Nguyên tắc điều trị tăng huyết áp

Điều trị tăng huyết áp (THA) là một quá trình lâu dài, cần sự theo dõi thường xuyên, phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ điều trị. Ngoài ra, để đạt được hiệu quả điều trị, còn cần kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và các bệnh lý đi kèm. Điều trị THA bao gồm điều trị không dùng thuốc và điều trị dùng thuốc.

Điều trị không dùng thuốc

Điều trị không dùng thuốc hay thay đổi lối sống là điều trị nền tảng dù THA đang ở giai đoạn nào. Ở một số bệnh nhân tiền THA, THA độ 1 việc tích cực thay đổi lối sống có thể giúp kiểm soát tốt huyết áp mà chưa cần sử dụng đến thuốc hạ áp.

- Chế độ ăn hợp lý: Giảm ăn muối (dưới 5g/ngày), đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng; tăng cường rau xanh, hoa quả tươi (400g/ngày); hạn chế thức ăn nhiều cholesterol, axit béo no (các loại thịt, trứng, mỡ động vật, thức ăn nhanh, sữa và các sản phẩm từ sữa), thức ăn chế biến sẵn và đồ uống có gas.

- Duy trì cân nặng lý tưởng: BMI 18.5-22.9 kg/m2; vòng bụng dưới 90cm (nam) và dưới 80cm (nữ). Chỉ số khối cơ thể (BMI) = cân nặng (tính bằng kg)/[chiều cao x chiều cao(tính bằng m)].

- Hạn chế tối đa rượu, bia: uống không quá 2 đơn vị cồn/ngày (nam), 1 đơn vị cồn/ngày (nữ). 

- Ngừng hút thuốc cũng như tránh xa môi trường có khói thuốc.

- Tăng cường hoạt động thể lực: tối thiểu 150 phút/tuần; hoạt động ít nhất ở mức độ vừa phải (đi bộ, làm việc nhà) 5 ngày/tuần, mỗi ngày 30-60 phút.

- Tránh lo âu, căng thẳng; thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý, tránh bị lạnh đột ngột.

Điều trị dùng thuốc

Việc sử dụng thuốc được cá thể hóa dựa vào các đặc điểm của từng bệnh nhân, ưu tiên lựa chọn và phối hợp các nhóm thuốc nhằm đạt được huyết áp mục tiêu sớm, ít tác dụng phụ, có thể sử dụng lâu dài. Một số nhóm thuốc được khuyến cáo điều trị THA được chứng minh giảm nguy cơ biến cố tim mạch: lợi tiểu dạng Thiazide, ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể AT1, chẹn kênh canxi, ức chế beta giao cảm. 

Ngoài ra, để đạt được hiệu quả điều trị lâu dài với liều lượng tối thiểu, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị, uống đúng thuốc, đủ liều, không tự ý bỏ thuốc hay giảm liều khi không có chỉ định của bác sĩ, thường xuyên theo dõi huyết áp tại nhà hoặc tại phòng khám, tái khám đúng hẹn để được đánh giá và chỉnh thuốc định kỳ.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh