Bộ Y tế phát cảnh báo khẩn về nguy cơ dịch bệnh Chikungunya xâm nhập Việt Nam

Nguy cơ xâm nhập dịch bệnh Chikungunya là rất cao

Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng (tính đến ngày 10/8), Bộ Y tế nhận định nguy cơ xâm nhập là rất cao do mật độ muỗi Aedes tăng mạnh trong mùa hè, cùng với lượng khách du lịch đến và đi từ các vùng dịch. Để ngăn chặn nguy cơ lây lan, Bộ Y tế yêu cầu tăng cường giám sát tại cửa khẩu, cộng đồng, các điểm du lịch và cơ sở y tế, đặc biệt đối với người nhập cảnh từ các khu vực đang có dịch.

Theo Bộ Y tế, dịch bệnh Chikungunya là một bệnh do virus truyền qua muỗi gây sốt và đau khớp nặng, đang có xu hướng gia tăng ở nhiều quốc gia. Virus này chủ yếu lây lan qua muỗi cái thuộc hai loài Aedes aegypti và Aedes albopictus – cũng là các loài truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue và virus Zika. Muỗi thường hoạt động vào ban ngày, đặc biệt vào sáng sớm và chiều tối.

Các triệu chứng của bệnh Chikungunia xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng từ 2 đến 7 ngày.

Bệnh có triệu chứng đặc trưng: Sốt khởi phát đột ngột trên 38,5 độ C, kèm đau khớp, viêm khớp nặng. Các triệu chứng phổ biến khác gồm: Cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Đau khớp thường gây suy nhược và thường kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn.

Nhóm bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn, đó là trẻ sơ sinh bị mắc bệnh khi sinh từ mẹ mắc bệnh hoặc bị mắc bệnh trong những tuần sau sinh, người lớn có bệnh lý nền. Khi đã khỏi bệnh, có khả năng miễn dịch với Chikungunya.

Hiện không có thuốc kháng virus đặc hiệu để điều trị bệnh Chikungunya. Việc điều trị chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng, bao gồm thuốc giảm đau khớp và thuốc hạ sốt.

Bệnh Chikungunya ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania (thuộc khu vực Đông Phi) sau đó lan ra một số quốc gia. Ngày 22/7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, lan sang châu Phi, Nam Á và châu Âu.

Tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, hơn 4.800 ca mắc Chikungunya đã được ghi nhận trong nửa đầu năm 2025, đánh dấu đợt bùng phát lớn nhất tại khu vực này. Tất cả các ca bệnh đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong.

Tại Singapore, từ đầu năm đến ngày 2/8/2025, 17 ca mắc đã được ghi nhận, cao gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024, phần lớn liên quan đến du khách từ vùng dịch.

Các hoạt động phòng bệnh

Hiện, Bộ Y tế đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ/ Pasteur, Sở Y tế các tỉnh, thành phố, các bệnh viện Trung ương trực thuộc Bộ Y tế triển khai các biện pháp sẵn sàng đáp ứng với dịch bệnh.

Đối với các tỉnh, thành cần tăng cường giám sát bệnh Chikungunya; tổ chức đoàn kiểm tra, chỉ đạo, giám sát dịch ngay tại cửa khẩu; chỉ đạo lồng ghép nội dung phòng chống Chikungunya vào các chiến dịch truyền thông, vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng (bọ gậy) phòng chống sốt xuất huyết cao điểm từ nay đến hết năm 2025...

Bộ Y tế sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh và chỉ đạo các tỉnh, thành phố tăng cường phòng chống dịch bệnh; tuyên truyền vận động người dân tham gia chống dịch; tổ chức họp đánh giá nguy cơ dịch bệnh lây truyền vào Việt Nam với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế (WHO, CDC Hoa Kỳ) và chuyên gia trong nước để kịp thời đề xuất các hoạt động phòng, chống dịch phù hợp.

Đồng thời, tăng cường kiểm tra, chỉ đạo, giám sát tại cửa khẩu và các khu vực có nguy cơ cao xâm nhập vào Việt Nam; chỉ đạo các địa phương chuẩn bị đầy đủ vật tư, máy, hóa chất, trang thiết bị đáp ứng đủ theo nhu cầu phòng chống dịch, điều trị cấp cứu bệnh nhân...

Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:

Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya: cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.

Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá... Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày. 

Đồng thời, tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch. Khi bị sốt, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.

Bộ Y tế nhấn mạnh, người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao, cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt; chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.

Bảo Châu