Hà Nội: Cụ bà 85 tuổi "thoát hiểm ngoạn mục" sau 6 giờ đại phẫu Whipple

Nhập viện trong tình trạng nặng, tiền sử điều trị phức tạp

Bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Phẫu thuật Gan mật - Tiêu hóa, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng gầy yếu, da và củng mạc mắt vàng rõ, ho nhiều. Các xét nghiệm ghi nhận chức năng gan bình thường nhưng thiếu máu nặng (hemoglobin 78g/l so với mức bình thường 120–175g/l), bạch cầu tăng cao 6,6 G/L, CRP tăng mạnh 117mg/L (bình thường <5mg/L), cho thấy tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng.

Chụp X-quang ngực phát hiện viêm phổi. Siêu âm và CT ổ bụng ghi nhận ống mật chủ giãn đến 15mm, không có sỏi; ống tụy giãn 10mm. Đặc biệt, trong tá tràng có khối u kích thước 32x42mm chèn ép gây hẹp lòng ruột. Nội soi dạ dày phát hiện ổ loét sùi lớn có phủ giả mạc. Bệnh nhân được chẩn đoán tắc mật do u tá tràng kèm theo viêm phổi.

Trước đó 4 tháng, bà L bắt đầu xuất hiện tình trạng vàng da tăng dần, ăn kém, gầy sút. Tại bệnh viện tuyến trước, bà được chẩn đoán u bóng Vater và điều trị nội khoa kèm dẫn lưu mật qua da do không đủ điều kiện phẫu thuật và được xuất viện. Tuy nhiên, sau 1 tháng điều trị tại nhà, bệnh không cải thiện, u tiếp tục phát triển gây đau, mệt mỏi, chán ăn. Gia đình đã chuyển bà tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

(Ảnh: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương)

Phẫu thuật Whipple – Quyết định khó khăn nhưng thành công ngoài mong đợi

Theo TS.BS. Nguyễn Minh Trọng, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Gan mật - Tiêu hóa, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, ca bệnh của cụ bà L là một trường hợp khó, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng trước khi can thiệp. “Phẫu thuật cắt khối u tá tụy (Whipple) là phương pháp điều trị triệt để duy nhất đối với các khối u ác tính vùng tá tràng – bóng Vater. Tuy nhiên, với bệnh nhân lớn tuổi như bà L, lại có sẵn bệnh nền tăng huyết áp và thể trạng suy kiệt, nguy cơ biến chứng và tử vong sau mổ là rất cao. Vì vậy, quyết định phẫu thuật chỉ được đưa ra sau khi chúng tôi đã hội chẩn liên chuyên khoa và đánh giá toàn diện nguy cơ – lợi ích", TS Trọng cho biết.

Trước khi bước vào cuộc mổ, bệnh nhân được điều trị nội khoa tích cực trong 9 ngày nhằm cải thiện thể trạng và kiểm soát nhiễm trùng. Các bác sĩ đã truyền hồng cầu, bổ sung albumin và sử dụng kháng sinh mạnh để đảm bảo bệnh nhân đủ điều kiện bước vào ca đại phẫu.

Ca mổ kéo dài 6 giờ, chia hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiến hành trong 3 giờ được thực hiện bằng phẫu thuật nội soi giải phóng các thành phần và nạo vét hạch. Giai đoạn sau là mổ phanh bụng kéo dài lập lại lưu thông tiêu hóa được thực hiện tại 3 miệng nối tụy - dạ dày; mật - ruột và dạ dày - ruột. Quá trình mổ nội soi giai đoạn đầu giúp giảm thời gian mổ phanh bụng kéo dài, giảm đau sau mổ và bệnh nhân hồi phục nhanh hơn những bệnh nhân mổ phanh hoàn toàn. Ca mổ mất máu không đáng kể và được gây mê nội khí quản, với sự kiểm soát chặt chẽ các chỉ số sinh tồn.

TS.BS. Nguyễn Minh Trọng cho biết thêm: “Phẫu thuật đã nạo vét hạch triệt để, loại bỏ khối u và khôi phục lưu thông đường tiêu hóa – mật. Nhưng vấn đề khó khăn để điều trị triệt căn ung thư tụy ở người cao tuổi sẽ gặp nhiều nguy cơ và biến chứng hơn so với bình thường”.

Sau mổ một tuần, sức khỏe bệnh nhân cải thiện rõ rệt: ăn uống ngon miệng trở lại, đường mật lưu thông tốt, các chỉ số huyết học, viêm nhiễm trở về bình thường, da hết vàng.

“Ung thư tụy là một trong những bệnh ung thư nguy hiểm và có tiến triển âm thầm. Các dấu hiệu điển hình bao gồm đau âm ỉ vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải, vàng da – vàng mắt do khối u chèn ép đường mật, sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn, nôn, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, hoặc đột ngột mắc đái tháo đường không rõ nguyên nhân", TS.BS. Nguyễn Minh Trọng nhấn mạnh.

Hiện nay, một số yếu tố nguy cơ đã được xác định có liên quan đến ung thư tuyến tụy như: Hút thuốc lá (tăng nguy cơ gấp 2-3 lần), béo phì, ít vận động, tiểu đường, viêm tụy mạn tính, yếu tố di truyền ((chiếm 5–10% các ca ung thư tụy)và chế độ ăn không lành mạnh (ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường…). Vì vậy, “Mỗi người cần chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, không hút thuốc, ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bất thường", TS. Trọng khuyến cáo.

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương