Tìm hiểu chi tiết về thuốc Bắc

Thuốc Bắc là gì?

Thuốc Bắc tên tiếng anh là Chinese Herbs. Đây là một thuật ngữ dùng để chỉ các bài thuốc, vị thuốc chữa bệnh có nguồn gốc từ Trung Quốc, một quốc gia ở phía Bắc nước ta.

Thành phần chính của các vị thuốc Bắc là thảo mộc tự nhiên lành tính, được bào chế dưới dạng xử lý phần thừa, làm sạch và phơi khô. Có một số vị thuốc có thể dùng dưới dạng tươi như nhân sâm, hoặc một số lại có nguồn gốc từ động vật như vây cá mập, rượu tắc kè, rượu cá ngựa, cao hổ cốt, cao khỉ,…

Các bài thuốc này được sử dụng rộng rãi ở các nước chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Trung Hoa, trong đó có Việt Nam.

(Ảnh minh họa)

Phân biệt thuốc Bắc với thuốc Nam

Cả thuốc Bắc và thuốc Nam đều là những cây thuốc, vị thuốc có nguồn gốc từ tự nhiên. Cả hai nhóm thuốc này đều thuộc nhóm thuốc Đông y. Sở dĩ cần dùng tên gọi là thuốc Nam, Bắc bởi đây là cách gọi để phân biệt 2 nhóm thuốc này dựa vào nguồn gốc xuất xứ của thảo dược.

Thuốc Nam: Là những cây thuốc, vị thuốc từ dược liệu được trồng, phát triển hay mọc hoang dại tại Việt Nam. Theo đánh giá của những chuyên gia Đông y, thuốc Nam phát triển, sinh trưởng trên lãnh thổ Việt Nam nên phù hợp với cơ địa người Việt nhất.

Thuốc Bắc: Là những cây thuốc, vị thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc. Thực tế thì các vị thuốc Nam hay thuốc Bắc cùng có những công dụng trị bệnh tốt. Tuy nhiên, nhiều loại khi du nhập hay được vận chuyển từ Trung Quốc vào Việt Nam phải trải qua quá trình vận chuyển dài, điều kiện bảo quản hạn chế hoặc nhập lậu… Vì vậy, để bảo quản thuốc người ta phải sử dụng diêm sinh, lưu huỳnh hay thậm chí là thuốc chống mối, mọt… Do đó, nhiều người Việt đều tỏ ra e ngại về chất lượng của loại thuốc này.

Phân loại các vị thuốc Bắc

Thông thường có 4 cách để phân loại các vị thuốc Bắc.

Phân loại theo tính: Có 5 tính có bản là tính hàn (hay còn gọi là lạnh), tính lương (mát), tính nhiệt (nóng), tính ôn (ấm), tính bình (ổn định).

Phân loại theo vị. Thuốc Bắc cũng có thể được phân loại theo 5 vị: ngọt, chua, cay, đắng, mặn.

Phân loại theo nguyên liệu: Có 3 loại nguyên liệu từ động vật, thực vật và nguyên liệu khác. Trong các bài thuốc Bắc, thầy thuốc có thể lấy các bộ phận của một loài thực vật như: rễ, củ, thân, lá, hoa; hoặc bộ phận của động vật như: xương, da, nội tạng thậm chí là sừng, vây, móng. Ngoài ra các thầy thuốc cũng có thể sử dụng các khoáng chất, tinh thể như thạch tín, băng phiến, hoàng thổ để làm thuốc chữa bệnh.

Phân loại theo cách bào chế. Nhằm giúp cho người bệnh có thể tiện lợi trong quá trình sử dụng, các thầy thuốc ngày càng đa dạng cách bào chế bài thuốc của mình như: Thuốc dạng thang (đun, sắc hàng ngày); dạng bột tán (có thể hòa uống với nước trực tiếp hoặc bôi trực tiếp nếu gặp các bệnh về da); dạng viên hoàn tán, dạng cao…

Cách dùng thuốc Bắc hiệu quả

Tùy vào bệnh lý cần điều trị mà mỗi người sẽ có cách dùng thuốc Bắc khác nhau.

