Chiến dịch K=K: Khi HIV không còn là dấu chấm hết

Tìm hiểu về K=K: Không phát hiện = Không lây truyền

Chiến dịch K=K (Undetectable = Untransmittable) được khởi xướng vào năm 2016 bởi tổ chức Prevention Access Campaign (Mỹ), mang theo một thông điệp khoa học quan trọng: Người sống chung với HIV, nếu được điều trị hiệu quả và duy trì tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, sẽ không có nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục.

Tại Việt Nam, chiến dịch K=K chính thức được triển khai từ năm 2019 và tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ đến nay. Sau nhiều năm đồng hành cùng cộng đồng, K=K đã góp phần nâng cao nhận thức cho người nhiễm HIV, cộng đồng nói chung và các cơ sở y tế, nhằm thúc đẩy tiếp cận điều trị sớm và giảm kỳ thị.

Thông điệp “Không phát hiện = Không lây truyền” đã làm thay đổi cách nhìn về HIV, nó không còn là “án tử” mà là một bệnh mạn tính có thể kiểm soát. Nhờ đó, người nhiễm HIV có thể sống khỏe mạnh, xây dựng gia đình và tận hưởng cuộc sống bình thường, bình đẳng như mọi người khác.

Chiến dịch K=K có nghĩa là “Không phát hiện = Không lây truyền” (Ảnh minh hoạ)

Chiến dịch K=K: Dựa trên nền tảng khoa học vững chắc

Chiến dịch K=K không chỉ là một khẩu hiệu truyền thông mà được xây dựng trên cơ sở khoa học nghiêm túc và nhiều bằng chứng nghiên cứu rõ ràng về hiệu quả của điều trị HIV.

Một trong những cột mốc quan trọng là nghiên cứu HPTN 052 do mạng lưới nghiên cứu phòng ngừa nhiễm HIV có tên The HIV Prevention Trials Network (Mỹ) thực hiện vào năm 2011 trên hơn 1.700 cặp đôi có tình trạng HIV khác biệt. Kết quả cho thấy, điều trị kháng virus sớm giúp giảm đến 96% nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục, khẳng định vai trò then chốt của việc điều trị kịp thời và duy trì tải lượng virus ở mức không phát hiện.

 “Không phát hiện = Không lây truyền” (Ảnh minh họa) 

Tiếp đó, hai nghiên cứu quy mô lớn tại châu Âu - PARTNER 1 (2016) và PARTNER 2 (2019) đã theo dõi hơn 1.000 cặp đôi, trong đó người nhiễm HIV đã đạt ngưỡng không phát hiện virus trong máu. Sau hơn 77.000 lần quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su, không ghi nhận bất kỳ trường hợp lây truyền HIV nào. Đây là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thông điệp “Không phát hiện = Không lây truyền”.

Ngoài ra, nghiên cứu Opposites Attract (2017) do Đại học quốc gia Úc thực hiện tại Úc, Thái Lan và Brazil, với sự tham gia của các cặp đồng tính nam, cũng ghi nhận hơn 12.000 lần quan hệ tình dục không bao cao su mà không có ca lây nhiễm HIV nào xảy ra.

Các kết quả trên đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) công nhận, từ đó củng cố nền tảng khoa học vững chắc cho chiến dịch K=K. Chính những bằng chứng này đã góp phần thay đổi cách nhìn nhận về HIV, giảm kỳ thị và mở ra hy vọng sống khỏe mạnh, bình đẳng cho người nhiễm HIV.

Hiểu đúng về K=K: Xóa bỏ hiểu lầm, lan tỏa sự thật

Chiến dịch K=K không đơn thuần là một khẩu hiệu truyền thông, mà là tuyên bố dựa trên những bằng chứng khoa học vững chắc: Người nhiễm HIV, khi được điều trị hiệu quả và duy trì tải lượng virus ở mức không phát hiện, sẽ không có nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục. Đây là bước ngoặt quan trọng trong việc thay đổi cách nhìn nhận về HIV trên toàn cầu.

Tuy nhiên, K=K không có nghĩa là khỏi HIV. Người nhiễm vẫn cần duy trì điều trị suốt đời, uống thuốc đều đặn mỗi ngày để giữ tải lượng virus ở ngưỡng không phát hiện. Đồng thời, thông điệp K=K chỉ áp dụng cho lây truyền qua đường tình dục, với các hình thức khác như truyền máu hoặc mẹ sang con, cần được tư vấn cụ thể và theo dõi y tế chặt chẽ.

Vì sao cần lan tỏa thông điệp K=K?

Kiến thức chính là “vaccine” chống lại kỳ thị. Khi cộng đồng hiểu rõ rằng HIV không còn là bản án hay mối nguy lây nhiễm như xưa nếu được điều trị đúng cách,  thì nỗi sợ và sự phân biệt sẽ dần được xóa bỏ.

K=K là lời khẳng định cho quyền được sống khỏe mạnh và bình đẳng của người sống chung với HIV. Khi xã hội hiểu biết và cảm thông hơn, người nhiễm HIV sẽ có thêm cơ hội hòa nhập, làm việc, yêu thương và sống một cuộc đời trọn vẹn như bao người khác.

Lan tỏa K=K không chỉ là lan tỏa kiến thức y học, đó là cách chúng ta xây dựng một cộng đồng nhân ái và văn minh.

Duy Khương (Tổng hợp)