Viêm gan A: Cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Viêm gan A nguy hiểm đến mức nào?

Viêm gan A nhìn chung là một bệnh cấp tính có thể tự khỏi, cơ thể thường hồi phục hoàn toàn mà không cần điều trị đặc hiệu. Khác với viêm gan B và C, virus HAV không gây bệnh gan mạn tính hay dẫn đến xơ gan, điều này giúp người bệnh phần nào yên tâm về tiên lượng lâu dài.

(Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, không nên chủ quan. Trong một số trường hợp hiếm gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc mắc bệnh gan từ trước, viêm gan A có thể tiến triển nặng và gây suy gan cấp tính. Đây là biến chứng nguy hiểm, cần được phát hiện và xử lý kịp thời tại cơ sở y tế.

Triệu chứng thường gặp khi mắc viêm gan A

Sau khi nhiễm virus HAV, các triệu chứng của viêm gan A thường xuất hiện trong vòng 2 đến 6 tuần. Tuy nhiên, không phải ai cũng có biểu hiện rõ ràng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, bệnh có thể diễn tiến âm thầm hoặc không có triệu chứng.

Khi có biểu hiện, giai đoạn đầu của viêm gan A thường giống với cảm cúm thông thường. Người bệnh có thể thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, sốt nhẹ, đau cơ hoặc đau khớp.

(Ảnh minh họa)

Ở giai đoạn sau, các dấu hiệu liên quan trực tiếp đến gan sẽ trở nên rõ rệt hơn. Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc tức nhẹ vùng bụng phía trên bên phải, vị trí của gan. Đồng thời, các thay đổi trong bài tiết cũng xuất hiện: nước tiểu sẫm màu như nước trà, phân nhạt màu như đất sét do gan bị tổn thương và quá trình bài tiết mật bị rối loạn.

Dấu hiệu đặc trưng nhất là vàng da, vàng mắt  xảy ra khi bilirubin tích tụ trong máu. Một số người còn cảm thấy ngứa toàn thân do rối loạn chuyển hóa mật.

Các triệu chứng thường kéo dài dưới hai tháng, nhưng trong một số trường hợp, có thể kéo dài đến sáu tháng. Việc theo dõi và chăm sóc y tế đúng cách là cần thiết để đảm bảo phục hồi hoàn toàn và tránh biến chứng.

Các con đường lây nhiễm của virus viêm gan A

Viêm gan A chủ yếu lây qua đường phân – miệng, nghĩa là virus từ phân của người nhiễm bệnh có thể xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh thông qua thực phẩm hoặc nước uống bị ô nhiễm. Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất, đặc biệt trong môi trường có điều kiện vệ sinh kém. Virus có thể tồn tại trong thực phẩm chưa được nấu chín kỹ hoặc trong nước uống không qua xử lý, khiến nguy cơ lây lan trong cộng đồng rất cao.

Ngoài ra, việc tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh cũng có thể dẫn đến lây truyền, nhất là khi tay bị nhiễm virus (qua nước bọt, nước tiểu) và vô tình đưa lên miệng. Những thói quen vệ sinh kém như không rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc dùng chung các vật dụng cá nhân như ly, chén, bàn chải đánh răng… cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Virus viêm gan A cũng có thể lây qua quan hệ tình dục, đặc biệt là quan hệ qua đường hậu môn. Tuy nhiên, đường lây này ít gặp hơn. Lây qua đường máu là trường hợp hiếm, vì lượng virus trong máu thường không cao và chỉ xuất hiện trong giai đoạn rất sớm của bệnh.

Phương pháp điều trị và phòng ngừa viêm gan A

Hiện nay, viêm gan A chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Các biện pháp điều trị chủ yếu nhằm hỗ trợ cơ thể phục hồi tự nhiên và giảm nhẹ triệu chứng. Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống đủ chất để đảm bảo năng lượng, đồng thời bù nước và điện giải, đặc biệt nếu có dấu hiệu nôn mửa hoặc tiêu chảy.

Trong quá trình hồi phục, cần tuyệt đối tránh rượu bia và các loại thuốc ảnh hưởng đến gan, đặc biệt là thuốc không kê đơn. Mặc dù phần lớn các trường hợp sẽ tự khỏi trong vòng vài tuần đến vài tháng, việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi sức khỏe định kỳ là rất quan trọng để phòng ngừa biến chứng.

Về phòng bệnh, tiêm vaccine viêm gan A là biện pháp hiệu quả và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo rộng rãi. Vaccine gồm 2 mũi tiêm, cách nhau khoảng 6 - 12 tháng, giúp tạo miễn dịch lâu dài, bảo vệ cả cá nhân và cộng đồng khỏi nguy cơ lây nhiễm.

Bên cạnh đó, giữ vệ sinh cá nhân và thực phẩm là yếu tố then chốt trong phòng ngừa. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, ăn chín uống sôi, đảm bảo nguồn nước sạch và xử lý chất thải hợp vệ sinh là những thói quen cần thiết để hạn chế lây lan virus trong cộng đồng.

Hoàng My (Tổng hợp)