Những điều cần biết về đột quỵ và cách xử trí nhanh nhất

Bất cứ ai kể (Thanh niên, trung niên, người già…thậm chí trẻ em) đột ngột xuất hiện những dấu hiếu bất thường xuất hiện như tê bì môi lưỡi, khó nói hay nói lắp, nói ngọng, khó nhấc tay lên hay khó cầm nắm đồ vật, méo lệch miệng, tê bì nửa người… trong đầu cần phản xạ nghĩ đến một tình trạng đột quỵ (Tai biến mạch máu não) dù những triệu chứng trên cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác nữa gây nên. Chỉ khi có phản xạ này thì chúng ta mới có thái độ xử trí tiếp theo phù hợp và kịp thời được (Liện hệ xe cấp cứu nhập viện, chụp khảo sát não).

Nên thực hiện thêm khảo sát não bằng cộng hưởng từ vì với những tổn thương nhồi máu não giai đoạn sớm thì có thể trên phim cắt lớp vi tính không thể phát hiện được (Đặc biệt là trong 6 giờ đầu) nhưng với phim cộng hưởng từ thì lại có thể phát hiện được cả những tổn thương nhồi máu não sớm ở giờ thứ nhất, thứ 2 sau tai biến. Việc chụp cắt lớp não trước là để phát hiện tai biến thể chảy máu não (hoặc nhồi máu khi đã xảy ra sau một quãng thời gian nhất định) nhưng nếu khi chụp cắt lớp chưa phát hiện tổn thương mà trên lâm sàng bệnh nhân có những dấu hiệu nghi ngờ tai biến thì chúng ta nên thực hiện thăm dò thứ 2 tiếp sau đó chính là chụp cộng hưởng từ sọ não để tránh bỏ sót những tai biến thể nhồi máu não giai đoạn sớm.

Tai biến mạch máu não (Đột quỵ) có hai thể là chảy máu não (mạch máu não bị vỡ) và nhồi màu não (Mạch máu não bị tắc nghẽn). Với thể chảy máu não thì có thể phát hiện rất sớm qua chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner) tuy nhiên với thể nhồi máu não lại hoàn toàn khác. Với những trường hợp nhồi máu não giai đoạn sớm (Trước 12h, đặc biệt trước 6h) thì việc chụp cắt lớp vi tính chưa chắc đã phát hiện ra thương tổn. Vậy nên khi bất cứ ai trong chúng ta có những triệu chứng nghi ngờ tai biến (Bs liệt kê ở mục 1) thì cần nhập viện, nếu chụp cắt lớp chưa thấy tổn thương nên cần cân nhắc chụp phim cộng hưởng từ sọ não để phát hiện tổn thương nhồi máu ở giai đoạn rất sớm (Trước 6 tiếng). Có như vậy chúng ta mới có thể tránh để sót hoặc phát hiện muộn những tổn thương nguy hiểm này.

Chúng ta có nên sử dụng viên An Hoàng Cung ngay khi nghi ngờ tai biến (Đột quỵ) hay không? Tai biến có hai thể là chảy máu não và nhồi máu não, nếu bệnh nhân bị thể chảy máu não nếu sử dụng An Cung Hoàng sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh. Với thể nhồi máu thì có thể cân nhắc sử dụng. Vậy nên chỉ khi chúng ta đã chẩn đoán được chắn chắn là bệnh nhân bị đột quỵ thể nào (Nhờ chụp cắt lớp, cộng hưởng từ sọ não) thì mới có thể biết là nên dùng thuốc này hay không. 

Những người có một hoặc nhiều những yếu tố sau thì nguy cơ bị đột quỵ sẽ tăng cao hơn:

- Tăng huyết áp

- Tăng mỡ máu

- Tăng cân, béo phì

- Tăng đông máu (Rối loạn đông máu, bệnh về máu)

- Bệnh lý tim mạch, đặc biệt là rung nhĩ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, nhồi máu cơ tim cũ, rối loạn dẫn truyền, phẫu thuật tim mạch cũ…

- Tiểu đường

- Tiền sử đã bị đột quỵ hoặc tiền sử thành viên trong GD bị đột quỵ hoặc cơn tai biến thoáng qua (Transient Ischemic Attacs-TIAs). Yếu tố này rất quan trọng.

- Hút thuốc lá nhiều năm làm tăng nguy cơ đột quỵ thể tắc mạch não

- Uống rượu

- Người ít vận động, ngồi lâu một chỗ...

- Người có vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm rối loạn giấc ngủ…

- Tiền sử sử dụng một số thuốc: Việc sử dụng thuốc tiêm truyền tĩnh mạch nhiều hoặc sử dụng một số thuốc như cocain, amphetamines…cũng liên quan đến tăng nguy cơ đột quỵ.

- Sau tuổi 60

- Yếu tố thời tiết: Thời điểm cuối mùa thu chuẩn bị chuyển sang mùa đông và mùa đông là thời gian mọi người dễ bị đột quỵ nhất. Hết sức lưu ý thực hành dự phòng sớm.

Người có càng nhiều các yếu tố liệt kê ở trên thì nguy cơ đột quỵ càng cao và càng cần hết sức lưu ý theo dõi thường xuyên bởi nhân viên y tế.

Theo chia sẻ của BS Trần Quốc Khánh - Khoa Phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức