Nhận dạng cây mức hoa trắng

Cây mức hoa trắng có tên khoa học là Holarrhena pubescens (đồng nghĩa Holarrhena antidysenterica), thuộc họ Trúc đào và khác cây lòng mức Trung Bộ.

Thân: Cây mức hoa trắng thuộc dạng thân gỗ lớn, có thể cao đến 12m còn cây lòng mức Trung Bộ chỉ cao khoảng 4m trở lại.

Hoa: Hoa cây mức hoa trắng có màu trắng và rất thơm còn hoa của cây lòng mức Trung Bộ thì có màu đỏ hoặc màu xanh xanh.

Cây mức hoa trắng (Ảnh: Caythuoc.org)

Công dụng làm thuốc của vỏ cây mức hoa trắng

Ở Trung Quốc, cây mức hoa trắng được gọi là “chỉ tả mộc” vì vỏ của cây được dùng điều trị tiêu chảy. Thế nhưng, ngoài công dụng này thì vỏ cây mức hoa trắng còn có nhiều công dụng khác, chẳng hạn như:

- Điều trị kiết lỵ (lỵ amip).

- Điều trị tiêu chảy.

- Giúp xổ giun.

- Hỗ trợ tiêu hóa.

- Giúp giảm sốt.

- Điều trị viêm gan.

Cách dùng: Mỗi ngày dùng 10g vỏ cây, tán bột uống (không được dùng quá liều).

Ngoài ra, vỏ cây còn được dùng điều trị ghẻ bằng cách nấu nước cùng với lá cây rồi để nguội và tắm (không chỉ vỏ thân mà vỏ rễ cây cũng được dùng điều trị ghẻ bằng cách giã nát rồi đem ngâm rượu cùng với vỏ cây hòe để thoa ngoài da).

Công dụng làm thuốc của hạt cây mức hoa trắng

Mỗi quả mức hoa trắng đều chứa nhiều hạt bên trong và các hạt này đều có mào lông dài. Được biết, hạt của cây có tác dụng bổ thận và được dùng với liều thấp, từ 3 – 6 g mỗi ngày (lưu ý không được dùng quá liều).

Lưu ý khi dùng

Vỏ thân và hạt của cây mức hoa trắng là hai bộ phận có nhiều dược tính, với nhiều thành phần hoạt chất như conessin, conkuechin, conesimin, conesinidin… Trong đó, conessin là chất hơi có độc nên khi dùng cây này làm thuốc, các bạn nên hỏi thêm ý kiến thầy thuốc về liều lượng, tránh dùng quá liều.

Kết quả nghiên cứu cho thấy khi dùng conessin với liều cao sẽ gây ngộ độc và làm liệt trung khu hô hấp, đồng thời còn có tác dụng phụ là khiến tim đập chậm lại và hạ huyết áp. Vì vậy, người huyết áp thấp không nên dùng cây thuốc này.

Riêng về hoạt tính, conessin còn kích thích sự co bóp của tử cung và dạ dày (ruột) nên phụ nữ mang thai không nên dùng.

Phân biệt: Cây mức hoa trắng khác với cây mức hoa trắng nhỏ (Holarrhena crassifolia, cây này có hoa trắng nhưng thân thường cao không quá 2m và cũng ít phân nhánh).

Các nghiên cứu về dược tính

Ngoài các công dụng trên thì cây mức hoa trắng còn có các dược tính khác và cần thêm thời gian nghiên cứu lâm sàng để có thể ứng dụng thực tế.

Hoạt tính chống oxy hóa và chống tiểu đường: Kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất methanolic và chiết xuất nước từ vỏ cây mức hoa trắng có tác dụng chống oxy hóa mạnh, đồng thời chiết xuất methanolic từ vỏ cây cũng có tác dụng hạ đường huyết.

Hoạt tính kháng khuẩn: Theo Tạp chí Journal of Ethnopharmacology, chiết xuất methanolic từ vỏ cây có tác dụng kháng khuẩn đáng kể, giúp chống lại nhiều loại vi khuẩn như Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Streptococcus faecalis, Bacillus subtilis, Escherichia coli và Pseudomonas aeruginosa.

Hoạt tính chống sốt rét: Theo Tạp chí Natural Product Research, chiết xuất alkaloid từ rễ cây mức hoa trắng có các hoạt chất giúp chống lại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét ở người là Plasmodium falciparum K1.

Theo Caythuoc.org