa được nghĩ tới nên dễ bị bỏ quên, dễ nhầm với các bệnh khác, ví dụ tổn thương não chất trắng lại nghĩ do viêm não hoặc các bệnh não khác.

Tác hại ngộ độc thiếc cho sức khỏe 

Ngày 13/8/2020 vừa qua, những trường hợp nhiễm độc thiếc cấp tính tại Việt Nam đã được ghi nhận tại Hải Dương, trong đó có 1 ca đã tử vong.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hiện Trung tâm đang tiếp nhận khám và điều trị cho những bệnh nhân bị nhiễm độc thiếc tại Hải Dương. Tất cả những trường hợp nhập viện đều có nồng độ thiếc trong máu cao gấp hàng chục lần ngưỡng cho phép.

Hình ảnh phim cộng hưởng từ sọ não có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não của bệnh nhân nhiễm độc thiếc

Được biết, những bệnh nhân nhiễm độc thiếc cấp tính đều làm việc tại bộ phận nghiền nhựa tái chế tại một công ty sản xuất rèm cửa tại Hải Dương. Trước khi vào làm, tất cả đều khỏe mạnh; nhưng chỉ sau một thời gian ngắn làm việc tại đây, các công nhân bắt đầu xuất hiện những triệu chứng bất thường về tinh thần như: rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, lú lẫn, kích động, có những hành động bất thường.

Sau khi được nhập viện và được chụp cộng hưởng từ, các bác sĩ phát hiện sọ não của người bệnh có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não. Xét nghiệm máu của bệnh nhân có nhiễm toan chuyển hóa, hạ kali máu nặng.

Bác sĩ Hoàng Công Tình, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, cho biết nhiễm độc thiếc hữu cơ gây nhiều tổn thương ở các cơ quan, nặng nề nhất ở não, gan, thận, hệ miễn dịch, máu...

Đối với hệ thần kinh trung ương khi ngộ độc thiếc qua đường hít, qua da hoặc đường ăn uống thường gây mê sảng, lú lẫn, kích động, rối loạn chức năng tiểu não, rung giật nhãn cầu, co giật, bệnh thần kinh cảm giác, chứng bịa chuyện và rối loạn nhìn. Bệnh nhân phải mất nhiều tháng, nhiều năm để hồi phục.

Đối với hệ hô hấp, nếu hít phải thiếc hữu cơ có thể gây tình trạng khó thở, ho, thở rít, bệnh bụi phổi khi hít phải thiếc oxit mạn tính.

Đối với hệ tiêu hóa, khi ăn hoặc uống phải muối thiếc có tính ăn mòn sẽ gây buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, rối loạn nhìn, kích thích niêm mạc, mất thính lực.

Trên thế giới và trong nước vẫn chưa có phác đồ điều trị nhiễm độc thiếc, do đó việc điều trị khó khăn, các bác sỹ phải vừa điều trị vừa theo dõi sát để đánh giá điều chỉnh. Trong khi nguy cơ tổn thương não không rõ tiến triển ra sao, hồi phục, năng lên hay di chứng?

Nếu ngộ độc thiếc cấp tính qua đường hô hấp như hít phải hơi thiếc thì đưa nạn nhân ra khỏi nơi bị ô nhiễm đến những nơi thoáng khí. Ngộ độc qua da, niêm mạc mắt thì ngay lập tức rửa sạch da và mắt. Ngộ độc qua đường ăn uống thì tiến hành rửa dạ dày và bơm than hoạt để làm giảm hấp thu thiếc hữu cơ qua niêm mạc ruôt. Ngoài ra, có thể sử dụng phương pháp lọc máu để đảo thải thiếc ra khỏi cơ thể hoặc hỗ trợ oxy, thở máy; có giật thì sử dụng các thuốc an thần, giãn cơ.

Theo bác sĩ Tình, liều gây độc cho người của thiếc hữu cơ đến nay vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, theo quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm do Bộ Y tế ban hành, các sản phẩm sữa dạng bột, sữa dạng lỏng, sản phẩm lên men đựng trong bao bì tráng thiếc là 250 mg/kg, rau quả đóng hộp 250 mg/kg, đồ uống đóng hộp 150 mg/kg...

Phòng ngừa nhiễm độc thiếc cấp tính bằng cách nào?

Mặc dù hiếm gặp, nhưng nhiễm độc thiếc rất nguy hiểm. Để phòng tránh nhiễm độc thiếc, người dân cần phải chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng những phương pháp sau.

• Mang khẩu trang khi ra đường, hạn chế đi đến những khu vực ô nhiễm, đông người;
• Khi làm việc trong môi trường khói bụi, ô nhiễm như trong các khu công nghiệp, phân xưởng sản xuất,… người lao động cần trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ lao động đúng tiêu chuẩn;
• Rửa tay bằng xà phòng khi về nhà, uống đủ nước, dùng dung dịch nước muối để làm sạch mũi và hầu họng;
• Kết hợp luyện tập thể dục, thể thao để nâng cao sức khỏe và tăng cường sức đề kháng;
• Xây dựng chế độ ăn khoa học, đảm bảo nguồn dinh dưỡng đầy đủ cho công việc và các hoạt động hàng ngày.

Phạm Huyền (tổng hợp)