Dùng lúc thuốc nóng hay uống lạnh?

Theo các chuyên gia, cách dùng thuốc Bắc tốt nhất là nên dùng khi thuốc còn ấm vì khi đó cơ thể sẽ hấp thụ thuốc tốt nhất đồng thời không gây tình trạng đầy bụng.

Tuy nhiên với những bệnh nhân thể hàn như: cảm lạnh, phong hàn,… thì nên uống khi thuốc còn nóng để nâng cao tác dụng tán hàn của thuốc.

Với những bệnh nhân bị chứng nhiệt như: sốt cao, khô họng, miệng lở loét, đại tiện táo thì nên chờ thuốc nguội hãy dùng để tăng tác dụng thanh nhiệt, giải độc của thuốc

Các bệnh lý cần uống thuốc ấm thì khi sắc cần vặn nhỏ lửa. Ngược lại đối với bệnh lý cần uống nóng thì khi sắc cần lửa to và đối với vị thuốc cần uống lạnh thì cần kéo dài thời gian sắc.

Dùng thuốc Bắc vào thời điểm nào?

Thuốc Bắc có hiệu quả hay không ngoài việc phải vào dùng đúng bệnh, sắc đúng cách thì còn phải uống đúng giờ.

Những người chữa bệnh về gan, thận, dạ dày hoặc những bệnh từ lưng trở xuống nên uống trước ăn từ 30 -60 phút để cơ thể hấp thụ thuốc tốt.

Những người muốn bồi bổ sức khỏe thì nên ăn uống vào buổi sáng sớm khi chưa ăn gì.

Những người mắc các bệnh ở phía trên như tâm, ngực, phế… thì nên uống uống sau bữa ăn từ 20-30 phút.

Uống thuốc Bắc có tốt không?

Hầu hết các bài thuốc Bắc đều có công dụng chữa bệnh và tốt cho sức khỏe của mỗi người. Do được chiết xuất từ các dược liệu tự nhiên nên chúng khá an toàn, lành tính, giúp cải thiện tình trạng bệnh từ sâu bên trong.

Tuy nhiên để thuốc thực sự phát huy được hết công dụng của mình thì người bệnh cần phải điều trị đúng thuốc. Tuyệt đối không lạm dụng hoặc sử dụng bừa bãi vì chúng có thể gây ra những phản ứng phụ cho cơ thể. Tốt nhất người bệnh nên đi thăm khám, bắt mạch và cắt thuốc tại các cơ sở chuyên sâu, uy tín, đảm bảo nguồn gốc dược liệu rõ ràng.

* Cần lưu ý: Mỗi bài thuốc đều có công dụng, liều dùng, cách sử dụng khác nhau vì vậy trong quá trình điều trị người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc tránh làm mất dược tính của thuốc khiến bệnh dai dẳng kéo dài.

Uống thuốc Bắc có tác dụng gì? Bao lâu thì có tác dụng?

“Uống thuốc Bắc có tác dụng gì, bao lâu thì có tác dụng?” là câu hỏi được rất nhiều người tìm kiếm.

Như đã nói ở trên, mỗi một vị thuốc Bắc đều có công dụng, tính năng riêng của mình. Khi kết hợp với nhau theo liều lượng phù hợp, chúng sẽ giúp phát huy tối đa dược tính chữa bệnh: tăng cường sức khỏe, nâng cao thể trạng, an thần, chữa mất ngủ, chữa các bệnh về da, bệnh dạ dày, gan, thận, giúp lợi tiểu, giảm đau nhức do thoái hóa khớp, chữa ho, sốt, gout, các bệnh về tai- mũi-họng, các bệnh sinh lý, làm đẹp, tăng cân,…

Tuy có công dụng tuyệt vời trong chữa bệnh nhưng thời gian mang lại hiệu quả của thuốc Bắc sẽ không nhanh chóng, tức thì như thuốc Tân dược. Theo các chuyên gia:

Hiệu quả của thuốc Bắc thông thường sẽ đến sau 2-3 tháng điều trị vì vậy khi sử dụng người bệnh cần kiên trì, sử dụng liên tục, đều đặn.

Ngoài ra tác dụng của thuốc Bắc còn phụ thuộc vào cơ địa, thể chất và tình trạng bệnh của mỗi người. Do đó thời gian thuốc phát huy tác dụng ở mỗi người cũng sẽ khác nhau.

Trong trường hợp đã sử dụng thuốc một thời gian dài mà không thấy sức khỏe cải thiện, người bệnh nên đi gặp bác sĩ để được đưa lời khuyên kịp thời.

Ưu, nhược điểm của thuốc Bắc

Cũng giống như Tây Y phương pháp điều trị bệnh bằng thuốc Bắc cũng có những ưu điểm và nhược điểm riêng.

Ưu điểm

Dùng thuốc Bắc an toàn và lành tính: Hầu hết các vị thuốc Bắc đều là các thảo dược tự nhiên, sử dụng rễ, lá, hoa, quả của các cây thuốc quý sơ chế thủ công, không ngâm hóa chất nên rất lành tính với người bệnh, phù hợp mọi độ tuổi.

Hiệu quả bền vững: Các bài thuốc Đông y đều tác dụng sâu vào lục, phủ, ngũ, tạng của người bệnh nên sẽ có hiệu quả cao, bền vững, ngứa tái phát.

Ít gây tác dụng phụ: Sử dụng các bài thuốc Bắc sẽ hiếm khi gây tác dụng phụ cho gan, thận và dạ dày như Tây y.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm vượt trội thì việc dùng thuốc Bắc để chữa bệnh cũng tồn tại một vài hạn chế dưới đây:

Tác dụng chậm: Do các bài thuốc Bắc tập trung chủ yếu vào cải thiện tận gốc bệnh nên tác dụng đến sẽ chậm hơn các loại thuốc Tân dược. Thông thường phải sau khoảng thời gian từ 2-3 tháng người bệnh mới cảm nhận được tác dụng của các bài thuốc này.

Mất thời gian khi sử dụng: Việc sắc thuốc thường tốn khá nhiều thời gian từ 1-2 tiếng, quá trình sắc cũng cần tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc nên nhiều người sẽ cảm thấy rắc rối và mất thì giờ.

Thuốc bắc Ngâm rượu: Nên hay không nên?

Uống rượu nhiều sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu kết hợp rượu với các thảo dược quý và sử dụng chúng một cách hợp lí thì chúng lại có giá trị cao trong việc phòng tránh và điều trị bệnh.

Hiểu được điều đó, nên thuốc Bắc ngâm rượu đang trở thành một trong những phương pháp chữa bệnh được nhiều người áp dụng bởi tính hiệu quả và tiện dụng của nó.

Theo các chuyên gia Đông Y ngâm thuốc Bắc với rượu sẽ giúp nâng cao dược tính chữa bệnh. Bởi rượu chính là vị thuốc dẫn tốt nhất để đưa thuốc vào địa chi của bệnh ở lục phủ, ngũ tạng nhằm điều hòa khí huyết, đả thông kinh mạnh, nâng cao hiệu quả chữa bệnh lên gấp đôi.

Các thầy thuốc Đông y sẽ sử dụng rượu để tẩm, ngâm với các vị thuốc nhằm điều trị một số chứng bệnh như: khí huyết không lưu thông, ăn uống không tiêu hóa, tỳ vị hàn ăn uống kém, phong thấp nhức mỏi, yếu sinh lý,…

Dù có công dụng tốt giúp điều trị bác bệnh tuy nhiên nếu không biết cách ngâm và dùng rượu thuốc đúng thì chúng sẽ trở thành con dao hai lưỡi gây hại cho sức khỏe của người dùng.

Người bệnh nên dùng rượu thuốc trong bữa ăn để tránh tổn thương dạ dày, đồng thời dùng với một liều lượng vừa phải, đều đặn mỗi ngày. Tuyệt đối không lạm dụng rượu thuốc quá nhiều.

Tốt nhất khi sử dụng rượu thuốc, người bệnh cần thực hiện đúng sự chỉ dẫn của thầy thuốc hoặc chuyên gia để hạn chế thấp nhất tác hại của rượu mang lại.

Theo Tạp chí Y học