Những ý kiến của Trung ương Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam trong cuộc gặp Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà

Nghiên cứu sâu về giáo dục sớm cho trẻ em, tại buổi làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ, PGS.TS.BS.NGND. Nguyễn Võ Kỳ Anh, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam cho biết: "Với tôn chỉ mục đích của Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng (GDCSSKCĐ) Việt Nam là 'Đồng tâm hiệp lực phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng nòi giống, góp phần bồi dưỡng nhân tài cho đất nước', bác Vũ Oanh - người sáng lập ra Hội, từ những ngày đầu thành lập đã giao cho chúng tôi là nghiên cứu làm sao để giáo dục sức khỏe cho cộng đồng Việt Nam không chỉ cho người cao tuổi mà phải còn phải giáo dục chăm sóc cho sự phát triển toàn diện của đứa trẻ ngay từ khi đang còn đang là thai nhi trong bụng mẹ cho đến những năm đầu đời, đặc biệt là 1.000 ngày đầu đời. Ý tưởng này của đồng chí Vũ Oanh phù hợp với chiến lược giáo dục chăm sóc sức khỏe của trẻ em trên toàn thế giới mà Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp quốc đã nêu ra".

Từ đó, Hội cho ra đời Viện Nghiên cứu Giáo dục phát triển tiềm năng con người (IPD) nhằm mục đích nghiên cứu các phương pháp giáo dục khai mở tiềm năng của trẻ trong giai đoạn vàng của đời người không chỉ về thể lực mà phải có trí lực và tinh thần tốt. Đặc biệt, trẻ phải phát triển đúng với sự phát triển bình thường của nó trong các giai đoạn. 

PGS.TS.BS.NGND. Nguyễn Võ Kỳ Anh khẳng định: "Quan trọng hơn hết, việc giáo dục trẻ nhỏ muốn thành công không bắt đầu giáo dục ở trẻ nhi đồng, thiếu niên mà giáo dục ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Nghĩa là vừa giáo dục cho những người mẹ, người bố khi họ chuẩn bị có con và tạo điều kiện cho họ được sống hạnh phúc, có sức khỏe về thể chất và tinh thần tốt để cho ra đời 'sản phẩm' của mình tốt. Chúng tôi nghiên cứu, tiến hành công việc đó với việc tiếp cận các phương pháp giáo dục tiên tiến của thế giới cùng những kinh nghiệm truyền thống của dân tộc ta để khai mở được những tiềm năng, năng lực của trẻ. Từ đó trẻ lớn lên sẽ tinh thông về mặt trí tuệ, sáng suốt về mặt tinh thần, cường tráng về mặt thể chất. Đó là mục tiêu mà Hội chỉ đạo cho Viện Nghiên cứu phát triển tiềm năng con người (IPD) tiến hành".

Theo đó, Viện đã tiến hành xây dựng các mô hình giáo dục sớm linh hoạt, sáng tạo và đổi mới trong giai đoạn này. Các mô hình giáo dục sớm đó đã và đang được thực hiện, không chỉ trong các đơn vị thực hành của Viện mà được nhiều các cơ sở giáo dục mầm non của nhiều tỉnh, thành trong cả nước và được nhiều bậc phụ huynh của Việt Nam chấp nhận và tiếp tục thực hiện. Giáo dục sớm trẻ mầm non không giống như giáo dục tiểu học mà là giáo dục chăm sóc thông qua các hoạt động “học bằng chơi, chơi mà học”, trẻ được đắm mình trong thiên nhiên; trẻ được thường xuyên tương tác với những người xung quanh, đặc biệt là bố mẹ, cô giáo; trẻ được sống trong tình thương yêu và được chăm sóc, nuôi dưỡng tốt. Tất cả những cái đó đã làm cho đứa trẻ phát triển một cách toàn diện. 

Để có được những thành tích đó, Viện IPD cũng đã tiến hành nhiều đề tài nghiên cứu và tổ chức nhiều lớp tập huấn để đào tạo các giáo viên, các chuyên gia, để họ có thể thực hiện được việc giáo dục cho trẻ em từ trong gia đình đến các cơ sở giáo dục tư thục cũng như là công lập để và có kết quả tốt. Viện IPD không chỉ dành cho trẻ em mầm non mà đang nghiên cứu về cả trẻ em tiểu học. Nghiên cứu, giáo dục về kỹ năng an toàn, kỹ năng thông minh kỹ thuật số, nghiên cứu đưa robot vào giáo dục STEAM. Hiện nay, việc đưa robot vào trong giáo dục mầm non rất được các nhà trường hoan nghênh. Do đó, Viện IPD rất muốn có sự kết nối với Bộ Giáo dục và Đào tạo để thực hiện việc này.

PGS.TS.BS.NGND. Nguyễn Võ Kỳ Anh kiến nghị: "Tôi vẫn đang tham gia với Vụ Giáo dục thể chất (Bộ Giáo dục và Đào tạo) nghiên cứu về vấn đề sức khỏe học sinh và y tế trường học. Rất mong Phó Thủ tướng chỉ đạo việc y tế trường học cần phải được quan tâm, đây là điều rất quan trọng trong nhà trường. Rất mừng là chúng ta có chương trình về y tế trường học của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhưng biên chế của nhân viên y tế trường học hiện nay vẫn chưa được quan tâm, đây là điều rất thiệt thòi cho các nhà trường mầm non và phổ thông".

Trong thời gian qua, Trung ương Hội GDCSSKCĐ Việt Nam đã thành lập và kết nạp được hơn 3.000 các Liên chi hội, chi hội, câu lạc bộ… đang hoạt động tại 50 tỉnh, thành phố trong cả nước, với hơn 2 triệu hội viên chính thức tham gia thường xuyên vào phong trào chăm sóc và tự chăm sóc, nâng cao sức khỏe, đẩy lùi bệnh tật. Nhân buổi làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ, đại diện cho các Liên chi hội, chi hội địa phương, ông Nguyễn Ngọc Anh, Chủ tịch Hội Người cao tuổi (NCT) huyện, Chủ tịch Liên Chi Hội Giáo dục chăm sóc sức khoẻ cộng đồng huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ: "Cùng với hoạt động của Hội NCT, chúng tôi nhận thấy Hội GDCSSKCĐ Việt Nam có nhiều chức năng hoạt động rất rộng và phong phú về lĩnh vực CSSKCĐ, không chỉ về thể chất mà còn có trách nhiệm quan tâm cả về tinh thần, về bảo vệ môi trường, về sức khoẻ dinh dưỡng và đặc biệt là chăm sóc giáo dục sớm cho trẻ em dưới 6 tuổi...".

Những năm qua, hoạt động của Hội NCT huyện Nghi Xuân luôn được Huyện uỷ, UBND huyện hết sức quan tâm và trực tiếp chỉ đạo về mọi mặt. Cùng với sự nỗ lực không ngừng nghỉ của tổ chức Hội và đội ngũ cán bộ làm công tác Hội các cấp nên đã đạt kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực xây dựng tổ chức Hội; Chăm sóc và phát huy vai trò Người cao tuổi; Thực hiện rất hiệu quả nhiệm vụ theo Quyết định số 1336/2018 và Quyết định số 544/2015 của Chính phủ và Chính quyền giao cho; Phát triển toàn diện các mô hình văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao... Đặc biệt là phương pháp luyện tập Dưỡng sinh tâm thể (DSTT) nhằm chăm sóc sức khoẻ chủ động cho mọi đối tượng trong cộng đồng nói chung, NCT nói riêng.

