Chuyên gia khuyến cáo cần tạo môi trường để thanh thiếu niên có kĩ năng đối mặt với áp lực và khó khăn

Chuyên gia tâm lý - Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Liên (Học viện Đào tạo tâm lý Wisdom Viet) - Thành viên Dự án "Hopeful Horizon - Từ hy vọng đến sự sống" cho biết, bản chất của vấn đề tự tử ở trẻ em và thanh thiếu niên tại một số tỉnh/thành phố ở Việt Nam là một vấn đề đa chiều. Có thể kể đến một số khía cạnh quan trọng của vấn đề này như áp lực học tập và gia đình, sự cô đơn và xã hội, tình trạng tâm lý,…

Phân tích kỹ hơn từng khía cạnh, chuyên gia cho biết, đối với áp lực học tập và gia đình, trẻ em và thanh thiếu niên thường phải đối mặt với áp lực cao. Sự kỳ vọng và áp lực để đạt thành tích xuất sắc trong việc học tập có thể tạo ra căng thẳng tinh thần. Đôi khi, sự quá đòi hỏi từ phía gia đình hoặc sự thiếu hiểu biết về vấn đề tâm lý có thể làm gia tăng nguy cơ tự tử.

Chuyên gia tâm lý - Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Liên (Học viện Đào tạo tâm lý Wisdom Viet) - Thành viên Dự án "Hopeful Horizon - Từ hy vọng đến sự sống"

Đối với sự cô đơn và xã hội, trong một số trường hợp, trẻ em và thanh thiếu niên có thể cảm thấy cô đơn hoặc bị tách biệt khỏi xã hội. Sự cô đơn này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm xã hội hóa xa lạ, thất bại trong việc xây dựng mối quan hệ xã hội, hoặc thậm chí là bị bắt nạt.

Còn về tình trạng tâm lý không ổn định, nhiều trẻ em và thanh thiếu niên có thể phải đối mặt với các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, hoặc rối loạn tâm lý khác. Những tình trạng này có thể tạo ra suy tư tiêu cực và cảm giác bất lực, dẫn đến ý định tự tử.

Ngoài ra, vấn đề tự tử ở trẻ em và thanh thiếu niên cũng liên quan đến môi trường xã hội và văn hóa. Các tỉnh/thành phố ở Việt Nam có thể có những đặc thù riêng biệt, nhưng nói chung, các vấn đề xã hội như nghèo đói, thất nghiệp, và áp lực từ cuộc sống hiện đại đều có thể đóng góp vào tình trạng tự tử.

Trong nhiều trường hợp, sự thiếu hiểu biết về vấn đề tâm lý và tâm lý học trong xã hội có thể là một vấn đề quan trọng. Thanh thiếu niên có thể không biết cách xử lý cảm xúc một cách lành mạnh hoặc không có nguồn hỗ trợ tâm lý thích hợp.

Chuyên gia tâm lý cũng đặc biệt lưu ý, Internet đã có sự ảnh hưởng lớn đối với lối sống và hành vi của thanh thiếu niên, và nó có thể gây ra vấn đề tự tử và tự hại ở một số trường hợp. Một vài ảnh hưởng của internet có thể kể đến như áp lực trực tuyến, xâm hại trực tuyến, nội dung có hại, sự mất liên hệ với xã hội thực…

"Mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến khác đã tạo ra môi trường áp lực để thể hiện sự hoàn hảo và hạnh phúc. Thanh thiếu niên thường so sánh cuộc sống của họ với những người khác trên mạng xã hội, và cảm thấy áp lực phải sống một cuộc sống tương tự. Khi họ không đáp ứng được những kỳ vọng này, họ có thể trải qua tình trạng lo âu và thất bại tinh thần, gây ra ý định tự tử", chuyên gia nói.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Kim Liên trong một ca tham vấn học đường

Internet cũng mở ra cửa cho mối nguy hiểm của xâm hại trực tuyến. Thanh thiếu niên có thể trải qua sự quấy rối, đe dọa và xâm hại trực tuyến, điều này có thể tạo ra căng thẳng tinh thần và tự hại để thoát khỏi tình huống này. Nội dung trực tuyến không luôn là tích cực. Các nội dung bạo lực, tự sát, hoặc cổ vũ cho hành vi tự hại có thể dễ dàng tiếp cận. Thanh thiếu niên có thể bị ảnh hưởng bởi những nội dung này và bắt chước hành vi tự tử", bà Kim Liên nhấn mạnh.

Internet cũng có thể làm cho thanh thiếu niên mất liên hệ với thế giới xung quanh. Họ có thể tránh giao tiếp xã hội trực tiếp và thay vào đó dành thời gian nhiều hơn cho cuộc sống trực tuyến. Điều này có thể tạo ra cảm giác cô đơn và tách biệt, làm tăng nguy cơ tự tử.

Chuyên gia Kim Liên cũng cho biết, các tình trạng tâm lý đang ngày càng gia tăng ở Việt Nam, đặc biệt là trong giới trẻ từ 13 đến 27 tuổi. Vấn đề tự tử và tự làm hại bản thân đã trở thành một thách thức nghiêm trọng với tần suất xảy ra đáng lo ngại.

Về các giải pháp nhằm phòng, chống và ngăn chặn các hành vi liên quan đến tự tử, tự hại, Chuyên gia cho rằng, truyền thông có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo động lực và nhận thức về vấn đề tự tử, tự hại. Tuy nhiên, hiệu quả của nó phụ thuộc vào cách thức thiết kế và triển khai chiến dịch truyền thông. Đối với thanh thiếu niên, cần sử dụng phương tiện truyền thông mà họ dễ tiếp cận và hiểu, và cần kết hợp thông điệp tích cực và thông tin hữu ích để hỗ trợ tâm lý của họ.

"Dựa trên kinh nghiệm, chúng tôi đã nhận thấy rằng cần tạo ra một môi trường hỗ trợ và đảm bảo rằng thanh thiếu niên được trang bị đầy đủ thông tin và kỹ năng để đối mặt với áp lực và khó khăn trong cuộc sống. Trong tương lai, chúng tôi sẽ tăng cường hơn nữa các hoạt động tuyên truyền trên các kênh truyền thông, tập trung vào việc tạo ra môi trường học tập và sống tích cực cho thanh thiếu niên thông qua các buổi workshop, chia sẻ kiến thức tâm lý, và hợp tác với các cơ quan và tổ chức khác để có thể mang đến sự hỗ trợ toàn diện hơn nữa cho trẻ em và thanh thiếu niên", bà Kim Liên cho hay.

Nguyễn Trang - Ảnh: NVCC