Bài phát biểu của Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan tại Hội nghị cấp cao lần thứ 49 của Hội đồng điều hành Quỹ Toàn cầu

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ban ngành Trung ương!

Kính thưa:

Ông Donald Kaberuka(Đô-na-ka-be-ru-ka), Chủ tịch Hội đồng quản trị Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét

Kính thưa các Quý vị khách quí!

Thưa toàn thể Hội nghị!

Trước hết, thay mặt Bộ Y tế Việt Nam, Tôi nhiệt liệt chào mừng các quý vị đại biểu quốc tế, đại biểu trong nước đến tham dự Hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng điều hành Quỹ Toàn cầu tại Việt Nam ngày hôm nay.

Thưa Hội nghị!

Chúng ta đều biết rằng vào năm 2002, trong một hành động thể hiện tinh thần đoàn kết và lãnh đạo toàn cầu phi thường, thế giới đã cùng nhau thành lập Quỹ Toàn cầu để chống lại những đại dịch nguy hiểm nhất mà nhân loại phải đối mặt, đó là dịch bệnh HIV/AIDS, Lao và Sốt rét.

Đây là một phong trào toàn cầu nhằm đánh bại dịch bệnh HIV/AIDS, Lao, Sốt rét và đảm bảo một tương lai lành mạnh hơn, an toàn hơn cho tất cả mọi người. Trong hơn 20 năm qua, Quỹ Toàn cầu đã nỗ lực tài trợ hơn 55 tỷ đô la Mỹ, cứu sống 50 triệu người và giảm được hơn một nửa tỷ lệ tử vong do ba căn bệnh này ở các quốc gia được tài trợ.

Thưa Hội nghị!

Việt Nam là một trong những quốc gia may mắn nhận được sự hỗ trợ quý báu của Quỹ toàn cầu từ vòng đầu tiên vào năm 2003. Kể từ đó đến nay, Quỹ Toàn cầu đã tài trợ không hoàn lại cho Việt Nam hơn 650 triệu đô la Mỹ cho các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, Lao và Sốt rét. Với sự hỗ trợ cả về kỹ thuật và kinh phí từ Quỹ Toàn cầu, cùng với những cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ và sự đồng lòng của nhân dân, chúng ta rất đáng tự hào về kết quả phòng, chống dịch bệnh HIV/AIDS, Lao và Sốt rét đã đạt được đến ngày hôm nay.

Về HIV/AIDS: Sau hơn 30 năm kể từ ca nhiễm HIV đầu tiên vào năm 1990, đến nay là năm thứ 15 liên tiếp, dịch HIV/AIDS ở Việt Nam được kiểm soát và liên tục đà giảm trên cả 3 tiêu chí đó là: (1) giảm số người nhiễm mới HIV được phát hiện; (2) giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và (3) giảm số người tử vong liên quan đến AIDS. Trong 20 năm qua, với sự đóng góp to lớn của Quỹ toàn cầu, chương trình phòng chống HIV/AIDS đã dự phòng lây nhiễm HIV cho gần 1 triệu người, cứu được gần 200.000 người không bị tử vong do AIDS.

Mỗi năm, ngân sách của Quỹ Toàn cầu đã hỗ trợ:

Hơn 120.000 khách hàng tiếp cận các dịch vụ dự phòng HIV;

Hơn 300.000 khách hàng được tiếp cận xét nghiệm HIV, trong đó có hơn 50.000 phạm nhân trong trại giam;

Cung cấp toàn bộ 100% thuốc điều trị HIV cho trẻ em nhiễm HIV trên toàn quốc,

Hỗ trợ thuốc điều trị HIV cho khoảng 50.000 bệnh nhân HIV.

Điều trị viêm gan C cho hơn 16.000 người nhiễm HIV và người tiêm chích ma túy năm 2022.

Về phòng, chống Lao: Trong 20 năm trở lại đây, Việt Nam đã cứu sống được khoảng 1 triệu người mắc lao. Chương trình chống Lao quốc gia hiện tại đã triển khai bao phủ được 100% số quận huyện và 100% số xã, phường trên toàn quốc, 100% dân số được tiếp cận với chương trình phòng, chống Lao.

Nguồn kinh phí từ Quỹ Toàn cầu cùng các nguồn ngân sách của Việt Nam đã được sử dụng tối ưu để tăng cường chất lượng trên tất cả các lĩnh vực từ chẩn đoán, điều trị, cung cấp hệ thống máy GeneXpert trên toàn quốc, hệ thống X-quang di động được cung cấp để thực hiện hoạt động phát hiện chủ động và đặc biệt là nguồn thuốc điều trị Lao hàng hai để điều trị cho nhóm bệnh nhân Lao kháng thuốc.

Về phòng chống Sốt rét: Vào những năm 1991, toàn quốc ghi nhận hơn 1 triệu ca mắc sốt rét, gần 5.000 ca tử vong và gần 150 vụ dịch, nhưng đến hết năm 2022 chỉ còn hơn 400 ca mắc sốt rét (giảm trên 90%), không có dịch sốt rét và không còn trường hợp tử vong do sốt rét. Việt Nam đã có 42/63 tỉnh loại trừ được sốt rét. Nhà nước cũng đầu tư ngân sách cho công tác phát hiện, chẩn đoán sốt rét sớm, điều trị kịp thời trên toàn quốc.

Đạt được những thành công như vậy nhờ có sự hỗ trợ của Quỹ Toàn cầu thông qua các hoạt động phòng chống sốt rét như: cung cấp hơn 3 triệu màn đôi, màn đơn, cung cấp hàng trăm kính hiển vi, hàng nghìn máy vi tính để phục vụ hệ thống phát hiện chẩn đoán sốt rét sớm, điều trị kịp thời.

