" Nhớ nhớ quên quên", tình trạng không chỉ còn gặp ở người già

 Sau thời gian nghỉ thai sản, chị N.T.L (33 tuổi, ở TP. Hồ Chí Minh) quay lại công việc với nhiều áp lực cùng với bận rộn chăm sóc con nhỏ. Chưa kể, chị cảm thấy trí nhớ càng ngày giảm, hay quên đồ đạc mỗi sáng đi làm, mất tập trung trong cuộc họp cơ quan. Đến bệnh viện khám, bác sĩ xác định chị bị rối loạn lo âu và phải mất 2 tháng để theo dõi, hỗ trợ tâm lý.

Bệnh không còn chỉ gặp ở người già

ThS-BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng Khoa Nội thần kinh - Bệnh viện Quân y 175

ThS-BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng Khoa Nội thần kinh - Bệnh viện Quân y 175 cho hay, gần đây bệnh viện thường tiếp nhận nhiều người trẻ đến khám trong tình trạng mất ngủ, suy giảm trí nhớ, kém tập trung… Hầu hết đều gặp vấn đề liên quan đến trầm cảm, stress, hoặc lo âu kéo dài. Tình trạng "hay quên" ở người trẻ do căng thẳng ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ, làm giảm khả năng tập trung và ghi nhớ. Khi các triệu chứng gặp thường xuyên, có xu hướng nặng dần thì đó không chỉ là stress thông thường mà còn là biểu hiện của suy giảm nhận thức sớm. "Nhiều người trẻ nghĩ rằng còn trẻ là "miễn nhiễm" với bệnh sa sút trí tuệ. Họ làm việc nhiều giúp não khỏe hơn. Tuy nhiên, điều này không đúng, bởi việc não bộ bị quá tải liên tục sẽ gây tác động tiêu cực đến chức năng ghi nhớ và tập trung" - BS Thắng khuyến cáo.

TS.BS Trần Công Thắng – Phó Chủ tịch Hội bệnh Alzheimer và Rối loạn Thần kinh nhận thức Việt Nam 

Theo Hội Alzheimer và Rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam, người trẻ thường nghĩ rằng mình còn khỏe, làm việc nhiều là tốt cho trí não. Nhưng thực tế khi não bị quá tải vì áp lực công việc, lo âu, stress kéo dài nó sẽ làm suy giảm khả năng nhận thức và dần tiến triển thành rối loạn trí nhớ bệnh lý, thậm chí là sa sút trí tuệ. "Giới trẻ hiện nay đối mặt với tình trạng hay quên, giảm tập trung, mất ngủ… do stress, rối loạn lo âu, căng thẳng… Nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và hiệu suất công việc" - TS-BS Trần Công Thắng, Phó Chủ tịch Hội Alzheimer và Rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam, cảnh báo.

Những cảnh báo đáng lưu ý

Theo BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, tình trạng suy giảm trí nhớ ở người trẻ không giống với bệnh Alzheimer thường gặp ở người trên 65 tuổi. Alzheimer là bệnh lý thoái hóa thần kinh không thể chữa khỏi hoàn toàn, trong khi đó trí nhớ kém do stress ở người trẻ có thể hồi phục nếu điều trị đúng cách. Nhưng người trẻ thường chủ quan với các dấu hiệu như mất ngủ, giảm tập trung, hay quên đồ vật, làm việc không hiệu quả… mà không biết đây có thể là dấu hiệu sớm của rối loạn tâm lý, thậm chí khởi phát của trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.

Bệnh rối loạn trí nhớ ngày càng nhiều ở người trẻ tuổi

Một trong những dấu hiệu sớm của sa sút trí tuệ là tình trạng giảm trí nhớ tiến triển trong vòng 3-6 tháng. Người bệnh có thể bắt đầu quên việc đang làm, quên đường đi quen thuộc, đang nói bỗng quên nội dung, sử dụng từ ngữ lộn xộn, không thể hoàn thành kế hoạch đã đề ra, đi lạc, thậm chí thay đổi tính cách bất thường không phù hợp với hoàn cảnh. "Đây là những biểu hiện ban đầu của sa sút trí tuệ khi chúng tiến triển tăng dần theo thời gian. Đặc biệt, độ tuổi khởi phát sa sút trí tuệ đang có xu hướng trẻ hóa" - BS Thắng cảnh báo.

Theo các chuyên gia, tại Việt Nam có khoảng 5% số người trên 60 tuổi trong cộng đồng mắc sa sút trí tuệ, tương đương khoảng 500.000 người. Ở người bệnh đái tháo đường nội trú, tỉ lệ này lên tới 25%-50%. Với người từng bị đột quỵ, tỉ lệ sa sút trí tuệ từ 20%-40% sau 3-6 tháng. Riêng nhóm bệnh nhân trên 60 tuổi có triệu chứng quên kéo dài trên 3 tháng, tỉ lệ phát hiện sa sút trí tuệ là 16%.

Đáng báo động, tình trạng suy giảm nhận thức nhẹ đang ngày càng xuất hiện ở người trẻ, chiếm khoảng 3%-8%. Các biểu hiện như hay quên việc vừa làm, mất tập trung, giảm hiệu suất học tập hoặc công việc… thường bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với stress, áp lực cuộc sống. Việc chủ quan khiến người bệnh chậm được phát hiện và can thiệp sớm. "Trước đây chúng ta ít để ý, song giờ đây gần như mỗi gia đình, dòng họ đều có người có biểu hiện lẫn, sa sút. Đây là vấn đề lớn và đang gia tăng nhanh chóng" - BS Thắng cảnh báo.

Giới chuyên môn khuyến cáo để phòng ngừa căn bệnh thời đại này quan trọng là thay đổi lối sống như giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh, vận động thể chất, kiểm soát bệnh nền (nếu có) và đặc biệt là tầm soát định kỳ. "Việc tầm soát sớm có thể giúp 25% trường hợp không tiến triển thành sa sút trí tuệ. Với 75% còn lại, tùy theo nguy cơ cụ thể, người bệnh cần thay đổi lối sống, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, kiểm soát stress và nếu cần, đến cơ sở y tế chuyên sâu để được tư vấn. Đặc biệt, khi thấy bản thân hay quên, kém tập trung và tình trạng này ngày càng tăng, đó là lúc nên tầm soát để không bỏ lỡ cơ hội phòng ngừa" - BS Thắng nhấn mạnh.

Trần Tiến (Tổng hợp)