Bài phát biểu của Bộ trưởng Bộ Y tế và Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam tại hội nghị hưởng ứng Tuần lễ tiêm chủng năm 2024

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan:

Tiêm chủng là một trong những biện pháp quan trọng nhất để dự phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nhờ tiêm chủng vaccine mà nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm được thanh toán, loại trừ hoặc khống chế. Ước tính Chương trình Tiêm chủng mở rộng trên toàn cầu phòng được 2-3 triệu ca tử vong mỗi năm.

Chương trình Tiêm chủng mở rộng được đánh giá là một trong những Chương trình về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng thành công nhất hiện nay ở Việt Nam, hơn 40 năm qua, hàng trăm triệu liều vaccine đã được tiêm chủng miễn phí cho trẻ em và phụ nữ Việt Nam, góp phần đáng kể vào việc giảm tỷ mắc và tử vong. Chương trình TCMR là Chương trình nhận được sự quan tâm ủng hộ rất lớn của Đảng, nhà nước, Chính phủ Việt Nam. Đảng, Chính phủ đã ban hành các văn bản quan trọng thể hiện sự ưu tiên trong công tác tiêm chủng như: Nghị quyết số 20-NQ-TƯ của BCH Trung ương Đảng, Nghị quyết số 139/NQ-CP của Chính phủ về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới, Nghị quyết số 104/NQ-CP của Chính phủ về lộ trình tăng số lượng vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021 - 2030, Nghị định số 13/2024/NĐ-CP quy định rõ về đảm bảo ngân sách trung ương và địa phương cấp cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại hội nghị

Bên cạnh những thuận lợi, những thành tựu đã đạt được, công tác tiêm chủng vẫn còn nhiều khó khăn thách thức, phải kể đến trước tiên là tình hình dịch bệnh truyền nhiễm trên thế giới vẫn diễn biến khó lường, khó dự báo, đại dịch COVID-19 vừa qua đã ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ tiêm chủng; tiếp đó là tình trạng ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, lụt bão, đô thị hóa… tạo thuận lợi cho các dịch bệnh truyền nhiễm xuất hiện trở lại, lây lan và bùng phát, đặc biệt thời điểm hiện nay, cả nước đang bước vào năm học mới, học sinh các cấp đang quay trở lại trường học; có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, nhất là với một số bệnh truyền nhiễm như sởi, ho gà, tay chân miệng và một số bệnh lây truyền qua đường hô hấp.

Hôm nay, Bộ Y tế rất phấn khởi nhận được quan tâm, tham dự của các Bộ, ngành, UBND các tỉnh/TP đối với Hội nghị hưởng ứng Tuần lễ Tiêm chủng năm 2024 và phát động triển khai chiến dịch tiêm vaccine Sởi. Thông qua Hội nghị này, Bộ Y tế mong muốn mang đến thông điệp về tầm quan trọng của việc tiêm chủng, vai trò của của chính quyền các cấp, các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước cho hoạt động tiêm chủng vaccine phòng bệnh, nêu cao trách nhiệm của người dân trong việc chủ động, tự giác thực hiện tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch nhằm đảm bảo mỗi trẻ em đều được tiếp cận kịp thời với tiêm chủng phòng bệnh.

Với tên gọi và ý nghĩa của việc hưởng ứng Tuần lễ tiêm chủng năm 2024 với chủ đề “Chung tay tiêm chủng phòng, chống dịch bệnh vì một Việt Nam khỏe mạnh”, tại hội nghị này, thay mặt Lãnh đạo Bộ Y tế Tôi đề nghị:

Các bậc cha mẹ, hãy nêu cao tinh thần trách nhiệm hãy đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch vì sức khoẻ của con em mình trong tiêm chủng thường xuyên và các chiến dịch tiêm chủng. Hãy coi việc tiêm chủng không chỉ là quyền lợi, trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn trách nhiệm đối với cộng đồng.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo các Sở, ban ngành thúc đẩy triển khai tiêm chủng thường xuyên cho các đối tượng thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng đảm bảo an toàn, hiệu quả; rà soát, tổ chức tiêm bù, tiêm vét cho những đối tượng chưa được tiêm vaccine phòng bệnh, chưa tiêm đủ mũi; vận động các gia đình đưa trẻ em đi tiêm chủng vaccine đầy đủ, đúng lịch. Ngành giáo dục phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế trong việc rà soát tiền sử tiêm chủng, tuyên truyền vận động các gia đình, phụ huynh học sinh đưa trẻ em đi tiêm chủng vaccine đầy đủ, đúng lịch theo hướng dẫn của ngành Y tế.

- Đối với Chiến dịch tiêm vaccine Sởi, đề nghị UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo Sở, ban ngành xây dựng, ban hành Kế hoạch tiêm chủng bổ sung vaccine Sởi-rubella, bố trí đầy đủ kinh phí, nhân lực, trang thiết bị cho điểm tiêm chủng bao gồm cả các đội cấp cứu lưu động, tổ chức buổi tiêm chủng và theo dõi, xử trí các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng; tuyên truyền ý nghĩa, lợi ích của hoạt động tiêm bổ sung vaccine Sởi-Rubela cho đội ngũ cán bộ, giáo viên các khối tiểu học, mầm non, mẫu giáo vận động phụ huynh đồng ý cho con em tham gia tiêm vaccine.

- Để tiếp tục duy trì thành quả của công tác tiêm chủng, Tôi đề nghị chính quyền các cấp, các ban ngành, đoàn thể đã có sự quan tâm song cần quan tâm, chỉ đạo sát sao hơn nữa, đặc biệt đảm bảo đủ kinh phí để triển khai công tác tiêm chủng của địa phương, trong đó ưu tiên kinh phí cho triển khai TCMR, kinh phí cho công tác phòng chống dịch những bệnh có vaccine như sởi, bạch hầu,... Bộ Y tế mong muốn người dân Việt Nam ngày càng được tiêm chủng nhiều loại vaccine phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ triển khai kế hoạch sử dụng vaccine mới như vaccine phòng bệnh tiêu chảy do vi rút Rota, vaccine phòng bệnh do Phế cầu, vaccine phòng bệnh ung thư cổ tử cung do vi rút HPV và xem xét báo cáo Chính phủ bổ sung thêm các loại vaccine phòng các bệnh truyền nhiễm khác,.. để có thêm cơ hội phòng bệnh cho người dân.

- Mỗi cán bộ y tế cần nâng cao trách nhiệm, thực hiện đầy đủ quy trình tiêm chủng, các bệnh viện cần tham gia tích cực hơn nữa trong công tác triển khai vaccine viêm gan B liều sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu, phối hợp xử trí kịp thời các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng, các cơ sở tiêm chủng tăng cường quản lý tốt đối tượng, đảm bảo người dân được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, an toàn nâng cao chất lượng và hiệu quả phòng bệnh.

- Các cơ quan truyền thông, thông tấn, báo chí cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động, để người dân hiểu đúng lợi ích, hiệu quả của vaccine và tầm quan trọng của tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch và tích cực đưa con em đi tiêm chủng.

- Bộ Y tế đề nghị các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc, Liên minh toàn cầu về vaccine và Tiêm chủng (GAVI)… tiếp tục đồng hành, hỗ trợ cho công tác tiêm chủng mở rộng Việt Nam, một quốc gia có dân số lớn và đặc điểm dịch tễ bệnh truyền nhiễm phức tạp. 

Cuối cùng một lần nữa xin trân trọng cám ơn đồng chí Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Lãnh đạo UBND các tỉnh/TP, Lãnh đạo Sở Y tế, Sở Giáo dục và đào tạo, cám ơn các quý vị đại biểu đã tham dự Hội nghị trọng thể ngày hôm nay. Tôi tuyên bố phát động Tuần lễ tiêm chủng năm 2024 với chủ đề “Chung tay tiêm chủng phòng, chống dịch bệnh vì một Việt Nam khỏe mạnh”. Chúc công tác tiêm chủng của Việt Nam đạt được nhiều kết quả góp phần bảo vệ và nâng cao sức khoẻ trẻ em.

Bà Silvia Danailov, Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam:

Tôi muốn nhân cơ hội này trân trọng biểu dương những nỗ lực đáng kể và những thành tựu đáng ghi nhận của Bộ Y tế trong việc kiểm soát đại dịch COVID-19, tăng cường hệ thống chăm sóc sức khỏe và nâng cao sức khỏe cũng như phúc lợi của người dân Việt Nam.

Tôi rất vinh dự được tham dự sự kiện quan trọng ngày hôm nay cùng các vị kỷ niệm Tuần lễ Tiêm chủng Thế giới và ghi nhận tầm quan trọng của tiêm chủng trong cuộc sống.

Bà Silvia Danailov, Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam phát biểu tại hội nghị

Quả thực, không quá lời khi nói rằng hầu hết, nếu không phải tất cả chúng ta ở đây, đều được hưởng lợi phần nào từ tiêm chủng. Rất có thể chính các vị đại biểu, hoặc con cái và người thân trong gia đình của các vị đã từng đi tiêm chủng và qua đó, được bảo vệ khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, những căn bệnh đã từng ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe của nhiều thế hệ trước. Đây là minh chứng cho tầm ảnh hưởng của Chương trình Tiêm chủng Mở rộng Quốc gia tại Việt Nam.