Do vậy, Hội NCT và Liên Chi hội GDCSSKCĐ huyện Nghi Xuân đang có 565 các loại hình Câu lạc bộ khác nhau phục vụ hoạt động nói trên, với trên 10.000 người tham gia. Đặc biệt, từ năm 2018, được sự quan tâm, chỉ đạo của trực tiếp của Trung ương Hội GDCSSKCĐ Việt Nam và Viện Dưỡng sinh tâm thể Việt Nam, NCT nói riêng, cộng đồng dân cư của huyện Nghi Xuân nói chung đã tiếp cận và triển khai thành công nhiệm vụ GDCSSKCĐ chủ động bằng phương pháp DSTT. Đến nay đang có 17/17 xã, thị trấn; 129/149 thôn, tổ dân phố; hơn 6.000 NCT tham gia. Đây là phương pháp rèn luyện giúp cho người tập đạt tới đích “Thân lành - Tâm lành - Ngôn lành”, tạo nên lối sống đẹp cho người tập hàng ngày được gần gũi giao tiếp thân thiện, nhân ái, được cải thiện rất nhiều về sức khoẻ và đã giúp cho một bộ phận không nhỏ - không chỉ NCT mà còn rất nhiều người trong cộng đồng dân cư đã giảm được áp lực về việc phải chi hàng trăm triệu đồng để khám chữa bệnh và tiết kiệm cho ngân sách nhà nước.

Cụ thể, có những NCT là bệnh nhân bệnh nặng về tim mạch, huyết áp, tiểu đường, thần kinh,... nay đã gần như bình yên với sức khoẻ của mình thông qua hoạt động DSTT và đã nhiệt tình, hăng hái chung tay cùng cộng đồng dân cư tham gia xây dựng Đảng; Chính quyền, hệ thống chính trị của huyện vững mạnh; Đảm bảo an sinh xã hội; An ninh con người; An ninh xã hội của huyện Nghi Xuân.

Theo ông Nguyễn Ngọc Anh, những kết quả nêu trên tuy chưa lớn, nhưng đã lan toả đến lãnh đạo và Hội NCT của xã Thạch Văn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh; Các xã của huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An đã được huyện Nghi Xuân trực tiếp hướng dẫn DSTT cho hàng trăm NCT. Chính vì những kết quả đáng ghi nhận này, trong thời gian tới, huyện Nghi Xuân sẽ tiếp tục đẩy mạnh luyện tập phương pháp DSTT cho người bệnh ở các cơ sở y tế của huyện.  

Ông Nguyễn Ngọc Anh coi đây không chỉ là hạnh phúc riêng của NCT tham gia phương pháp DSTT mà còn là niềm vui, hạnh phúc của Hội NCT và Liên Chi hội GDCSSKCĐ huyện Nghi Xuân. Thay mặt cho tất cả NCT, các môn sinh DSTT trong mái nhà chung của đại gia đình DSTT Việt Nam của Hội GDCSSKCĐ Việt Nam tại địa phương Nghi Xuân, Hà Tĩnh, ông Nguyễn Ngọc Anh gửi lời cảm ơn đến Thường trực; Ban Thường vụ Trung ương Hội GDCSSKCĐ và Khối DSTT Việt Nam và cá nhân đồng chí Chủ tịch Trung ương Hội Nguyễn Hồng Quân đã quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất để huyện Nghi Xuân hoàn thành nhiệm vụ. Huyện cũng tin tưởng rằng, sẽ tiếp tục nhận được sự giúp đỡ nhiều hơn về tinh thần của cấp trên trong thời gian tới.

Hiện nay, sức khỏe môi trường là một trong những vấn đề nổi cộm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đánh giá về vấn đề này, PGS.TS. Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), Viện trưởng Viện Nghiên cứu sức khoẻ người cao tuổi và y tế cộng đồng, Hội GDCSSKCĐ Việt Nam cho hay: Hiện nay, vấn đề chăm sóc sức khỏe không thể tách rời việc bảo vệ môi trường. Môi trường có thể gây ra ô nhiễm môi trường, gây ra nhiều bệnh tật. Do đó, mô hình của Trung ương Hội tập trung vào hướng dẫn cộng đồng giáo dục, bảo vệ môi trường trong nhà, bảo vệ môi trường ngoài cộng đồng như xử lý chất thải, xử lý rác, phân loại rác, tái chế chất thải làm phân bón và để bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, mô hình của Trung ương Hội cũng hướng dẫn cộng đồng tạo nên mối liên kết để thực hiện bảo vệ sức khỏe khi sử dụng hóa chất trong nông nghiệp như: Sử dụng thuốc trừ sâu đúng cách, sử dụng sản phẩm thực phẩm đúng cách, sản xuất hoa quả, thực phẩm có đạo đức. 

