Những điều cần biết về căn bệnh nấm đường tiêu hóa

Trong cơ thể con người đặc biệt là đường tiêu hóa có nhiều các vi sinh vật sinh sống bao gồm vi khuẩn, nấm, vi rút, cổ khuẩn, vi sinh vật nguyên sinh. Trong các loại nấm có nấm men (Candida Albican) là hay gặp. Ở người khỏe mạnh bình thường 30 - 60% số trường hợp có thể xét nghiệm thấy nấm men trong phân. Nấm men thường gây tưa lưỡi ở trẻ dưới 1 tháng tuổi, và trong trường hợp này không được coi là bệnh.

Vì vậy tình cờ xét nghiệm nấm men khi soi thực quản, dạ dày, đại trực tràng hoặc xét nghiệm phân là không có ý nghĩa và không cần phải điều trị. Nấm men thực sự chỉ là nguyên nhân gây bệnh: trong những trường hợp suy giảm miễn dịch như bị bệnh AIDs (suy giảm miễn dịch mắc phải do vi rut HIV), dùng corticoid, điều trị các thuốc ức chế miễn dịch trong điều trị ung thư và các bệnh tự miễn; nghiện rượu, tiểu đường….. Các bệnh do nấm men có thể gây viêm niêm mạc thực quản, nhiễm nấm men hậu môn, nặng là gây nấm các tạng hoặc nhiễm nấm huyết, nhưng không xảy ra ở người khỏe có khả năng miễn dịch bình thường.

Viêm niêm mạc thực quản do nấm thường không có biểu hiện trên lâm sàng, ít khi có biểu hiện như: nuốt khó, nuốt đau. Viêm niêm mạc thực quản do nấm là hậu quả của tình trạng suy giảm miễn dịch, dùng kháng sinh phổ rộng hoặc dùng corticoid, đái tháo đường, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch ở người già và dùng thuốc kháng a xít kéo dài. Biểu hiện trên nội soi là những chấm trắng kích thước < 2 mm, không đều hoặc tạo thành mảng lớn, rửa không sạch nếu lấy những mảng trắng này thường thấy tổn thương xung huyết trên bề mặt thực quản.

Viêm hậu môn do nấm men cũng ít gặp, hay gặp ở trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch, hoặc có quan hệ tình dục qua đường hậu môn. Biểu hiện bằng ngứa tại vùng hậu môn, thấy da xung quanh hậu môn nề đỏ. 

Tại dạ dày ít khi thấy có nấm men trừ trường hợp tổn thương ung thư dạ dày hoặc suy giảm miễn dịch nặng, vì trong dạ dày là môi trường có tính a xít cao nên nấm mem không thể phát triển được. Những người dùng giảm tiết axít kéo dài có thể vô tình xét nghiệm thấy nấm, chỉ cần ngưng thuốc giảm tiết axít là sẽ hết mà không cần điều trị.

Như vậy nấm men là một vi sinh vật thuộc hệ vi sinh vật bình thường ở đường tiêu hóa, vì thế trong một tình huống tình cờ nào đó mà phát hiện ra có nấm thì không cần phải lo lắng, và cũng không cần phải điều trị, trừ trường hợp nấm gây tổn thương thực sự tại đường tiêu hóa.

Nguyễn Trang