Phẫu thuật cấp cứu cho bệnh nhân bị tổn thương mạch máu não sau chấn thương sọ não

Bệnh nhân nam, 25 tuổi, bị tai nạn giao thông, cơ chế chấn thương sọ não đập đầu vào nền cứng, được sơ cứu tại cơ sở y tế ban đầu trong tình trạng ý thức tỉnh, tiếp xúc tốt, yếu nửa người bên trái tiến triển tăng dần. Bệnh nhân được cấp cứu tại bệnh viện tuyến tỉnh, chụp cắt lớp vi tính sọ não không tiêm thuốc cản quang và dựng mạch máu não. Tuy nhiên, trong những giờ đầu, trên phim cắt lớp vi tính sọ não không tiêm thuốc cản quang, chưa phát hiện tổn thương nhu mô não, không phát hiện các tổn thương thường gặp, sau chấn thương sọ não như tụ máu ngoài màng cứng, dưới màng cứng hay dập não máu tụ trong nhu mô não. Vì vậy bệnh nhân được điều trị tích cực thở oxy, chống phù não và theo dõi, mà chưa tìm hiểu nguyên nhân tại sao bệnh nhân có liệt ½ người kiểu trung ương, với liệt mặt trung ương cùng bên.

Bác sĩ, điều dưỡng Khoa Hồi sức Thần kinh cấp cứu và điều trị cho bệnh nhân nặng

Bệnh nhân được chuyển lên Khoa Hồi sức Thần kinh, Viện Thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, giờ thứ 24 sau chấn thương, trong tình trạng ý thức tỉnh, liệt nửa người trái nặng. Bệnh nhân được chụp ngay cắt lớp vi tính sọ não có tiêm thuốc cản quang và dựng mạch hệ thống mạch máu não. Kết quả cho thấy hình ảnh tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên phải và tổn thương nhồi máu não diện rộng bán cầu não bên phải.

Với mức độ tổn thương thiếu máu não rộng, bệnh nhân không còn chỉ định các biện pháp can thiệp tái thông mạch não nhằm phục hồi nhu mô não thiếu máu.

Bệnh nhân đã được điều trị tích cực thở oxy, chống phù não, điều chỉnh điện giải, phục hồi chức năng kết hợp y học cổ truyền. Tình trạng bệnh nhân được cải thiện dần, sức cơ tay chân bên trái được cải thiện hơn và bệnh nhân ổn định ra viện. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn có di chứng nặng nề sau khi điều trị với mức hồi phục chưa có khả năng đi lại và tự chăm sóc bản thân.

Tổn thương mạch máu não (thường là phình bóc tách động mạch não gây tắc mạch) sau chấn thương sọ não không phổ biến, chiếm tỷ lệ khoảng 1% các bệnh nhân chấn thương. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị tích cực ngay từ đầu, thì bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao và di chứng thần kinh vô cùng nặng nề.

Đại tá TS Lê Đình Toàn - CNK Khoa Hồi sức Thần kinh, Viện Thần kinh, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết: “Khi bác sĩ cấp cứu cho bệnh nhân sau chấn thương có tình trạng tổn thương thần kinh khu trú như rối loạn ý thức, liệt tay chân, liệt mặt, các bác sĩ cấp cứu cần tránh chủ quan, khi không thấy có tổn thương nhu mô não trên phim cắt lớp vi tính. Khi đó, bác sĩ cần thăm khám lâm sàng cẩn thận, đánh giá kỹ cơ chế chấn thương, tiến hành chụp mạch não cho bệnh nhân, để khảo sát, đánh giá nguy cơ tổn thương mạch não.

Khi phát hiện bệnh nhân có tình trạng tổn thương mạch máu não cần được nhanh chóng tiến hành hội chẩn liên chuyên khoa để thực các biện pháp điều trị tích cực các kỹ thuật can thiệp tái thông mạch não (với các chỉ định tối khẩn cấp như một cấp cứu đột quỵ thiếu máu não), nhằm cứu sống được tính mạng bệnh nhân và hạn chế các di chứng thần kinh nghiêm trọng.

Ngược lại, nếu chúng ta bỏ sót tổn thương đặc biệt tổn thương mạch máu não, không được xác định chẩn đoán sớm, người bệnh bị tổn thương mạch máu não sẽ có tổn thương thiếu máu não diện rộng lúc đó không còn chỉ định sử dụng các biện pháp tái thông mạch máu não. Hậu quả, nguy cơ tử vong tăng cao và bệnh nhân sống sót phải chịu đựng những di chứng nặng nề như rối loạn ý thức, rối loạn ngôn ngữ, liệt tay chân”.

Chính vì vậy, sau tai nạn giao thông ngoài các thương tổn thường gặp sau chấn thương chúng ta cần đặc biệt chú ý đến tổn thương mạch máu não. Không nên chủ quan mà cần theo dõi tình hình sức khỏe, nếu có bất thường, bệnh nhân cần nhanh chóng đến bệnh viện để các bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán chính xác, kịp thời, tránh hậu quả và biến chứng nặng nề xảy ra.

Theo Bệnh viện Trung ương Quân đội 108