Về vấn đề biến đổi khí hậu và sức khỏe, Trung ương Hội luôn chú trọng và có những buổi đào tạo, tập huấn trong cộng đồng, phương pháp bảo vệ sức khỏe giúp chống chịu với biến đổi khí hậu, ứng phó với biến đổi khí hậu. Chẳng hạn, những người cao tuổi, trong thời tiết cực đoan như nắng nóng thì phải làm thế nào? Trong trường hợp bão lụt, thiên tai thì hoạt động như thế nào? 

Về vấn đề sức khỏe NCT, theo số liệu thống kế, tại Việt Nam, đến năm 2030 sẽ có khoảng 20 triệu NCT và hầu như người nào cũng có bệnh trong người. Với số lượng này, các bệnh viện không thể chăm sóc được hết, khoa lão khoa rất ít, các Trung tâm dưỡng lão có nhưng nhiều gia đình không có đủ kinh phí đưa người nhà vào và các cụ cũng không muốn vào nằm ở trong Trung tâm. Cho nên, việc CSSK tại cộng đồng NCT là một xu thế cần phát triển. Nhưng hiện nay, chúng ta chưa có 1 chính sách cụ thể, chưa có mô hình cụ thể và chưa có tổ chức cụ thể được giao về vấn đề CSSK NCT tại cộng đồng.

"Trong thời gian qua, Trung ương Hội cũng đã chỉ đạo Viện trưởng Viện Nghiên cứu sức khoẻ người cao tuổi và y tế cộng đồng xây dựng điểm CSSK NCT tại cộng đồng. Chúng tôi cũng mong muốn, đồng chí Phó Thủ tướng và Chính phủ chỉ đạo, cho phép Trung ương Hội được tham gia với Bộ Y tế để xây dựng mô hình CSSK NCT tại cộng đồng. Mô hình khi thực hiện theo xu hướng xã hội hóa sẽ nhận được sự tham gia của các tổ chức tư nhân nhiều hơn", PGS.TS. Nguyễn Huy Nga kiến nghị.

Đại diện cho các đơn vị trực thuộc Trung ương Hội, ông Phạm Đình Vương, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Văn phòng Đại diện Hội GDCSSKCĐ Việt Nam tại TP. HCM chia sẻ: "Trong thời gian vừa qua, phong trào GDCSSKCĐ ở khu vực miền Nam đã tổ chức rộng khắp, hội viên khu vực miền Nam rất phấn khởi bởi tôn chỉ mục đích của Hội là 'Đồng tâm hiệp lực phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng nòi giống, góp phần bồi dưỡng nhân tài cho đất nước'. Dưới sự chỉ đạo của thường trực Trung ương Hội, hàng tuần họp giao ban và triển khai rất nhiều chương trình hoạt động, các văn phòng đại diện tại nhiều khu vực đã họp trực tuyến thường xuyên và trực tiếp ở Hà Nội để cập nhật các chương trình, chỉ đạo của Trung ương Hội. Các hoạt động ở khu vực miền Nam đều nhận được sự hưởng ứng rộng rãi của các hội viên. Đặc biệt, trong thời gian vừa qua, chúng tôi đã kết hợp với cơ sở y tế, Hội NCT ở các xã, phường tổ chức nhiều chương trình, phổ biến kiến thức GDCSSKCĐ, kiến thức về y học cổ truyền cũng như y học hiện đại". 