Ngay khi dịch COVID19 xảy ra, Quỹ Toàn cầu đã kịp thời chung tay với Việt Nam để giảm thiểu tác động của dịch bệnh ngay thời điểm dịch bùng phát mạnh, bao gồm: cung cấp máy móc, thiết bị y tế phục vụ chẩn đoán và điều trị COVID-19, trang bị phòng hộ cá nhân cho nhân viên y tế, kiểm soát lây nhiễm, đảm bảo duy trì các dịch vụ dự phòng, chăm sóc điều trị trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát.

Để có được những kết quả tốt đẹp như vậy, thay mặt cho nhân dân Việt Nam và hàng triệu bệnh nhân đã được cứu sống và dự phòng từ các căn bệnh trên, Tôi xin bày tỏ sự tri ân và trân trọng cảm ơn nguồn ngân sách quý báu của Quỹ toàn cầu và sự hỗ trợ to lớn của các đối tác quốc tế có mặt ngày hôm nay đã dành cho Việt Nam sự tin tưởng, khích lệ, chia sẻ thành công và học hỏi từ nhiều quốc gia trong công cuộc phòng chống dịch bệnh HIV/AIDS, Lao và Sốt rét.

Thưa Hội nghị!

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt các chiến lược với mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030 là “Cơ bản chấm dứt các dịch bệnh AIDS, Lao và loại trừ Sốt rét”. Chúng tôi xác định và nhận thức rõ các khó khăn và thách thức:

Dịch HIV/AIDS đã có những thay đổi về hình thái lây truyền và nhiều diễn biến phức tạp. Mỗi năm, Việt Nam vẫn ghi nhận hơn 10.000 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện và có khoảng 2.000 người tử vong do AIDS. Vẫn còn khoảng gần 30.000 người nhiễm HIV sống trong cộng đồng mà chưa biết tình trạng nhiễm HIV của mình. Việt Nam vẫn đang đối mặt với gánh nặng về xã hội và chăm sóc sức khoẻ cho khoảng hơn 220.000 người nhiễm HIV còn sống.

Dịch Lao ở Việt Nam còn cao, xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân Lao cao trên thế giới, đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất trên toàn cầu. Hiện nay, mỗi năm vẫn có khoảng 40% số bệnh nhân lao mắc mới chưa được phát hiện trong cộng đồng, đặc biệt là sau dịch bệnh COVID-19, tỷ lệ hộ gia đình bệnh nhân lao phải chịu gánh nặng về chi phí thảm họa lên đến 63%.

Dịch Sốt rét hiện nay đã giảm nhiều với số ca mắc chỉ còn vài trăm ca mỗi năm. Nhưng để loại trừ sốt rét vẫn còn nhiều thách thức như: mắc sốt rét kháng thuốc và nguy cơ lan tràn sốt rét kháng thuốc còn hiện hữu; sốt rét ngoại lai từ nước ngoài; nguy cơ sốt rét quay trở lại ở các vùng đã loại trừ rất cao nếu không duy trì được bền vững thành quả can thiệp.

Thưa Hội nghị!

Trước những kinh nghiệm, thành công đã đạt được trong 20 năm qua và các thách thức mới trong tương lai, trong bối cảnh phòng chống các dịch bệnh còn khó khăn, với tiêu chí không ai bị bỏ lại phía sau, Bộ Y tế Việt Nam đề nghị:

Quỹ Toàn cầu cũng nhưChính phủ các nước, các cánhân và tổ chức quốc tế:

Tiếp tục quan tâm ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam phát huy các thành quả đạt được, tiếp cận nhanh hơn với khoa học kỹ thuật, các sáng kiến mới, các thực hành tốt; tiếp tục huy động các nguồn lực và chia sẻ kinh nghiệm để Việt Nam đạt được các mục tiêu đề ra nhằm chấm dứt dịch bệnh AIDS, Lao và loại trừ Sốt rét.

Hiện nay, giai đoạn phê duyệt kinh phí thực hiện vòng 7 (giai đoạn 2024-2026) của Quỹ toàn cầu, Việt Nam mong muốn tiếp tục được sự ủng hộ và tài trợ của Quỹ toàn cầu.

Về phía Bộ Y tế Việt Nam, chúng tôi cam kết:

Tiếp tục nỗ lực tăng nguồn lực trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS, Lao và Sốt rét theo chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước.

Tiếp tục phối hợp với các Bộ, ban ngành đoàn thể trong việc nâng cao năng lực phòng, chống dịch bệnh gắn với đổi mới y tế cơ sở, đổi mới hệ thống quản lý và cung cấp dịch vụ y tế, đổi mới mạnh mẽ tài chính y tế, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế.

Thay mặt Bộ Y tế Việt Nam, Tôi xin một lần nữa cảm ơn sự hỗ trợ của Quỹ toàn cầu và mong rằng bên cạnh việc tham dự Hội nghị, các quý vị đại biểu sẽ dành thời gian để tìm hiểu, khám phá đất nước, văn hóa và con người Việt Nam cũng như cảm nhận ý nghĩa sâu sắc của chương trình chăm sóc sức khỏe toàn cầu.

Tôi xin chúc Hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng điều hành Quỹ Toàn cầu thành công tốt đẹp!

Chúc sức khỏe và hạnh phúc tới tất cả các quý vị đại biểu và hy vọng quý vị sẽ sớm quay trở lại Việt Nam thêm nhiều lần nữa cùng gia đình, bạn bè để lưu giữ những kỷ niệm tốt đẹp tại Việt Nam!

Trân trọng cảm ơn!