Các loại xôi đặc sắc “lên ngôi” ngày Rằm tháng 7

Theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam, hàng năm, cứ đến Rằm tháng 7 Âm lịch, người người nhà nhà lại tất bật sắm sửa mâm đồ lễ cho ngày này. Tiết Lễ Trung nguyên, Vu Lan hay Xá tội vong nhân vào ngày Rằm tháng 7 đã trở thành sinh hoạt tín ngưỡng truyền thống của người Việt ta từ bao đời nay.

Trong ngày này, người ta thường bày tỏ lòng thành kính của mình đến người thân đã mất. Xôi chè chính là món lễ cúng không thể thiếu.

Xôi chè giúp bày tỏ về mong muốn một cuộc sống sung túc của người thân ở thế giới bên kia. Hơn nữa, xôi chè được làm từ những nguyên liệu chay nên sẽ giúp người làm lẫn người nhận không phạm phải nghiệp sát sanh trong những ngày quan trọng này.

Hoà vào tinh thần của ngày lễ Vu Lan và ngày Rằm tháng 7, nhiều chị em nội trợ trổ tài khéo tay với hình ảnh những đĩa xôi đậu nghệ thuật có dáng dấp, chất liệu Việt Nam như túi Tài lộc hay xôi gói vải gấm hoa!

Theo như một số chị em đã làm loại xôi đặc sắc này thì về tạo hình những chiếc xôi đậu thật sự không phức tạp mà chỉ mất nhiều thời gian… Khi ngắm nhìn mọi người nghĩ “chắc là khó và cần nhiều đồ chuyên dụng lắm đây”… Nhưng thực chất chỉ sử dụng phần lớn đồ làm bếp có sẵn trong nhà, thêm vài dụng cụ đơn giản làm bánh cộng thêm sự kiên nhẫn và một chút sáng tạo thì có thể tạo hình được những chiếc bánh xôi đậu xinh xinh.

Thời gian thực hiện lâu nhất là thời gian sơ chế đậu trắng gồm nhiều khâu từ ngâm mềm, bóc vỏ, hầm nhừ, xay mịn, sên đặc lại… bước này quan trọng nhất vì quyết định đến độ mịn, dẻo của tấm vài đậu… Khi làm xong bước này thì cứ trữ đông. Ngày tiếp theo có thể bắt tay vào tạo hình chiếc bánh xôi đậu mong đợi.

Xôi lá dứa hấp dẫn người ăn bởi màu xanh bắt mắt, thanh mát cộng với nước cốt dừa sẽ làm kích thích vị giác của bạn hoạt động. Không những thế, chút dừa nạo với hạt vừng, lạc rắc lên càng làm tăng độ béo bùi cho món xôi.

Các chị em nội trợ có thể nấu xôi lá dứa nước cốt dừa tại nhà rất đơn giản, ăn thơm ngon, đặc biệt làm rất nhanh, không quá cầu kỳ.

Đặc sản xôi ngũ sắc không chỉ ngon mà rất đẹp và mang rất nhiều ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Theo quan niệm của người dân vùng Tây Bắc, ý nghĩa xôi ngũ sắc ngoài việc thể hiện “ngũ hành” còn thể hiện khát vọng yêu thương. Món xôi này thể hiện cho lòng yêu mẹ, kính cha; tình yêu son sắt, thủy chung của đôi lừa và cũng là tượng trưng cho những điều may mắn, tốt lành.

Xôi màu đỏ tượng trưng cho khát vọng sống và những ước mơ về tương lai tươi sáng.

Xôi màu tím tượng trưng cho màu của đất đai trù phú. Đối với người dân tộc phía Bắc, đất đai là một vật quý báu cần được giữ gìn và phát triển.

Xôi màu vàng thì tượng trưng cho sự no ấm và phồn thịnh, thể hiện mong ước cho cuộc sống yên bình, no đủ của người dân.

Xôi màu xanh sẽ tượng trưng cho màu của núi rừng Tây Bắc, màu xanh của cây cối, rừng rậm và nương rẫy.

Xôi màu trắng tượng trưng cho tình yêu trong trắng, thủy chung. Ngoài ra đó còn là tình thương đối với cha mẹ, lòng kính trọng đấng sinh thành.

Cách bày trang trí xôi ngũ sắc tạo hình cánh hoa là để thể hiện tình yêu thương và lòng tôn kính đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên.

Ngoài ra, món xôi gấc đậu xanh cũng được biến tấu nhiều hình thù như cá chép, hoa sen, hoa hồng... để đĩa xôi gấc không bị nhàm chán mà thêm phần điểm cho mâm cỗ cúng.

Với những cách làm trên, mâm cỗ cúng Rằm tháng 7 đã có phần hài hòa của các món ăn, đẹp mắt bởi màu sắc và thơm ngon do chính tay các chị em khéo tay làm nên để cúng gia tiên.

Nguyễn Trang

Ảnh: Chau Anh Ha Chi, Thu Huong Vu