Với sứ mệnh đảm bảo quyền về sức khỏe của mọi trẻ em đều được tôn trọng, bảo vệ và đáp ứng đầy đủ, tiêm chủng vẫn luôn là một trong những lĩnh vực hỗ trợ quan trọng của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF). Từ năm 1980, UNICEF bắt đầu một mục tiêu đầy tham vọng: đảm bảo mọi trẻ em đều được tiêm chủng và được bảo vệ khỏi các bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin. Ngày hôm nay, tôi tự hào chia sẻ rằng chúng ta đã đạt được những kết quả đáng kể hướng tới mục tiêu cao cả này. Chỉ trong vòng 50 năm vừa qua, vắc-xin đã góp phần cứu sống 154 triệu người, tương đương trung bình 6 người mỗi phút, trong số đó có rất nhiều trẻ em và trẻ nhỏ.

Ở Việt Nam, nhờ vào những nỗ lực phối hợp giữa chính phủ, đặc biệt là Bộ Y tế, các đối tác phát triển, nhân viên y tế và cộng đồng người dân, chúng ta đã đạt được những thắng lợi to lớn trong việc phòng ngừa bệnh dịch bằng vaccine, bao gồm thanh toán thủy đậu và bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh và bảo vệ hàng triệu trẻ em khỏi các các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc-xin khác.

Mặc dù Việt Nam đã đạt được những thành công nhất định hướng tới loại trừ bệnh sởi, đại dịch COVID-19 làm gián đoạn công tác tiêm chủng tại Việt Nam cũng như những thách thức trong việc cung ứng vắc-xin vào nửa cuối 2023, đã ảnh hưởng lớn tới mục tiêu loại trừ sởi của Việt Nam.

Trên thực tế, dịch sởi đang có xu hướng bùng phát trở lại trong những tháng gần đây. Dịch sởi lan rộng trên nhiều tỉnh thành, ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ em khắp các vùng trên toàn quốc. Đây là dấu hiệu mạnh mẽ và cấp bách cho thấy chúng ta cần phối hợp tăng cường hơn nữa nỗ lực và hành động vì tiêm chủng.

Đối với UNICEF, đảm bảo vaccine cho mọi trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ mang thai là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi cam kết tiếp tục hợp tác với Bộ Y tế để đảm bảo tiếp cận công bằng với các loại vaccine hiện có, đưa vaccine tới với những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất và giới thiệu các loại vaccine mới vào Chương trình Tiêm chủng Mở rộng , bắt đầu với vaccine Rota vào tháng tới.

Hôm nay, nhân dịp kỷ niệm Tuần lễ Tiêm chủng Thế giới và Phát động triển khai chiến dịch tiêm vắc-xin sởi, tôi xin được một lần nữa nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết cần có những hành động mạnh mẽ và nhanh chóng nhằm đảm bảo mọi trẻ em đều được tiếp cận với các loại vaccine thiết yếu, không chỉ những trẻ đến tuổi tiêm chủng, mà cả những trẻ đã bị lỡ liều trong những năm gần đây.

Việc đầu tiên và cũng rất quan trọng là cần đảm bảo cung ứng đủ và kịp thời tất cả các loại vaccine dành cho trẻ em và phân bổ một cách an toàn nguồn cung vắc-xin đến tất cả các tỉnh.

Ngoài ra, chúng ta cần đảm bảo đủ nguồn lực và áp dụng các phương pháp tiếp cận sáng tạo để đảm bảo vaccine đến được với mọi trẻ em, đặc biệt quá trình này cần được tích hợp tốt vào các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu . Chúng ta cũng cần phải tăng cường các nỗ lực truyền thông để đẩy mạnh nhu cầu của người dân đối với vaccine mới cũng như củng cố niềm tin vào tiêm chủng thường xuyên nói chung.

UNICEF, cùng với WHO và các đối tác, sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trên con đường thực hiện sứ mệnh này và tiếp tục tăng cường hệ thống tiêm chủng của Việt Nam trong các mảng cung ứng, dây chuyền lạnh, hệ thống thông tin kỹ thuật số, truyền thông thay đổi hành vi và triển khai tiêm chủng, bao gồm tiêm chủng ngoại trạm.

Chúng tôi khuyến khích các tỉnh coi chiến dịch tiêm vắc-xin sởi này là ưu tiên hàng đầu và triển khai các hoạt động đã lên kế hoạch càng sớm càng tốt, vì trẻ em sẽ trở lại trường học vào đầu tháng 9, điều này có thể khiến dịch bệnh bùng phát trầm trọng hơn.

Bảo Ngọc