Góp ý cho Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV: Đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường bền vững từ giới khoa học

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về môi trường: biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, suy thoái tài nguyên thiên nhiên... Đây là những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, an ninh năng lượng, an ninh lương thực và sự phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, việc đưa nội dung bảo vệ môi trường vào Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV không chỉ là đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn trong chiến lược phát triển quốc gia.

Phát biểu khai mạc, TSKH. Phan Xuân Dũng – Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam – nhấn mạnh: “LHHVN với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, có trách nhiệm đóng góp những ý kiến xác đáng, khách quan, khoa học vào Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng, đặc biệt là các nội dung liên quan đến bảo vệ môi trường – một vấn đề đang trở nên cấp bách”.

TSKH. Phan Xuân Dũng – Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo

Mở đầu phần thảo luận, TS. Lê Công Lương – Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác Quốc tế của LHHVN – đã trình bày tham luận với chủ đề: “Phát huy vai trò của hệ thống chính trị và Liên hiệp Hội Việt Nam trong bảo vệ môi trường.” Ông cho rằng, để bảo vệ môi trường hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp và người dân. Trong đó, LHHVN với mạng lưới hơn 140 hội ngành toàn quốc và hàng chục liên hiệp hội cấp tỉnh, đóng vai trò là cầu nối giữa trí thức khoa học và các nhà hoạch định chính sách.

TS. Lê Công Lương đề xuất, Dự thảo Văn kiện nên nhấn mạnh hơn vai trò tư vấn, phản biện và giám sát của các tổ chức khoa học - kỹ thuật đối với chính sách môi trường. Bên cạnh đó, cần tăng cường nguồn lực, cơ chế phối hợp và chính sách ưu tiên cho các hoạt động nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ thân thiện với môi trường.

Quang cảnh buổi hội thảo

Phân tích sâu sắc về vai trò của khoa học và công nghệ trong bảo vệ môi trường, PGS.TS. Lưu Đức Hải – chuyên gia thuộc Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam – đã chia sẻ, trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh, việc ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), cảm biến môi trường, năng lượng tái tạo... sẽ mở ra nhiều giải pháp đột phá cho các vấn đề môi trường hiện nay.

PGS.TS. Lưu Đức Hải – chuyên gia thuộc Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam chia sẻ tại hội thảo

PGS.TS. Lưu Đức Hải cũng nhấn mạnh rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ dừng ở công nghệ, mà còn phải được thể hiện trong thể chế, cơ chế chính sách, mô hình quản trị môi trường và giáo dục cộng đồng. Do đó, cần có một chương trình quốc gia về khoa học - công nghệ trong bảo vệ môi trường, gắn kết giữa nghiên cứu với thực tiễn sản xuất và quản lý.

Một trong những nội dung được quan tâm tại hội thảo là vấn đề tài nguyên nước. PGS.TS. Hoàng Thái Đại – chuyên gia đến từ Hội Thủy lợi Việt Nam – trình bày báo cáo “Bảo vệ tài nguyên nước ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp.” Theo ông, nước là tài nguyên thiết yếu cho sinh hoạt, sản xuất và duy trì hệ sinh thái, nhưng đang chịu áp lực lớn do khai thác quá mức, ô nhiễm và biến đổi khí hậu.

PGS.TS. Hoàng Thái Đại cho biết, khoảng 60% nguồn nước mặt của Việt Nam bắt nguồn từ các quốc gia khác, vì vậy việc đảm bảo an ninh nguồn nước phụ thuộc không nhỏ vào hợp tác quốc tế. Trong nước, hệ thống giám sát chất lượng nước còn hạn chế, công tác quy hoạch và quản lý tài nguyên nước còn chồng chéo. Để giải quyết vấn đề này, ông kiến nghị cần hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quản lý lưu vực sông, tăng cường đầu tư cho hạ tầng cấp nước và xử lý nước thải, đồng thời đẩy mạnh truyền thông, giáo dục cộng đồng về sử dụng nước tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước.

Từ các nội dung trao đổi, hội thảo đã thống nhất đề xuất một số kiến nghị chính gửi tới Ban soạn thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV:

• Khẳng định vai trò trung tâm của bảo vệ môi trường trong định hướng phát triển bền vững.

• Tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong quản lý và xử lý các vấn đề môi trường.

• Phát huy vai trò của các tổ chức khoa học – kỹ thuật như LHHVN trong tư vấn, phản biện, giám sát chính sách và kết nối cộng đồng trí thức.

• Xây dựng thể chế, chính sách ưu tiên cho bảo vệ tài nguyên nước, không khí, đất và đa dạng sinh học, gắn với chiến lược kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

• Đẩy mạnh giáo dục môi trường và nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là trong các trường học, doanh nghiệp và cơ quan hành chính.

Hội thảo đã khép lại trong tinh thần khoa học, cởi mở và trách nhiệm. Những ý kiến tâm huyết từ giới chuyên môn sẽ góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện nội dung bảo vệ môi trường trong Dự thảo Văn kiện, định hướng cho sự phát triển xanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn tới.

Thanh Tùng