Ông Phạm Đình Vương rất vui khi các chương trình như công tác xã hội thiện nguyện CSSKCĐ đều nhận được sự hưởng ứng từ các xã, phường. Nhân buổi làm việc này, thay mặt Hội viên văn phòng miền Nam thuộc Trung ương Hội, ông Phạm Đình Vương mong muốn nhận được nhiều sự quan tâm hơn nữa từ các cấp chính quyền địa phương để những hoạt động CSSK thiết thực, ý nghĩa này được lan tỏa rộng khắp, tạo nên một cộng đồng CSSK lành mạnh. 

Từ những ý kiến, cũng như kiến nghị của các Viện, Liên chi hội, văn phòng trực thuộc Hội, ông Nguyễn Hồng Quân, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội GDCSSKCĐ Việt Nam cho rằng, với phương châm mà Trung ương Hội đã đặt ra, trong những năm vừa qua, Trung ương Hội đang đi rất đúng đường lối, chủ trương, chính sách và các Nghị quyết của Đảng.

"Y tế cơ sở là nền tảng, y tế dự phòng là then chốt, do đó, Hội đang đi đúng theo phương châm này. Hoạt động GDCSSKCĐ được lan tỏa rộng rãi, đến từng thôn bản, xây dựng các Câu lạc bộ, cơ sở Chi hội, Liên chi hội. Tích cực tuyên truyền vận động, kể cả vận động dưỡng sinh, tâm lý dưỡng sinh, dinh dưỡng dưỡng sinh đều được đưa ra để tuyên tuyền cho người dân, hình thành một cộng đồng rất nhân ái. Phương thức hoạt động của Hội đi đúng vào chủ trương y tế dự phòng, tuyên truyền, vận động, nâng cao sức khỏe cộng đồng, đề cao, tăng cường vai trò của y tế cơ sở và sự hợp tác với Bộ Y tế. Chúng tôi cũng rất mừng vì đã nhấn mạnh được những nội dung cốt lõi này", ông Nguyễn Hồng Quân cho biết.

Ông Nguyễn Hồng Quân nhấn mạnh, hơn hết, những hoạt động GDCSSKCĐ của Trung ương Hội đều là miễn phí, điều mà Hội nhận lại được chính là những lời cảm ơn, sự cảm động của người dân. Do đó, càng làm, Hội lại càng nhận được những kết quả rất thực tế. Đơn cử như hoạt động dưỡng sinh tâm thể trong những năm qua đã giúp cho hàng trăm nghìn người khỏi bệnh, đây là điều rất đáng ngưỡng mộ, khâm phục.

Với phương châm đặt ra, ngay từ thời kỳ đầu, Trung ương Hội đã cùng nhau xây dựng những đề án CSSK tại cộng đồng, nâng cao năng lực y tế cơ sở,... đóng góp vào sự nghiệp chung của xã hội, của nhân dân. Tuy nhiên, Trung ương Hội cũng gặp rất nhiều khó khăn, từ nhận thức của cộng đồng, một số cơ quan chức năng và cả cơ chế chính sách.

Trong buổi làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Hội rất vui khi nhận được sự đánh giá rất cao của Phó Thủ tướng về hoạt động của Hội. Nhân buổi gặp mặt này, Trung ương Hội mong muốn, những hoạt động thiết thực của Hội có thể được ghi nhận, điểm tên và được tạo điều kiện trong các hoạt động nhiều hơn nữa.

Thay mặt Trung ương Hội, ông Nguyễn Hồng Quân gửi lời cảm ơn đến Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc ngày hôm nay; Cảm ơn Chủ tịch Hội NCT Việt Nam và các lãnh đạo Bộ đã bớt chút thời gian lắng nghe những phản ánh của Hội. Trung ương Hội hi vọng rằng, sau cuộc họp này, Hội GDCSSKCĐ Việt Nam sẽ nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện nhiều hơn nữa của các cơ quan chức năng, của Chính phủ, các Bộ, Ngành, các tổ chức xã hội,... để Trung ương Hội có điều kiện làm tốt hơn, đóng góp được nhiều hơn cho sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Thu Trang - Nguyễn Trang. Ảnh: Xuân Thắng