Bệnh nhân Covid-19 trẻ, khỏe trở nặng nhanh chóng do biến chủng Ấn

 Theo Tiểu ban Điều trị, đến sáng 22/5, hơn 2.000 bệnh nhân Covid-19 đang điều trị tại 75 cơ sở y tế cả nước. Trong số này, có 50 bệnh nhân tiên  lượng rất nặng, 26 bệnh nhân phải thở máy và 4 ca đặt ECMO gồm 2 ở Hà Nội, một TP HCM, một ở Bắc Ninh.

Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cơ sở 2, nơi đang điều trị cho hơn 400 bệnh nhân, trong đó 32 ca tiên lượng rất nặng. Về tình trạng lâm sàng, 23 người phải thở máy, 2 ca ECMO.

Bệnh nhân trở nặng nhanh

Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, hội chẩn các bệnh nhân hôm qua cho biết, chỉ trong gần một tháng, Việt Nam ghi nhận tới 2.000 bệnh nhân, tương đương số lượng bệnh nhân cả năm ngoái cộng lại. Đặc biệt, số lượng bệnh nhân nặng trong đợt dịch này khá cao.

Đánh giá của Tiểu ban Điều trị trong hội chẩn là các bệnh nhân thở oxy có thời gian chuyển nặng ngắn hơn những đợt dịch trước. Trong số các ca bệnh trở nặng nhanh, rồi diễn tiến nặng dần trở thành nguy kịch, có không ít bệnh nhân là người trẻ tuổi, không có bệnh lý nền.

Một bệnh nhân là nam bác sĩ 37 tuổi, không có bệnh lý nền, nhưng diễn biến tăng nặng nhanh. Anh phát hiện dương tính hôm 7/5, khi sốt, ho, tức ngực, được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh điều trị 4 ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân sốt cao liên tục 39-40 độ C, suy hô hấp tăng, phải thở oxy dòng cao, rồi chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Chỉ 4 tiếng đồng hồ sau khi vào viện, bệnh nhân diễn biến tăng nặng nhanh, được chỉ định can thiệp ECMO. Hình ảnh X-quang phổi cho thấy đã mờ lan tỏa 3/4 trường phổi.

Đây là bệnh nhân thứ hai trong tình trạng nguy kịch, phải đặt ECMO, ở Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương trong đợt dịch này. Người thứ nhất là "bệnh nhân 3019", nam, 54 tuổi, quê Thái Bình.

Ngoài ra, thai phụ 35 tuổi ở Hà Nội, phát hiện dương tính hôm 9/5, sau hơn một tuần vào viện phải thở máy qua ống nội khí quản, vẫn còn sốt cao, được điều trị an thần, giãn cơ. Trường hợp trở nặng cấp tính này được các chuyên gia hàng đầu khuyến nghị cần hội chẩn với sản khoa liên tục.

Các chuyên gia hội chẩn bệnh nhân nặng ngày 21/5. Ảnh: Lê Hảo.

Việt Nam đến nay đã trải qua 3 đợt dịch và đang ở đợt dịch thứ 4. Với đợt dịch đầu tiên, có một số bệnh nhân nặng, nhưng không có tử vong. Đợt dịch thứ 2 ở Đà Nẵng (tháng 7-8/2020) vẫn với chủng virus lần đầu tìm thấy ở Vũ Hán (Trung Quốc) như đợt một, nhưng bùng phát trong bệnh viện khiến 35 ca tử vong, chủ yếu là bệnh nhân rất nặng, có nhiều bệnh nền.

Đợt dịch thứ 3 ở Hải Dương (tháng 1/2021) chủ yếu với biến chủng Anh (B.117) khiến hàng trăm người mắc nhưng hầu hết ở những người trẻ, số ca nặng không nhiều và không có ca tử vong.

Trong đợt dịch thứ 4, tính từ ngày 27/4 đến nay đã ghi nhận khoảng 2.000 ca, 6 người tử vong. Giải trình tự gene virus các bệnh nhân đợt này chủ yếu nhiễm biến chủng Ấn Độ và Anh. Biến chủng Ấn Độ được ghi nhận tại Việt Nam lần đầu tiên hôm 30/4, với kết quả giải trình tự gene của nhân viên khách sạn ở Yên Bái. Nhân viên này lây nhiễm bởi nhóm chuyên gia Ấn Độ nhập cảnh cách ly tại khách sạn Như Nguyệt.

Bộ Y tế đánh giá diễn biến Covid-19 hết sức phức tạp, xuất hiện nhiều chùm ca nhiễm trong cộng đồng tại nhiều địa phương. Đặc biệt đã xuất hiện các biến chủng virus mới lây nhiễm nhanh hơn, mạnh hơn và có khả năng làm tình trạng bệnh nặng lên.

Người trẻ, khỏe khi mắc Covid-19 có đáng lo không? Người tuổi cao, có bệnh lý nền là yếu tố nguy cơ tử vong của bệnh Covid-19 thực chất là gì? là những câu câu hỏi đang được đặt ra trong đợt dịch này.

