Bệnh thoái hóa điểm vàng ở người cao tuổi

Thoái hóa điểm vàng là gì?

Thoái hóa điểm vàng (AMD) là một bệnh lý nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến thị lực trung tâm của người cao tuổi, làm suy giảm khả năng nhìn rõ các vật thể như khi đọc sách, nhận diện khuôn mặt hay thực hiện các công việc đòi hỏi thị lực sắc nét như lái xe, xem TV và sử dụng máy tính. 

Theo báo cáo từ tạp chí The Lancet (Anh), khoảng 8,7% dân số toàn cầu mắc bệnh AMD, và dự báo con số này sẽ tăng lên 288 triệu người vào năm 2040.  AMD là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực không thể hồi phục, đặc biệt ở người cao tuổi. 

Bệnh lý thoái hóa điểm vàng thường xảy ra ở người cao tuổi (Ảnh minh họa)

Bệnh này phát triển một cách âm thầm và dần dần, khiến nhiều người không nhận ra các triệu chứng cho đến khi thị lực đã bị tổn thương nghiêm trọng. Việc hiểu rõ các dạng bệnh, nguyên nhân gây ra cũng như cách phòng ngừa là điều cần thiết để bảo vệ đôi mắt khỏi nguy cơ mất thị lực.

Các dạng thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng có hai dạng chính: AMD thể khô và AMD thể ướt, mỗi loại có những đặc điểm và mức độ nghiêm trọng khác nhau. AMD thể khô, chiếm khoảng 85-90% tổng số ca mắc bệnh, phát triển do sự mỏng dần của mô điểm vàng và sự tích tụ của các đốm drusen trong võng mạc. Tuy nhiên, bệnh tiến triển rất chậm và có thể không gây ra triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. 

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị y khoa cho AMD thể khô, nhưng chế độ ăn uống giàu các chất chống ô-xy hóa như lutein và zeaxanthin có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh. 

Ngược lại, AMD thể ướt xảy ra khi các mạch máu bất thường phát triển dưới võng mạc, gây rò rỉ máu và dịch vào khu vực điểm vàng, dẫn đến tổn thương các tế bào quan trọng này. Nếu không được điều trị kịp thời, AMD thể ướt có thể gây mất thị lực trung tâm hoàn toàn, làm cho mọi hoạt động sống của người bệnh trở nên khó khăn.

Nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng

Bệnh AMD thường liên quan đến tuổi tác, nhưng các yếu tố khác như di truyền (gen CFH, bổ thể B), hút thuốc lá, béo phì, ít vận động và huyết áp cao cũng làm tăng nguy cơ. Hút thuốc và huyết áp cao gây tổn thương mạch máu võng mạc, thúc đẩy hình thành mạch máu bất thường, làm tổn thương điểm vàng.

Những triệu chứng của bệnh thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng thường tiến triển âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Khi bệnh nặng hơn, người bệnh có thể thấy mờ hoặc méo hình ở vùng trung tâm thị giác, khó đọc sách, nhận diện khuôn mặt, xuất hiện điểm mù hoặc vùng tối, màu sắc nhạt dần.

Lưới Amsler là công cụ đơn giản giúp phát hiện sớm: nếu thấy các đường méo hoặc vùng tối, cần đi khám bác sĩ mắt ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa chứng thoái hóa điểm vàng

Hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn bệnh AMD, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng các biện pháp sau:

- Ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh (cải xoăn, rau bina), thực phẩm giàu lutein, zeaxanthin và omega-3 (cá hồi, cá thu) để bảo vệ võng mạc.

- Bổ sung vi chất: Vitamin C, E và kẽm giúp làm chậm tiến triển bệnh.

- Bảo vệ mắt: Đeo kính râm chống UV khi ra ngoài.

- Lối sống lành mạnh: Không hút thuốc, kiểm soát huyết áp, mỡ máu, tập thể dục đều đặn.

Những thói quen này sẽ giúp bảo vệ điểm vàng và duy trì thị lực lâu dài.

Thảo Nguyên (Tổng hợp)