Nhận biết sớm bệnh vảy nến và cách điều trị hiệu quả

 Nguyên nhân gây bệnh vảy nến

Vảy nến là một bệnh da liễu mãn tính và phức tạp, có liên quan chặt chẽ đến rối loạn miễn dịch, mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ. Bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch, đặc biệt là tế bào T, hoạt động sai lệch, kích thích phản ứng viêm và khiến tế bào sừng trên da tăng sinh bất thường. Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khiến bệnh có xu hướng xuất hiện theo dòng họ.

Theo các chuyên gia, vảy nến thường khởi phát khi có tác nhân từ môi trường kích hoạt hệ miễn dịch phản ứng thái quá. Điều này lý giải vì sao bệnh dễ tái phát hoặc trở nặng khi gặp các yếu tố thuận lợi từ bên ngoài.

Một số yếu tố khởi phát phổ biến gồm: chấn thương da (hiện tượng Koebner), cháy nắng, nhiễm trùng (như HIV hoặc liên cầu khuẩn gây vảy nến thể giọt). Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc (như thuốc chẹn beta, lithium), căng thẳng kéo dài, thói quen uống rượu, hút thuốc và béo phì cũng có thể thúc đẩy bệnh tiến triển.

Vảy nến là một bệnh da liễu mãn tính và phức tạp (ảnh minh họa) 

Dấu hiệu nhận biết và triệu chứng của bệnh vảy nến

Vảy nến là bệnh da mãn tính đặc trưng bởi các tổn thương da dạng mảng hoặc sẩn, thường xuất hiện ở những vùng như da đầu, khuỷu tay, đầu gối, vùng thắt lưng, mông và cơ quan sinh dục. Các vùng da bị ảnh hưởng có thể có màu hồng hoặc đỏ trên nền da sáng, hoặc màu tím trên nền da tối. Mặc dù màu sắc có thể khác nhau theo sắc tố da, nhưng các đặc điểm như bong vảy, ranh giới rõ ràng và phân bố lại khá giống nhau ở mọi đối tượng. Trong một số trường hợp, tổn thương có thể lan rộng do các mảng vảy kết hợp lại với nhau.

Thể phổ biến nhất là vảy nến thể mảng, chiếm khoảng 90% trường hợp. Dạng này thường biểu hiện dưới dạng các mảng hồng ban rõ rệt, phủ vảy dày màu bạc hoặc trắng, có bề mặt sáng bóng. Tổn thương xuất hiện theo từng đợt, có thể tự thoái lui hoặc bùng phát tùy vào các yếu tố kích thích.

Đặc biệt, khoảng 5 - 30% người bệnh vảy nến có nguy cơ tiến triển thành viêm khớp vảy nến, một biến chứng nghiêm trọng có thể gây sưng đau khớp, biến dạng hoặc phá hủy khớp nếu không được điều trị kịp thời.

Vảy nến thường xuất hiện ở những vùng như da đầu, khuỷu tay (ảnh minh họa)

Phương pháp điều trị vảy nến hiện đại

Mặc dù vảy nến chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp kiểm soát hiệu quả triệu chứng, giảm viêm và làm chậm quá trình tăng sinh tế bào da. Tùy theo mức độ nghiêm trọng, bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Với các trường hợp nhẹ đến trung bình, thuốc điều trị tại chỗ như kem bôi corticoid, retinoid, dẫn xuất vitamin D, hoặc axit salicylic thường được ưu tiên. Những sản phẩm này giúp làm dịu vùng da bị tổn thương, giảm bong tróc và hạn chế sự phát triển bất thường của tế bào sừng.

Trong các trường hợp nặng hoặc lan rộng, cần đến liệu pháp toàn thân như thuốc ức chế miễn dịch (methotrexate, cyclosporine), retinoid đường uống hoặc thuốc sinh học là các chế phẩm hiện đại nhắm trúng đích vào các phân tử gây viêm. Những liệu pháp này giúp kiểm soát hoạt động miễn dịch quá mức và ngăn ngừa tổn thương lan rộng.

Ngoài ra, quang trị liệu sử dụng tia cực tím (UVB, PUVA) hoặc ánh sáng mặt trời có kiểm soát cũng mang lại hiệu quả tích cực. Phương pháp này giúp làm chậm sự phát triển của tế bào da bằng cách tiêu diệt các tế bào miễn dịch hoạt động quá mức, đặc biệt hữu ích với vảy nến mức độ nhẹ đến trung bình, hoặc khi các phương pháp khác không đáp ứng tốt.

Lưu ý: Trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào dù là thuốc bôi, thuốc uống, liệu pháp sinh học hay quang trị liệu, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được đánh giá chính xác tình trạng và lựa chọn phác đồ phù hợp. Việc tự ý điều trị hoặc lạm dụng thuốc có thể khiến bệnh tiến triển nặng hơn hoặc gây tác dụng phụ nghiêm trọng.

Hoàng My (Tổng hợp)