Người trẻ cũng đáng lo

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, phân tích khi so sánh giữa nguy cơ tử vong của các nhóm bệnh nhân khác nhau, các nhà thống kê thường dùng khái niệm tỷ suất chênh (Odd Ratio- OR) để đo lường sự tác động của các yếu tố đến các nguy cơ mắc bệnh hay tử vong.

Thống kê trên 64.781 bệnh nhân Covid-19 nặng tại 592 bệnh viện ở Mỹ năm 2020 cho thấy: Tỷ lệ tử vong chung ở các bệnh nhân Covid-19 nặng khoảng 20,3%. So với nhóm 18-34 tuổi thì nguy cơ tử vong của nhóm bệnh nhân trên 80 tuổi có tỷ suất chênh OR=16,2. So với người khỏe mạnh thì nhóm bệnh nhân có bệnh tiểu đường nguy cơ tử vong cao hơn với tỷ suất chênh OR=1,9.

Điều này có nghĩa là mỗi 100 bệnh nhân nặng tiền sử trẻ khỏe có khoảng 20 người tử vong, thì nhóm 100 bệnh nhân trên 80 tuổi sẽ tử vong khoảng 80 người. Cùng lứa tuổi, nhóm bình thường tử vong 20 người thì nhóm có bệnh tiểu đường sẽ tử vong khoảng 32 người.

"Khi nhiễm Covid-19, bất kỳ ai hay lứa tuổi nào đều có khả năng diễn biến nặng, đều có thể tử vong", bác sĩ Cấp nhấn mạnh.

Ông nêu ví dụ ngay từ đầu vụ dịch, tại Vũ Hán ghi nhận bác sĩ Lý Văn Lượng mới 34 tuổi tử vong. Sau đó một loạt những người nổi tiếng khỏe mạnh như nữ cầu thủ Elham Sheikhi của Iran tử vong ở tuổi 23, lực sĩ Victor Luna ở Brazil qua đời vì Covid-19 ở tuổi 37, lực sĩ đa tài Dmitriy Stuzhuk ở Ukraina - một người không chịu tin rằng có bệnh Covid-19 đã qua đời vì chính bệnh này ở tuổi 33.

Theo bác sĩ Cấp, nguy cơ tử vong phụ thuộc vào nhiều yếu tố, có thể kể đến do cơ địa, tuổi tác, các bệnh lý kèm theo và khả năng miễn dịch giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật. Nguy cơ này cũng phụ thuộc vào diễn biến và độc lực của từng chủng virus. Nó cũng phụ thuộc nhiều vào khả năng chẩn đoán, điều trị của các thầy thuốc, khả năng cung cấp về giường bệnh, nhân lực, oxy, thuốc men và trang bị hồi sức cấp cứu của hệ thống y tế.

"Thực tế tại Ấn Độ hiện nay cho thấy khi hệ thống y tế bị quá tải thì không thể đảm bảo được việc điều trị có hiệu quả", bác sĩ Cấp nói.

Bác sĩ Cấp cũng nhấn mạnh, ở đợt dịch thứ 4 đang xảy ra tại Việt Nam, giải trình tự gene cho thấy bệnh nhân chủ yếu nhiễm biến chủng Ấn Độ (B.1.617.2). Vụ dịch này có quy mô và tính phức tạp cao hơn các vụ dịch trước vì nó bùng phát cả ở trong những bệnh viện, nơi có nhiều người bệnh nặng, nhiều bệnh lý nền, cả ở trong cộng đồng nhiều dịa phương, cả ở trong các khu công nghiệp lớn.

6 bệnh nhân trong đợt dịch này đã tử vong, đa số cao tuổi, trong đó một người mới 37 tuổi, có nhiều bệnh lý nền đi kèm. Song, bác sĩ Cấp nhấn mạnh đang còn rất nhiều bệnh nhân nặng.

Bác sĩ Cấp cho rằng đặc điểm diễn biến bệnh do chủng virus mới, còn đang cần nghiên cứu tiếp. Tuy nhiên, bác sĩ Cấp nhấn mạnh, để hạn chế tỷ lệ tử vong, "chúng ta không chỉ lưu tâm đến nhóm bệnh nhân có tuổi, có bệnh nền mà còn phải đảm bảo việc điều trị tốt cho cả nhóm người trẻ khỏe". Điều đó đòi hỏi phải nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị ở tất cả các tuyến, ưu tiên nguồn lực, đảm bảo cung cấp đầy đủ thuốc, vật tư hóa chất và trang thiết bị phục vụ công tác khám và điều trị.

"Hơn hết, mỗi người đều phải thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh như thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế, tuân thủ các chỉ định cách ly giãn cách khi được yêu cầu để hạn chế số người mắc không vượt quá khả năng đáp ứng của hệ thống điều trị", bác sĩ khuyến cáo.

Lê Nga